Krzysztof Pastor

Krzysztof Pastor (2017)
Data i miejsce urodzenia	17 grudnia 1956 Gdańsk
Zawód, zajęcie	Artysta baletu, tancerz i choreograf
Narodowość	polska
Edukacja	Państwowa Szkoła Baletowa w Gdańsku
Stanowisko	Dyrektor Polskiego Baletu Narodowego (od 2009) choreograf-rezydent Het Nationale Ballet w Amsterdamie (2003–2017) dyrektor artystyczny Narodowego Litewskiego Teatru Opery i Baletu w Wilnie (2011–2020)
Pracodawca	Teatr Wielki – Opera Narodowa
Rodzice	Jan i Leokadia
Małżeństwo	Simonetta Lysy
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Krzysztof Pastor (ur. 17 grudnia 1956 w Gdańsku) – polski tancerz baletowy, choreograf i dyrektor baletu.

W latach 2003–2017 choreograf-rezydent Het Nationale Ballet w Amsterdamie^[1][2], od 2009 dyrektor Polskiego Baletu Narodowego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie^[3] i w latach 2011–2020 równocześnie dyrektor artystyczny baletu w Litewskim Narodowym Teatrze Opery i Baletu w Wilnie^[4].

Posiada obywatelstwo polskie oraz holenderskie^[5].

Urodził się w Gdańsku w rodzinie lekarskiej jako syn Jana i Leokadii Pastorów. W dzieciństwie był aktywny w dziecięcych zespołach tanecznych. W latach 1966–1975 uczył się w Państwowej Szkole Baletowej w Gdańsku.

Po ukończeniu szkoły występował w Polskim Teatrze Tańca pod dyrekcją Conrada Drzewieckiego, gdzie w 1977 został solistą i kreował szereg partii w repertuarze zespołu. W latach 1979–1982 był pierwszym solistą baletu Teatru Wielkiego w Łodzi. Objął tam role: Alberta w Giselle, Księcia w Dziadku do orzechów, Armena w Gajane (choreografia Borisa Ejfmana), Wacława w Fontannie w Bachczysaraju i Królewicza w Królewnie Śnieżce^[6]. Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, w lutym 1982 wyemigrował na Zachód.

W 1983 został solistą zespołu Ballet de l'Opéra de Lyon(inne języki), gdzie występował w baletach takich choreografów, jak: Gray Veredon, Kurt Jooss, Antony Tudor, Hans van Manen, Maguy Marin, Nils Christe, Nacho Duato. W latach 1985–1995 był związany z Het Nationale Ballet(inne języki), pod dyrekcją Rudiego van Dantziga(inne języki). Tańczył tam w wielu jego baletach (np. Mercutia w Romeo i Julii), jak również choreografie takich twórców XX wieku, jak: George Balanchine, Bronisława Niżyńska, Frederick Ashton(inne języki), Hans van Manen, Toer van Schayk(inne języki), Jan Linkens(inne języki), Carolyn Carlson(inne języki), Nina Wiener(inne języki), Ted Brandsen(inne języki) czy Ashley Page, ale też występował w baletach klasycznych, jak Śpiąca królewna (Błękitny Ptak) i Giselle (Hilarion) w inscenizacjach Petera Wrighta czy Jezioro łabędzie (Rotbart) w wersji choreograficznej Rudiego van Dantziga.

W tym okresie zainteresował się również twórczością choreograficzną. Począwszy od 1987 komponował niewielkie prace autorskie w ramach warsztatów choreograficznych i przy innych okazjach. Mając już pewien dorobek kameralny, w 1992 otrzymał propozycję stworzenia pierwszej większej choreografii do repertuaru Het Nationale Ballet. Powstał wtedy jego balet Shostakovich Chamber Symphony, który był oficjalnym debiutem choreograficznym artysty. W 1994 zadebiutował też gościnnie jako choreograf w Warszawie na scenie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, realizując jako balet Trzecią symfonię Henryka Mikołaja Góreckiego. W 1995 zwrócił na siebie szerszą uwagę podczas Międzynarodowego Konkursu Choreograficznego w Helsinkach, gdzie jego duet Detail IV do muzyki Zoltána Kodály’ego otrzymał Złotą Nagrodę Choreograficzną. W latach 1997–1999 był choreografem-rezydentem amerykańskiego zespołu The Washington Ballet(inne języki), po czym powrócił do Het Nationale Ballet jako stały choreograf. W 2000 jego holenderski dorobek twórczy został uhonorowany Nagrodą Choreograficzną fundacji Dansersfonds’79, a jego duży autorski balet Kurt Weill był w 2002 nominowany aż w trzech kategoriach do międzynarodowej nagrody Prix Benois de la Danse(inne języki) w Moskwie. Rok 2003 przyniósł artyście pozycję choreografa-rezydenta Het Nationale Ballet, którą do 2017 dzielił z Hansem van Manenem. Większość swoich baletów tworzył w Amsterdamie, ale zapraszany był także jako choreograf przez znane zespoły baletowe z Australii, Belgii, Czech, Hongkongu, Izraela, Litwy, Łotwy, Nowej Zelandii, RFN, Szwecji, Turcji, USA, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch. Jego prace były prezentowane z powodzeniem w programach Holland Festival, Holland Dance Festival, Edinburgh International Festival, Dance Salad Festival w Houston czy Dance Open Festival w Sankt Petersburgu.

