Konflikt czadyjsko-sudański

Konflikt czadyjsko-sudański
Ilustracja
Miejsca starć
Czas

23 grudnia 200513 marca 2008

Terytorium

Czad i Sudan

Przyczyna

według rządu w Ndżamenie: wspieranie czadyjskich rebeliantów przez rząd Sudanu

Wynik

zwycięstwo Czadu

Strony konfliktu
 Sudan
Rebelianci czadyjscy:
Dżandżawidzi
FUC
UFDD
RFC
CNT
UFR
FRPN
 Czad

Siły stabilizacyjne:
 ONZ (MINURCAT):

 Unia Europejska (EUFOR Tchad/RCA):

brak współrzędnych

Konflikt czadyjsko-sudański (także wojna domowa w Czadzie) – wojna prowadzona przez Czad przeciwko rebeliantom wspieranym przez Sudan, rozpoczęta 23 grudnia 2005. Konflikt został oficjalnie zakończony porozumieniem z Dakaru z 13 marca 2008. Mimo pokoju do 2010 trwała rebelia bojówek czadyjskich.

Przyczyny

Konflikt czadyjsko-sudański jest reperkusją wojny w Darfurze. Darfurscy partyzanci, którzy odnosili porażki w bitwach z sudańskim wojskiem, szukali schronienia na ziemiach Czadu. W 2005 sudański dyktator Umar al-Baszir oskarżył wtedy Deby'ego o zbrojenie sudańskich bojówek i zapowiedział mu zemstę, zrywając stosunki bilateralne między krajami. Przerodziło się to de facto w wojnę między krajami, polegający na wspieranie wrogich bojówek rządom w Ndżamenie i Chartumie.

 Osobny artykuł: Bitwa pod Adré.

18 grudnia 2005 czadyjscy rebelianci przy wsparciu sudańskim napadli na przygraniczne czadyjskie miasto Adre. W zależności od doniesień, w walkach miało zginąć od siedemdziesięciu do trzystu rebeliantów. Straty rządowe nie są znane, wiadomo że stracony został jeden śmigłowiec w zderzeniu z przewodami elektrycznymi w czasie walki, podczas gdy inny śmigłowiec, Mi-17 został mocno uszkodzony przez pożar, w którym zginął co najmniej jeden członek załogi[1].

23 grudnia 2005 Czad wypowiedział wojnę Sudanowi. Przyczyną jej wybuchu było – według rządu w Ndżamenie – wspieranie czadyjskich rebeliantów przez rząd Sudanu.

Konflikt w 2006

W 2006 trwały walki między armią czadyjską a ugrupowaniami rebelianckimi z Czadu oraz Dżandżawidami wspieranymi przez rząd Sudanu:

8 lutego 2006 prezydenci Czadu Idriss Déby i Sudanu Umar al-Baszir w Trypolisie podpisali porumienienie regulujące stosunki między krajami, jednak, pokój trwał niespełna miesiąc:

14 marca 2006 grupa wojskowych planowała zestrzelenie samolotu, na pokładzie którego leciał prezydent Idriss Déby. Prezydent wracał do Ndżameny z międzynarodowego szczytu Wspólnoty Ekonomicznej i Walutowej Afryki Centralnej (CEMAC), który odbywał się w Bacie w Gwinei Równikowej. 16 marca 2006 czadyjscy rebelianci ogłosili, iż ich celem było zapobieżenie wyborom prezydenckim, zaplanowanym na 3 maja 2006. W wyborach tych prezydent Deby po raz trzeci ubiegał się o prezydenturę, po uprzedniej zmianie konstytucji i zniesieniu limitu dwóch kadencji prezydenckich. Władze państwowe oświadczyły, że wybory nie będą przełożone i odbędą się w wyznaczonym terminie[2]. 21 marca 2006 władze ogłosiły, iż aresztowały 100 żołnierzy-rebeliantów, powiązanych z nieudanym zamachem na samolot prezydenta[3].

Bitwa pod Ndżameną

 Osobny artykuł: Bitwa pod Ndżameną (2008).

1 lutego 2008 2 tysiące bojowników czadyjskich razem z siłami Sudanu zaopatrzonych głównie w karabiny maszynowe rozpoczęło oblężenie stolicy Czadu[4]. Częściową kontrolę nad afrykańskim miastem przejęli po około 2-godzinnych starciach z siłami Czadu i kontyngentem m.in. Francji. Następnego dnia 2 lutego po dosyć spokojnej nocy po 4 godzinnej bitwie rebelianci wraz z wrogim Sudanem opanowali całą stolicę.

3 lutego około godziny 12.00 rozpoczęła się bitwa pod Adre koło Ndżameny. Trzy kolumny rebeliantów po około 1000 ludzi wspieranych przez 500-osobowy tabor z Sudanu (razem około 3500 żołnierzy), zaatakowały Czad z siłami Francji (około 2000 żołnierzy). Natarcie rebeliantów zakończyło się niepowodzeniem, a wielu bojowników zostało rannych. O godzinie 13 na pole bitwy przybyły trzy sudańskie helikoptery i rozpoczęły bezskuteczny (według wypowiedzi kontyngentu francuskiego) ostrzał pozycji żołnierzy Czadu. Około godziny 16 bojownicy ostatecznie skapitulowali i wycofali się z Adre. W bitwie zginęło 300 bojowników, 50 Sudańczyków (według kontyngentu francuskiego). Z kolei śmierć po stronie czadyjskiej poniosło 59 żołnierzy (w tym 4 Francuzów). 4 lutego rebelianci zostali wyparci z Ndżameny[5].

