Księstwo kozielskie

Kozelské knížectví

1284–1532
Herb
Stolica	Koźle
Data powstania	1284
Data likwidacji	1366
Władca	Konrad X oleśnicki
Podział Śląska 1312–1317
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Księstwo kozielskie (cz. Kozelské knížectví, niem. Herzogtum Cosel) – księstwo śląskie wchodzące w skład księstwa bytomskiego.

W 1281 r. zmarł Władysław opolski. W wyniku podziału spadku Księstwo opolskie z Bytomiem i Koźlem przypadło w schedzie Bolkowi i Kazimierzowi jako współksiążętom. W 1284 r. Bolko i Kazimierz dokonali podziału księstwa: Kazimierz został samodzielnym księciem na Bytomiu, Koźlu i Toszku jako książę bytomski. W 1303 r. Kazimierz zdecydował się wydzielić swoim dorastającym synom własne dzielnice - starszy Bolesław otrzymał wówczas Toszek, zaś młodszy Władysław Koźle, w którym objął samodzielne rządy w 1312 r. W 1316 r. w nieznanych bliżej okolicznościach książę kozielski Władysław pozbawił Siemowita władzy nad Bytomiem. W 1334 r. Władysław zastawił księstwo kozielskie za 4000 hrywien srebra księciu Leszkowi raciborskiemu. Po bezpotomnej śmierci księcia Leszka księstwo kozielskie wróciło do Władysława, który w 1337 r. podarował je najstarszemu synowi Kazimierzowi, który zmarł już w 1342 r. Drugi syn Władysława, Bolesław bytomski, po śmierci ojca ok. 1352 r. przejął władzę w obu księstwach. Bolesław władał Bytomiem do swojej śmierci, tj. do 1354/1355 r., kiedy na mocy umowy zawartej jeszcze za życia ojca Władysława księstwo bytomsko-kozielskie przypadło w schedzie najbliższym krewnym, tj. księciu oleśnickiemu Konradowi I oleśnickiemu oraz księciu cieszyńskiemu Przemysławowi I. Faktyczny podział księstwa nastąpił po długich sporach dopiero w 1369 r. (wcześniej Bytom stanowił oprawę wdowią księżnej Małgorzaty). Odtąd księstwo kozielskie stanowiło dziedziczną domenę książąt oleśnickich^[1][2].

W 1489 r. księstwo kozielskie podbił król węgierski Maciej Korwin, mając zamiar włączyć je do władztwa, którym miał rządzić jego naturalny syn Jan^[3]. Po śmierci króla Macieja księstwo wróciło do prawowitego właściciela, czyli Konrada X. W 1492 r. wymarła oleśnicka gałąź rodu Piastów i księstwo włączono do czeskiej domeny królewskiej. Władysław II Jagiellończyk sprzedał lenno Janowi II Dobremu, który w 1509 r. zjednoczył je z księstwem opolskim^[1]. W 1532 r. Jan II zmarł, a księstwo kozielskie ponownie stało się własnością państwa czeskiego^[4].

• ok. 1286–1312 Kazimierz bytomski
• przed 1312–1334 Władysław bytomski
• 1334–1336 Leszek raciborski
• 1336–1342/47 Kazimierz kozielski
• 1342/1347–1354/55 Bolesław bytomski
• 1354/1355–1357 spór spadkowy
• 1357–1366 Konrad I oleśnicki
• 1366–1403 Konrad II oleśnicki
• 1403–1412 Konrad III Stary
• 1412–1439 Konrad V Kącki
• 1439–1450 Konrad VII Biały
• 1450–1452 Konrad IX Czarny i Konrad X.
• 1452–1471 Konrad IX
• 1471–1489 Konrad X
• 1489–1490 Maciej Korwin
• 1490–1492 Konrad X

• Rudolf Žáček: Dějiny Slezska v datech. Wyd. 1. Praga: Libri, 2004, s. 406, 407, 414, 422–423 i 434–439. ISBN 978-80-7277-172-1. OCLC 56779581.
• Hermann Aubin, Ludwig Petry, Josef Joachim Menzel, Winfried Irgang, Historische Kommission für Schlesien: Geschichte Schlesiens. Wyd. 5. Sigmaringen: Thorbecke, 1988-, s. 124, 145, 158, 169 i 183–199. ISBN 3-7995-6341-5. OCLC 18940087.
• Hugo Weczerka: Schlesien. Wyd. 1. Stuttgart: Kröner, 1977, s. 72–74 i 594–597. ISBN 3-520-31601-3. OCLC 4245013.
• Zygmunt Boras: Książęta piastowscy Śląska. Wyd. III. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1982. ISBN 83-216-0248-7.