Kosmatka gajowa (Luzula luzuloides) – gatunek rośliny należący do rodziny sitowatych (Juncaceae). Występuje jako gatunek rodzimy w Europie środkowej na południe od Morza Północnego i Bałtyku. Zawleczony na Półwysep Skandynawski, do Wielkiej Brytanii i Ameryki Północnej[4]. W Polsce roślina jest spotykana na całym obszarze, przy czym w górach jest rośliną rodzimą i dość pospolitą, a na niżu występuje w rozproszeniu i stanowiska uznawane są za introdukowane lub status ich jest niepewny[5].
Kwiatostan
Morfologia
Kwiaty
Pokrój
Bylina. Pędy wyrastają z pełzającego i rozgałęziającego się kłącza tworząc luźne kępy. Łodyga osiąga do 60, rzadziej do 80 cm wysokości[6].
Odziomkowe skupione są w różyczce, łodygowe są skrętoległe. Pochwy liściowe są zamknięte i silnie, gęsto owłosione w gardzieli włosków. Blaszka liściowa jest równowąska o szerokości od 3 do 6 mm, dłuższa od międzywęźli zwykle do 25–30 cm długości). Najwyższy liść (podsadka) jest podobnej długości jak kwiatostan lub od niego dłuższy. Na brzegu liście są silnie owłosione przylegającymi i długimi włoskami[6] (liście odziomkowe są silniej owłosione od łodygowych[7]). Koniec blaszki liściowej zaostrzony[8].
Zebrane są w kwiatostan w formie baldachowatejrozrzutki. Wyrastają w skupieniach po 2–6 na wzniesionych szypułkach. Osiągają 2,5 do 3,5 mm długości. Składają się z 6 lancetowatych i ostrych listków okwiatu (te z zewnętrznego okółka są nieco krótsze[9]), białawych (u podgatunku luzuloides) lub brązowawych (u podgatunku cuprina). Szyjka górnego słupka zwieńczona jest trzema nitkowatymi znamionami. Pręcików jest sześć i są one krótsze od okwiatu[6].
Torebka ciemnobrązowa, błyszcząca i trójbocznie stożkowata. Podobnej długości jak okwiat[6]. Nasiona lśniąco brązowe, o długości 1,2–1,4 mm[10] z elajosomem[11][8].
W przypadku lepszego dostępu do światła – silnie się rozprzestrzenia, co wobec bardzo zwartego systemu korzeniowego stanowić może utrudnienie dla naturalnego odnowienia lasu[13].
Zastosowanie
Stosowana jako roślina okrywowa na stanowiskach słonecznych lub półcienistych. Wymaga gleb wilgotnych lub umiarkowanie suchych. Zalecana do uprawy do 4 strefy mrozoodporności[9].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA.Zając, MariaM.Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 342, ISBN 83-915161-1-3, OCLC831024957.
↑ abcdeL. Witkowska-Żuk: Flora Polski. Atlas roślinności lasów.. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2008, s. 470–471. ISBN 978-83-7073-649-1.
↑ abBeata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K-Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 565. ISBN 978-83-7506-846-7.
↑Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1986, s. 822. ISBN 83-01-05287-2.
↑ abGrau, Kremer, Moseler, Rambold, Triebel: Trawy. Warszawa: GeoCenter, 1984, s. 188. ISBN 83-7129-701-7.
↑Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 139, 154, 155. ISBN 83-01-14439-4.
↑Bolesław W. Alexandrowicz: Roślinność dna lasu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1951, s. 39.
