Według danych z roku 2002[7] gmina Konopnica ma obszar 92,75 km², w tym:
użytki rolne: 90%
użytki leśne: 5%
Gmina stanowi 5,52% powierzchni powiatu.
Plan przestrzennego zagospodarowania gminy przewiduje, że jej wschodnia, najbliższa Lublina część przeznaczona zostanie pod budownictwo jednorodzinne, usługi i rzemiosło, część zachodnia natomiast pod budownictwo przemysłowe.
Miejscowości
Tab. 1. Miejscowości podstawowe oraz ich integralne części w administracji gminy Konopnica, z wyrażeniem ich położenia geograficznego.
Kolej przebiega granicą dwóch obszarów geograficznych. Tereny położone na północ od linii kolejowej położone są na Płaskowyżu Nałęczowskim, charakteryzującym się bogatą rzeźbą terenu. W tej także części gminy znajduje się najwyższe wzniesienie o wysokości 252 m n.p.m. oraz sieć malowniczych wąwozów lessowych. Po przeciwnej stronie linii kolejowej rozciąga się Równina Bełżycka z horyzontalnym krajobrazem rozległych pól i łąk.
Przyroda
Wąwóz lessowy w Kozubszczyznie
Obszar gminy posiada bogate walory przyrodniczo-krajobrazowe. Poprzecinany jest dolinami rzecznymi: Czechówki i jej dopływów spod Motycza i Konopnicy, źródłowe odcinki Ciemięgi, ciek bez nazwy w Radawcu Dużym. Dolina cieku spod Radawczyka to podmokłe obniżenie terenu z niewielkimi oczkami wodnymi i okresowym ciekiem. Stwierdzono tutaj dwa niezwykle cenne gatunki roślin. To pełnik europejski, zwany też różą górską, i ciemiężyca zielona – gatunek uznany za zagrożony na Lubelszczyźnie. Tutaj rośnie niemal łanowo. Osobniki są wyższe od dorosłego człowieka. Ponadto stwierdzono tu również kozłka lekarskiego i krwiściąg lekarski. Wśród zwierząt wymienić trzeba derkacza – gatunek zagrożony w skali świata, a także zimorodka – gatunek chroniony w ramach Konwencji Berneńskiej i dyrektywy habitatowej Unii Europejskiej.
Występuje też kilka kompleksów leśnych oraz stawów rybnych, które stanowią bazę do rozwoju turystyki codziennej i weekendowej dla mieszkańców Lublina. W Kozubszczyźnie znajduje się źródełko w głębi sadu p. Jana Milczka, nazwane Źródłem Św. Wojciecha. Znane jest ono ze swych właściwości leczniczych.
Lasy
Jeden z wielu kopców zbudowanych przez mrówki w lesie w Radawcu Dużym
Na terenie gminy istnieją dwa duże kompleksy leśne w Radawcu Dużym i Tereszynie oraz kilka mniejszych zagajników o łącznej powierzchni około 500 ha. Są to lasy mieszane z dominacją sosny i dębu. W rezerwacie „Stasin” rośnie unikalna brzoza czarna, w Motyczu brzoza niska, zaś w lesie konopnickim dominuje leśny gatunek topoli osiki. Stanowią one naturalny pierścień „zielonych płuc” dla Lublina i okolic.
Grodzisko w MotyczuDzwonnica w Konopnicy i miejsce po dawnym kościeleKościół w Konopnicy z 1905 r.Pomnik ku czci mieszkańców Radawca pomordowanych przez Niemców w 1940 r.
1400 – Konopnica została nabyta przez miasto Lublin
1428 – w Konopnicy istnieje już drewniany kościół św. Katarzyny.
1453 – Kazimierz IV Jagiellończyk sprzedał Konopnicę szpitalowi lubelskiemu; pierwsza wzmianka o szkole parafialnej
1531 – materiały źródłowe informują o istnieniu młyna w Radawcu
1535 – król Zygmunt Stary potwierdził przywilej Władysława Jagiełły z roku 1400, na mocy którego Konopnica została inkorporowana i przeniesiona na prawo magdeburskie (wraz z Bronowicami).
1678 – właścicielem Motycza był Łukasz Kochanowski
1940, 16 czerwca – w lesie radawieckim Niemcy rozstrzelali 31 osób
1941, 16 czerwca – Niemieccy żołnierze rozstrzelali kilka osób w Konopnicy
21 czerwca – przyjechała do Konopnicy zmotoryzowana kolumna niemiecka oddziałów SS, a następnie zakwaterowała się na plebanii, w ogrodzie probostwa obraz na cmentarzu kościelnym i w kościele
1942, 8 maja – Niemieccy żołnierze rozstrzelali kilka osób w Konopnicy
11 listopada – dwa samochody ciężarowe przewiozły z Zamku Lubelskiego 60 więźniów, których rozstrzelano w Lesie Konopnickim
1943, 18 maja – od niemieckich kul ginie kilka osób
1949 – powstała Gminna Biblioteka Publiczna
1951, 10 czerwca – Oddział Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” pod dowództwem Edwarda Bukowskiego i Edwarda Kalickiego, na skutek zdrady, został osaczony na Lipniaku przez oddział milicji UM i KGB. Prawie wszyscy zginęli – próbę samobójczą strzału w głowę przeżył Edward Bukowski, został rozstrzelany jako ostatni więzień na Zamku Lubelskim 12 stycznia 1954
1955 – założenie w Motyczu Filii Gminnej Biblioteki Publicznej
1959 – wzniesienie obelisku ku czci bohaterom ruchu oporu AL, BCh i AK, poległym w walce oraz więźniom Zamku Lubelskiego.
