PROFILPELAJAR.COM

Leśno
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	chojnicki
Gmina	Brusy
Liczba ludności (2008)	669(sołectwo 808)
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	89-634
Tablice rejestracyjne	GCH
SIMC	0079912
	Położenie na mapie gminy Brusy Leśno
	Położenie na mapie Polski Leśno
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Leśno
	Położenie na mapie powiatu chojnickiego Leśno
	53°56′55″N 17°42′04″E/53,948611 17,701111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leśno (dodatkowa nazwa w kaszub. Lesno, niem. Lesno, dawniej Liesznia)^[3] – wieś kaszubska na południowo-zachodnim krańcu Pojezierza Kaszubskiego w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Brusy nad jeziorami Leśno Górne i Leśno Dolne.

Wieś królewska położona była w II połowie XVI wieku w powiecie tucholskim województwa pomorskiego^[4]. Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Leśno. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Leśno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bydgoskiego.

Wieś jest siedzibą sołectwa Leśno, w którego skład wchodzą również Kaszuba i Wysoka Zaborska.

Integralne części wsi Leśno^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0079929	Betlejem	część wsi
1000864	Cegielnia	część wsi (do 2023 r.)
0079935	Dąbrówka	część wsi (do 2023 r.)
0079941	Dystelnik	część wsi (do 2023 r.)
1000930	Leśno-Wybudowanie	osada (do 2023 r.)

Historia

Najstarsze ślady pobytu ludzi pochodzą sprzed około 10 tys. lat. Stałe osadnictwo datowane jest na epokę brązu (ok. 1200 p.n.e.). Osadnictwo to było związane z grupą kaszubską kultury łużyckiej. W okresie rzymskim teren wsi zaludniony był przez ludność kultury wielbarskiej, czyli Gotów. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z końca XIII w. W 1354 Leśno otrzymało prawa wsi królewskiej (prawo chełmińskie). W 1438 przeszło pod władzę Krzyżaków, zaś w 1466 – po wojnie trzynastoletniej – zostało znowu wsią królewską w starostwie tucholskim. Ostatnimi właścicielami byli Cietrzew-Sikorscy^[7].

Od drugiej połowy listopada 1906 r. do początku marca 1907 r. w miejscowej szkole elementarnej odbył się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. Z uczestników strajku znane są nazwiska następujących dzieci: J. Bieszk, J. Browarczyk, P. Damps, J. Grocki, J. Kupc, F. Pkrój, J. Paszka, A. Reszkiewicz, M. Wensel. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele^[8].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisany jest drewniany kościół parafialny pw. Świętego Krzyża, nr rej.: IE-25 178/29 z 30.11.1929.^[9]

Modrzewiowy kościół katolicki pw. Podwyższenia Krzyża św. ufundowany został w 1650 przez królową Marię Ludwikę. Jest to budowla o konstrukcji zrębowej z wieżą konstrukcji słupowo-ramowej na podmurówce z kamieni. Dzieło miejscowych cieśli^[7]. Dach i wieża kościoła pokryta są gontem świerkowym. Wnętrze zawiera strop płaski, chór wsparty jest na dwóch słupach, wyodrębnione prezebiterium. Bogaty barokowy wystrój uzupełniony starszymi elementami m.in. rzeźby. Obok plebania i sworek (obecnie poczta) z XIX wieku^[10].

Na terenie Leśna znajduje się cmentarzysko kurhanowe z 14 kurhanami, na obszarze którego jest utworzona dydaktyczna ścieżka lichenologiczno-kulturowa^[11]. Na cmentarzysku były odkryte groby m.in. skrzynkowe z epoki brązu i okresów późniejszych.

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża w Leśnie
Grób skrzynkowy koło Leśna, stanowisko archeologiczne z lat 80. XX wieku

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67846
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 648 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
↑ Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ ^a ^b FranciszekF. Mamuszka FranciszekF., Pomorze Gdańskie : panorama turystyczna, wyd. 1, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, ISBN 83-03-00243-0, OCLC 12079481 [dostęp 2022-08-13] .
↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 224.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 7 [dostęp 2016-12-19] .
↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 325, ISBN 978-83-7495-133-3 .
↑ Mariusz Grzempa: Informator przyrodniczo - turystyczny. Chojnice: Zaborski Park Krajobrazowy, 2008, s. 44. ISBN 83-918609-5-7.

Bibliografia

Franciszek Mamuszka: Pomorze Gdańskie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 146-147. ISBN 83-03-00243-0.

Linki zewnętrzne

Leśno. brusy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-01)].

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67846

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 648 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[3] Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)

[4] Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.

[Dz.U._29/2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-6] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[:0-7] FranciszekF. Mamuszka FranciszekF., Pomorze Gdańskie : panorama turystyczna, wyd. 1, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, ISBN 83-03-00243-0, OCLC 12079481 [dostęp 2022-08-13] .

[8] L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 224.

[9] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 7 [dostęp 2016-12-19] .

[pomorze2-10] PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 325, ISBN 978-83-7495-133-3 .

[11] Mariusz Grzempa: Informator przyrodniczo - turystyczny. Chojnice: Zaborski Park Krajobrazowy, 2008, s. 44. ISBN 83-918609-5-7.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Leśno (powiat chojnicki)