Ten artykuł od 2011-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zobacz też: Krzyżowa w innych znaczeniach tej nazwy.

Krzyżowa

wieś
Kościół w Krzyżowej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
Gmina	Jeleśnia
Wysokość	480-550 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	1340[2]
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-335[3]
Tablice rejestracyjne	SZY
SIMC	0055580
Położenie na mapie gminy Jeleśnia Krzyżowa
Położenie na mapie Polski Krzyżowa
Położenie na mapie województwa śląskiego Krzyżowa
Położenie na mapie powiatu żywieckiego Krzyżowa
49°36′04″N 19°20′02″E/49,601111 19,333889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Krzyżowa – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Jeleśnia^[4][5].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krzyżowa. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Miejscowość znajduje się w Beskidzie Żywieckim, w dolinie potoku Krzyżówka na wysokości 480–550 m n.p.m. Zabudowania i pola Krzyżówej rozciągają się wzdłuż drogi na odcinku około 5 km pomiędzy Jeleśnią a Korbielowem. Wieś od zachodu otaczają wzniesienie Krzyżowej (725 m) i Groniki (648 m), zaś od wschodu Kiczory (757 m) i Styrk (732 m)^[6].

Na terenie Krzyżowej znajduje się kilka sklepów oraz zajazd "Pstrąg". Nie ma w Krzyżowej domów wczasowych, a skromna baza noclegowa opiera się na kwaterach prywatnych. Przez Krzyżową biegnie znakowany na żółto szlak turystyczny wiodący przez Wierch Jabłonki (701 m) i Przyborowiec(883 m) do Przyborowa oraz szlak czarny prowadzący w kierunku Hali Miziowej.

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół rzymskokatolicki (parafia Niepokalanego Serca NMP).

W swojej kilkuwiekowej historii bywało, że Krzyżowa była samodzielną gminą. Zachowana pieczęć z 1850 roku przedstawiała w wolnym polu wzgórze a na nim symetrycznie rozmieszczonych pięć krzyży. Ponadto Krzyżową przecinał znany już w średniowieczu trakt handlowy wiodący w kierunku Słowacji i Węgier.

Znany jest udział Krzyżowej w pierwszych wyprawach górskich. Z opisu wyprawy Ludwika Zejsznera, z roku 1830, czytamy: "(...) Wioska Krzyżowa zupełnie górskie ma spojrzenie. Tu powszechnie wszystkie pomoce znajduje podróżny do wstąpienia na Babią Górę: koni nawykłych do drapania się w góry, przewodników i nieco żywności".

Nazwa miejscowości pochodzi od założycieli wsi jakimi byli Krzyżowscy. Powstanie wsi Krzyżowa, notowane jest w dokumentach z roku 1608. Andrzej Komoniecki pisze w swoim dziele: "Wcześniej, w lesie w tej okolicy, miał krzyż na kształt męki pańskiej znajdować się"^[7].

• Krzyżowa Dolina