Jesienią 2008 przyjechał do Warszawy na rozmowy w sprawie zaplanowanej przez Teatr Wielki – Operę Narodową realizacji jego baletu Tristan do muzyki Richarda Wagnera, powstałego wcześniej dla Królewskiego Baletu Szwedzkiego w Sztokholmie. Wówczas nowy dyrektor TW-ON Waldemar Dąbrowski złożył mu propozycję objęcia dyrekcji baletu w Warszawie. Pastor uwarunkował swoją decyzję powrotu do kraju po 26 latach emigracji potrzebą autonomizacji artystycznej baletu w Teatrze Wielkim dla zapewnienia mu warunków samodzielnego funkcjonowania, analogicznych do tych w jakich pracuje obecnie większość liczących się zespołów baletowych na świecie. Staraniem dyrektora Dąbrowskiego ówczesny minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski wyraził poparcie dla stosownych zmian w statucie teatru. W efekcie, 18 marca 2009 Krzysztof Pastor objął dyrekcję zespołu baletowego TW-ON, który 29 kwietnia 2009 decyzją ministra został wyodrębniony w strukturze teatru jako Polski Balet Narodowy i równorzędny partner Opery Narodowej w Teatrze Wielkim^[7].

Niezależnie od nowych obowiązków w Warszawie, do 2017 nadal był choreografem-rezydentem Het Nationale Ballet w Amsterdamie, a w latach 2011–2020 służył także swoim doświadczeniem w Narodowym Litewskim Teatrze Opery i Baletu w Wilnie jako dyrektor artystyczny tamtejszego zespołu baletowego. W 2021 roku powołany do Rady Programowej Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca i wybrany jej przewodniczącym^[8].

• 1992: Shostakovich Chamber Symphony (Het Nationale Ballet)
• 1993: Les Biches (The Israel Ballet)
• 1993: Stop It! (Het Nationale Ballet; później także: The Washington Ballet, 1998)
• 1994: Trzecia symfonia Góreckiego (Balet Teatru Wielkiego – Opery Narodowej; później także: Het Nationale Ballet, 1996)
• 1995: Don’t Look Back… (DonauBallet)
• 1996: Firebird (The Royal New Zealand Ballet; później także: West Australian Ballet, 1999)
• 1997: Piano Concerto Gershwina (The Israel Ballet; później także: The Washington Ballet, 1997)
• 1997: Altri canti d’Amor (Teatro Massimo)
• 1997: Carmen (Litewski Balet Narodowy; później także: Łotewski Balet Narodowy, 2001; Węgierska Akademia Tańca, 2002)
• 1998: Passing By (The Washington Ballet)
• 1998: Sen nocy letniej (Litewski Balet Narodowy)
• 1999: Bitter-Sweet (Het Nationale Ballet)
• 1999: Sonata Brahmsa (The Washington Ballet)
• 1999: Hin- und hergerissen (Semperoper Ballett)
• 2000: Do Not Go Gentle… (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy 2019)
• 2000: Srebrny szal (Łotewski Balet Narodowy)
• 2000: In Light and Shadow (Het Nationale Ballet; później także: Królewski Balet Szwedzki, 2003; Scottish Ballet, 2006; Państwowa Opera w Ankarze, 2007; Hong Kong Ballet, 2010; Polski Balet Narodowy, 2010; West Australian Ballet, 2020^[10])
• 2001: Święto wiosny (Łotewski Balet Narodowy)
• 2001: Kurt Weill (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2009)
• 2001: Bach Divisions (The Israel Ballet)
• 2002: Tao (Het Nationale Ballet)
• 2002: Acid City (Litewski Balet Narodowy)
• 2002: Encounters (Królewski Balet Flamandzki)
• 2003: Si después de morir… (Het Nationale Ballet)
• 2004: Opium (Het Nationale Ballet)
• 2004: Voice (Het Nationale Ballet)
• 2005: Don Giovanni (Het Nationale Ballet)
• 2006: Tristan (Królewski Balet Szwedzki; później także: Polski Balet Narodowy, 2009^[11]; Litewski Balet Narodowy, 2012)
• 2006: Niebezpieczne związki (Łotewski Balet Narodowy; później także: Teatr Wielki w Poznaniu, 2010; Teatr Narodowy w Brnie, 2011; Teatr Narodowy w Ostrawie, 2019; Opera Nova w Bydgoszczy, 2023)
• 2006: Crossing Paths (Het Nationale Ballet)
• 2006: Suite for Two (Het Nationale Ballet)
• 2007: Visions at Dusk (Het Nationale Ballet)
• 2007: Symphonie fantastique (The Australian Ballet)
• 2008: Tristan i Izolda – pas de deux (Svetlana Zakharova i Andrei Merkuriev, Balet Bolszoj)
• 2008: Romeo and Juliet (Scottish Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2014^[12]; Joffrey Ballet, 2014; Litewski Balet Narodowy, 2016)
• 2008: Moving Rooms (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2012^[13]; Teatr Narodowy w Pradze, 2023; Teatr Wielki w Poznaniu, 2023)
• 2009: Chopin Dances (The Israel Ballet)
• 2009: Scheherazade (Het Nationale Ballet)
• 2009: Dumbarton Dances (Het Nationale Ballet)
• 2010: Nijinsky – Dancer, Clown, God (Het Nationale Ballet)
• 2011: I przejdą deszcze… (Polski Balet Narodowy)^[14][15]
• 2012: Chapters (Het Nationale Ballet)
• 2012: Bolero (Het Nationale Ballet; później także: Litewski Balet Narodowy, 2015; Łotewski Balet Narodowy, 2015; Polski Balet Narodowy, 2016; Teatro dell’Opera di Roma, 2023^[16])
• 2014: Adagio&Scherzo (Polski Balet Narodowy; później także: Theater Augsburg, 2016)
• 2014: Burza (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2016)
• 2014: Dziadek do orzechów (Litewski Balet Narodowy)
• 2015: Casanova w Warszawie^[17][18] (Polski Balet Narodowy)
• 2017: Jezioro łabędzie z nowym librettem (Polski Balet Narodowy)
• 2018: Dracula (West Australian Ballet; później także: Łotewski Balet Narodowy, 2021; Queensland Ballet, 2021, Polski Balet Narodowy, 2022; Fiński Balet Narodowy, 2023)^[19][20][21]
• 2018: Cudowny mandaryn (Litewski Balet Narodowy)
• 2018: Koncert f-moll Chopina (Polski Balet Narodowy)^[22]
• 2018: Tańce polskie – Polonez i Mazur Moniuszki (Polski Balet Narodowy)
• 2019: Toccata Kilara (Polski Balet Narodowy; Het Nationale Ballet - Junior Company, 2024)
• 2021: Tristan i Izolda – pas de deux (Teatro alla Scala)^[23]
• 2021: Noc rozjaśniona Schönberga (Litewski Balet Narodowy)
• 2022: Jezioro łabędzie, nowa wersja (West Australian Ballet)^[24]
• 2023: Kilar Concerto (Polski Balet Narodowy)
• 2025: Prometeusz (Polski Balet Narodowy, w planie)

