Leonard Furs-Żyrkiewicz

Leonard Furs-Żyrkiewicz
podpułkownik dyplomowany broni pancernej podpułkownik dyplomowany broni pancernej
Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1900
Warszawa

Data i miejsce śmierci

9 lutego 1965
Edynburg

Przebieg służby
Lata służby

1919 – ok. 1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

5 Pułk Ułanów Zasławskich
10 Brygada Kawalerii Pancernej
1 Pułk Czołgów

Stanowiska

dowódca kompanii czołgów
dowódca dywizjonu czołgów, dowódca batalionu czołgów

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
kampania wrześniowa
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal 3 Maja Oficer Orderu Korony Rumunii
Odznaka „Znak Pancerny”
Czołg Renault R-35

Leonard Furs-Żyrkiewicz (ur. 7 kwietnia 1900 w Warszawie, zm. 9 lutego 1965 w Edynburgu) – podpułkownik dyplomowany broni pancernej Polskich Sił Zbrojnych[1], autor prac z dziedziny broni pancernej i książek podróżniczych[2].

Życiorys

Leonard Furs-Żyrkiewicz urodził się 7 kwietnia 1900 roku w Warszawie, w rodzinie Walerego Furs-Żyrkiewicza (zm. 1906), generała majora armii rosyjskiej i Janiny z Bobińskich, pisarki, córki Sylwana Bobińskiego, uczestnika spisku powstańca Szymona Konarskiego, który swoje zaangażowanie patriotyczne przepłacił więzieniem i utratą majątku[2]. Leonard był jednym z czwórki rodzeństwa[3], młodszym bratem Eweliny (1887–1969, jako Elina Pepłowska była posłanką na Sejm RP III kadencji w latach 1930–1935, w latach 1933–1936 przewodnicząca Centralnego Biura Porozumienia Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu[2][4]) i Jerzego (1890–1961).

Leonard w czasie I wojny światowej był członkiem POW na Ukrainie. Wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego 25 lipca 1919 roku. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 5 pułku Ułanów Zasławskich[5]. W dwudziestoleciu międzywojennym był zawodowym wojskowym, w latach 1925–1930 był młodszym oficerem 2 szwadronu samochodów pancernych, był dowódcą kompanii czołgów 1 batalionu czołgów i samochodów pancernych w Poznaniu, dowódcą wydzielonego dywizjonu pancernego w Wilnie, służył w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych. W 1939 roku pełnił służbę w Dowództwie Broni Pancernych w Warszawie na stanowisku kierownika referatu regulaminów. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów broni pancernych[6]. W tym okresie opublikował sześć książek oraz liczne artykuły, m.in. w „Przeglądzie Kawaleryjskim”.

W czasie kampanii wrześniowej we wrześniu 1939 roku dowodził batalionem czołgów R-35, który, na polecenie dowództwa, przeprowadził przez granicę polsko-rumuńską. Po dostaniu się do Francji dalej służył w wojskach pancernych. W połowie listopada 1939 roku objął dowództwo Grupy Pancerno-Motorowej tzw. pułku specjalnego w Camp de Coëtquidan[7]. Od 2 grudnia 1939 roku do 27 maja 1940 roku dowodził 1 batalionem czołgów w polskiej 1 Lekkiej Dywizji Zmotoryzowanej[8], służył w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii w czerwcu 1940 roku służył w dowództwie I Korpusu Polskiego, jako komendant Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych i Motorowych (w Szkocji), a następnie Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego. Po zakończeniu II wojny światowej pozostał na emigracji.

Leonard ożenił się w 1934 roku z Zofią Rybińską (1902–1987), córką generała brygady Czesława Rybińskiego[9]. Nie mieli dzieci. Oboje zostali pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 31-wprost, rząd 4, miejsce 10)[1].

Grób Walerego i Leonarda Fursa-Żyrkiewicza na cmentarzu Powązkowskim

Twórczość

Był encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów ośmiotomowej Encyklopedii wojskowej wydanej w latach 1931–1939, gdzie zredagował hasła związane z bronią pancerną. Wchodził w skład komitetu redakcyjnego tej encyklopedii[10].

  • Samochody pancerne. Historia, organizacja, opis, taktyka, wykorzystanie i zwalczanie (1928) – książka ta była już w 1928 roku przetłumaczona na j. angielski, była kilkakrotnie wznawiana w Polsce i za granicą, została wydana w postaci reprintu również w 2013 roku[11]
  • Co każdy żołnierz o samochodach pancernych wiedzieć powinien (1930)
  • Zwalczanie samochodów pancernych (1932)
  • Bierna obrona przeciwpancerna a czołgi ziemnowodne (1933)
  • Czołgi wczoraj, dziś i jutro (1937)
  • Od słoni bojowych do latających czołgów (1939)
  • Na tropach słonia afrykańskiego (Warszawa, 1968, wyd. „Polonia”)

Awanse

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: LEONARD FURS-ŻYRKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2014-05-19].
  2. ↑ a b c Sierotwiński 1970 ↓, s. 515.
  3. ↑ Drętwica karku w Warszawie. „Nowości Illustrowane”. Nr 24, s. 15–16, 16 czerwca 1906. 
  4. ↑ Ewelina Pepłowska. bs.sejm.gov.pl. [dostęp 2019-01-14].
  5. ↑ Jerzy Garbaczewski. 5 Pułk Ułanów Zasławskich: szkic historyczny do 1921 r.. „Rocznik Mińsko-Mazowiecki”. 2, s. 39–45, 1994. [dostęp 2014-05-10]. 
  6. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 233, 436.
  7. ↑ Mariusz Skotnicki: Gorzka kampania – Z walk 10. Brygady Kawalerii Pancernej we Francji w czerwcu 1940 roku. [dostęp 2014-05-10].
  8. ↑ Polscy pancerniacy we Francji – 1. Lekka Dywizja Zmechanizowana i 10. Brygada Kawalerii Pancernej. [dostęp 2014-05-10].
  9. ↑ Cieplewicz 1992 ↓, s. 322.
  10. ↑ Laskowski 1931 ↓.
  11. ↑ Krzysztof Fudalej: Leonard Furs-Żyrkiewicz – „Samochody pancerne”. 2014-01-07. [dostęp 2014-05-10].
  12. ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  13. ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 233.
  14. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  15. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 55, 11 listopada 1937. 

Bibliografia