1970 – pożar zniszczył rzeźby i obrazy w konopnickim kościele
1980 – wykopaliska na grodzisku w Motyczu, prowadzone przez archeologów z UMCS
1988 – powstaje Ludowy Klub Sportowy „Sokół” Konopnica
Piramida wieku mieszkańców gminy Konopnica w 2014 roku[1].
Transport
Przez Gminę przebiega atrakcyjny szlak rowerowy „Lublin-Kazimierz Dolny”. Podczas Dni Konopnicy, 21 czerwca 2009 otwarto ścieżkę rowerową po gminie Konopnica. Trasa ma około 30 kilometrów długości a umożliwia przejazd z ul. Raszyńskiej w Lublinie do ul. Cienistej nad Zalewem Zemborzyckim.
Lotnisko Radawiec
Lotnisko w Radawcu położone jest ok. 12 km na południowy zachód od centrum Lublina. Powierzchnia trawiasta zajmuje obszar 116 ha. Mogą z niego korzystać samoloty o masie do 5 700 kg. Główny pas startowy ma długość 820 m, a szerokość 400 m. Na lotnisku znajduje się budynek portu, hotelik, zbiorniki paliwa. Lotnisko użytkowane jest przez Aeroklub Lubelski i lotnisko sanitarne.
Stacjonujący na lotnisku Zespół Lotnictwa Sanitarnego zapewnia służbie zdrowia regionu szybki transport. Dysponuje samolotem Jak-12 i śmigłowcami Sokół i Mi-2.
Głównym środkiem utrzymania dla ponad połowy mieszkańców gminy jest rolnictwo. Ogółem powierzchnia użytków rolnych zajmuje 7947 hektarów, tj. 85,7% obszaru gminy. Dodatkową gałęzią gospodarki jest także przetwórstwo rolno-spożywcze. Gmina posiada bardzo dobre gleby, sprzyjające rozwojowi rolnictwa: około 90% gleb mieści się w II i III klasie bonitacyjnej.
W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, ziemniaków i buraków cukrowych. Na terenie gminy rozwija się sadownictwo, głównie w miejscowościach, tj. Motycz i Motycz-Józefin. Uprawia się również warzywa, zwłaszcza brokuły i fasolkę szparagową. W hodowli zwierząt zdecydowanie przeważa chów trzody chlewnej i bydła.
Na terenie gminy funkcjonuje Spółdzielnia Usług Rolniczych.
Zakłady usługowe i rzemieślnicze świadczą usługi w zakresie produkcji rolniczej i potrzeb bytowych mieszkańców gminy. Funkcjonują dwie apteki w Motyczu i trzy stacje benzynowe (Motycz i Konopnica).
Hotele, restauracje i obiekty noclegowe
Restauracja Stacja Motycz w Kozubszczyźnie
Restauracja Valentino "Chleb i Wino " w Konopnicy
Hotel Jedlina w Motyczu
Hotel Korona w Zemborzycach Tereszyńskich
Zajazd Gościnny w Konopnicy
Motel Zaborek
Zajazd Kmicic w Zemborzycach
Na terenie gminy działa 5 gospodarstw agroturystycznych o dysponujące łącznie 34 miejscami noclegowymi.
Zabytki i ważne obiekty
Zabytkowa dzwonnica w KonopnicyStacja kolejowa Motycz
Do rejestru zabytków wpisane są następujące obiekty znajdujące się na terenie gminy (stan na dzień 20 grudnia 2010 roku)[18]:
Łącznie blisko sto obiektów, znajdujących się na terenie gminy, posiada status zabytku[potrzebny przypis]. Są to prywatne domy i zagrody, budynki sakralne, urzędowe i publiczne, pochodzące głównie z końca XIX i początków XX wieku.
Religia
Na terenie gminy mają siedzibę cztery parafie rzymskokatolickie:
Konopnica
Motycz
Radawiec Duży
Zemborzyce
Parafie podlegają pod Dekanat Konopnica, obejmujący jeszcze 3 parafie spoza obszaru Gminy Konopnica.
Od 11 października 2009 funkcjonuje Ośrodek Działań Twórczych w Radawczyku Drugim, dzięki adaptacji remizy strażackiej. W Motyczu przy ośrodku Aqua Residence znajduje się kryta pływalnia. W Uniszowicach funkcjonuje Ośrodek jazdy konnej.