Źródło^[9]

• 1995: Złota Nagroda Choreograficzna, Międzynarodowy Konkurs Baletowy w Helsinkach (Finlandia)^[25]
• 2000: Medal 200-lecia Polskiego Baletu od Ministerstwa Kultury
• 2000: Nagroda Choreograficzna, Dansersfonds’79 (Holandia)^[26]
• 2002: Nominacja do międzynarodowej nagrody Benois de la Danse (baletowego Oscara) za autorski balet Kurt Weill^[27]
• 2010: Statuetka Terpsychory od Związku Artystów Scen Polskich
• 2011: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”^[28]
• 2014: Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[29]
• 2015: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[5]
• 2016: Nagroda ZAiKS-u za twórczość choreograficzną^[30]
• 2016: Honorowa Złota Gwiazda Ministerstwa Kultury Republiki Litewskiej^[31]
• 2017: Statuetka i tytuł „Wybitnego Polaka” od Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”^[32]
• 2019: Performing Arts Western Australian Award za Drakulę jako najlepsze nowe dzieło taneczne 2018 roku^[33]
• 2021: Krzyż Oficerski Orderu „Za Zasługi dla Litwy”^[34]
• 2023: Perła Tańca, nagroda Fundacji na rzecz Sztuki Tańca

Źródło^[35].

• Krzysztof Pastor (album), teksty: Paweł Chynowski, Maggie Foyer, Anna Kaplińska-Struss, zdjęcia: Ewa Krasucka i inni, Teatr Wielki – Opera Narodowa, Warsaw 2017. ISBN 978-83-65161-86-4
• Katarzyna Gardzina: Suma wyobrażeń. O bogactwie i prostocie w choreografiach Krzysztofa Pastora. TaniecPolska.PL, 2011. [dostęp 2017-03-18].
• Anna Langierska: Krzysztof Pastor – Życie i twórczość. Culture.pl, 2015. [dostęp 2017-03-18].
• Wojciech Giczkowski: Balet dla człowieka myślącego. Krzysztof Pastor – wywiad rocznicowy. Teatr dla was, 2016. [dostęp 2017-03-18].

• teatrwielki.pl
• Krzysztof Pastor [online], TheaterEncyclopedie, 24 sierpnia 2020 [dostęp 2022-07-17]  (niderl.).