W gminie Konopnica znajduje się 5 szkół podstawowych oraz jedno gimnazjum. Łącznie uczęszcza do nich 896 uczniów i zatrudnionych jest 95 nauczycieli. Wraz z zakończeniem budowy sali gimnastycznej w Motyczu w roku 2009, wszystkie szkoły w gminie posiadają bardzo dobre zaplecze sportowe. W roku 2008 w budynku byłego Domu Kultury w Motyczu otwarto, jedno z pierwszych w powiecie lubelskim, Centrum kształcenia na odległość. Lokal został wyposażony w stały dostęp do Internetu, czytelnię oraz wykwalifikowaną kadrę szkoleniową. Centrum stworzone jest z myślą o osobach pragnących podnieść swoje kwalifikacje zawodowe, zdobyć nowe umiejętności, zwiększyć swoje szanse na rynku pracy. 5 czerwca 2011 otwarto wstępną wersję salki pamięci, poświęconej lokalnej historii i tradycji. W listopadzie 2011 r. w Motyczu powstała Grupa Twórcza Motycz, którą tworzą miłośnicy fotografii.
Budynek Szkoły Podstawowej w KonopnicyBudynek dawnego Domu Kultury w Motyczu, obecnie Centrum Kształcenia na Odległość. Wewnątrz znajduje się także Pokój Pamięci
Od 1999 r. przy Szkole Podstawowej w Motyczu działają dwa zespoły:
Orkiestra Dęta
Zespół Taneczno-Wokalny „Motycz”, który kultywuje tradycje tańca i pieśni ludowej swojego regionu.
Dzięki wsparciu ze strony gminy zespół dysponuje kompleksem strojów ludowych a orkiestra zestawem instrumentów. Zespół i orkiestra uświetniają swoimi występami uroczystości szkolne, gminne i kościelne.
Przedszkole
Przedszkole "Bajkowy Zamek" w Konopnicy
Przedszkole Dwujęzyczne "Mały Europejczyk" w Szerokim
Niepubliczne Przedszkole „Honoratka” w Radawcu Dużym
Przedszkole Prywatne "Miś" w Kozubszczyźnie
Szkoły Podstawowe
Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Konopnicy
Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Motyczu
Szkoła Podstawowa w Stasinie
Szkoła Podstawowa im. Ziemi Lubelskiej w Radawcu Dużym
Szkoła Podstawowa im. Ks. Jana Twardowskiego w Zemborzycach Tereszyńskich
Głównym ośrodkiem zdrowotnym jest Motycz, gdzie znajduje się Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. SP ZOZ, założony przez Radę Gminy, obejmuje opieką zdrowotną mieszkańców z następujących miejscowości: Motycz, Kozubszczyzna, Radawiec Mały, Radawiec Duży, Radawczyk, Marynin, część Stasina, część Konopnicy, Sporniak oraz niewielką część mieszkańców z Tomaszowic i Lublina, jak również uczniów 7 szkół działających na terenie gminy Konopnica. Opiekę zdrowotną świadczy: 3 lekarzy ze specjalizacją rodziną i ogólną oraz pediatryczną, 1 stomatolog, 3 pielęgniarki środowiskowe, 1 pielęgniarka koordynująca i 1 położna środowiskowa. Na terenie gminy działają także dwa prywatne gabinety lekarskie.
Rodziny i osoby potrzebujące pomocy i żyjące w trudnych warunkach wspierane dzięki środkom z budżetu gminy oraz z dotacji celowych budżetu centralnego z przeznaczeniem na realizację zadań zleconych gminie z zakresu pomocy społecznej.
Bezpieczeństwo
Za bezpieczeństwo na terenie gminy odpowiada Rewir Policji zlokalizowany w Maryninie. Obecnie czynione są starania o utworzenie Posterunku Policji na terenie gminy Konopnica.
Działa także 11 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej, w tym 7 jednostek typu „S” i 4 jednostki typu „M”, które są zrzeszone w Zarządzie Gminnym Związku OSP. Wszystkie jednostki zrzeszają łącznie 256 członków. Grupa 20 osób tworzy młodzieżowe drużyny pożarnicze przy dwóch jednostkach. Obecnym prezesem gminnego OSP jest Jerzy Sieńko.
Na podstawie wyroku z dnia 19 marca 2007 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie orzekł, iż konieczne jest powtórzenie drugiej tury wyborów w Konopnicy. W związku z nieprawidłowościami przy sporządzaniu spisu wyborców między 12 a 26 listopada 2006r. mieszkańcy Gminy musieli jeszcze raz pójść do urn 3 czerwca 2007 r. po kontrowersyjnej kampanii wyborczej[20].
Wybory Wójta 2006/2007 (powtórzenie II tury) – 3.06.2007
↑Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
↑Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933.
↑Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948. Brak numerów stron w książce
↑Krzysztof Wojciechowski. Obwodnicą przez las. „Dzikie Życie”. 10/124, 2004.brak numeru strony
↑Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 465)
↑Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)