Pokój

13 marca 2008 roku po kilkumiesięcznych rozmowach został podpisany pokój w Dakarze, kończący wojnę sudańską-czadyjską[6][7]. Sudan wznowił stosunki dyplomatyczne z Czadem. Jeszcze w marcu 2008 obie strony oskarżały siebie o łamanie zasad pokoju[8].

Działalność rebeliantów i misja stabilizacyjna

Stosunki między krajami

10 maja 2008 doszło do szturmu stolicy Sudanu, Chartumu przez rebeliantów z Darfuru. Prezydent Sudanu Umar al-Baszir oskarżył Czad o wspieranie rebelii podczas tego ataku. Skutkiem tego było ponowne zerwanie przez Sudan stosunków dyplomatycznych z Czadem 11 maja 2008 roku[9].

Logo sił pokojowych UE- EUROFOR

Czadyjscy rebelianci ogłosili 16 czerwca 2008, że przejęli kontrolę nad miastem Biltine we wschodnim regionie kraju, 750 km od stolicy Ndżameny. To trzecie miasto zdobyte przez rebeliantów od początku czerwca[10]. Z kolei 18 czerwca doszło do starcia pod Am Zoer w którym zginęło 187 rebeliantów.

We wrześniu 2008 Czad oraz Sudan nawiązały stosunki dyplomatyczne zerwane w maju 2008. Po wcześniejszych kilku miesiącach dyplomatycznych sporów ambasady obu krajów znowu były otwarte[11].

W maju doszło do napięć w stosunkach dwustronnych po tym jak lotnictwo czadyjskie atakowało w Darfurze wypchniętych z Czadu rebeliantów Unii Sił Oporu. Czadyjscy bojownicy wykorzystywali bowiem Darfur swoją bazę wypadową[12].

W lutym 2010 Czad i Sudan zawarły porozumienie o współpracy granicznej i przeciwdziałaniu buntownikom. Władze w Ndżamenie pogratulowały zwycięstwa Umarowi al-Baszirowi w wyborach powszechnych z kwietnia 2010. W wyniku ocieplenia się stosunków między sąsiadami, rząd czadyjski rozpoczął pierwsze rozmowy z rebeliantami[13][14].

EUFOR i MINURCAT – siły stabilizacyjne w Czadzie

 Osobny artykuł: PKW Czad.

Misja Unii Europejskiej (EUFOR) zawiązała się 15 marca 2008 z mandatem na okres jednego roku. Wśród zaproszonych do współtworzenia ich znalazła się Polska.

30 czerwca 2008 przygotowano bazę Iribia na przyjęcie polskiego kontyngentu, który jest częścią misji Unii Europejskiej w Czadzie[15].

Z kolei 15 września polski kontyngent osiągnął pełną gotowość bojową w Czadzie. Polscy żołnierze znaleźli się pod dowództwem generała Jean Philippe Ganascia, dowódcy sił EUFOR w Czadzie. Polski kontyngent liczył 400 żołnierzy i po Francji (2 tys. żołnierzy) był najliczniejszy na misji EUFOR w Czadzie[16].

5 marca 2009 misję zakończyły unijne siły EUFOR. Podczas uroczystości w Abeche na wschodzie Czadu, EUFOR przekazał dowództwo misji pokojowej w Czadzie i Republice Środkowoafrykańskiej kontyngentowi Narodów Zjednoczonych MINURCAT w skład których weszły kraje afrykańskie oraz Nepal i Mongolia.

6 grudnia 2009, w związku z wycofywaniem polskich wojsk z misji oenzetowskich, PKW Czad zakończył działalność i przekazał obowiązki MONBAT-owi – batalionowi mongolskiemu[17]. Uroczystość przekazania obowiązków wojskom mongolskim odbyły się 9 grudnia w bazie North Star nieopodal miejscowości Iriba, około 1000 kilometrów od stolicy kraju, Ndżameny[18].

15 marca 2010 wygasł mandat sił stabilizacyjnych MINURCAT w Czadzie[19].

W kwietniu 2010 poinformowano o planach redukcji kontyngentu ONZ z ponad 5000 żołnierzy do 1900[13].

Rebelia Unii Sił Oporu

 Osobny artykuł: Bitwa pod Am-Dam.

7 maja na wschodzie Czadu pod miejscowością Am-Dam czadyjscy rebelianci stoczyli zbrojną potyczkę z wojskami rządowymi. Poległo 125 powstańców i 21 żołnierzy wojsk rządowych. Do bitwy doszło gdy bojówki maszerowały na stolicę Czadu – Ndżamenę[20]. Następnie bojowników Unii Siły Oporu (UFR) – organizacji rebelianckiej powstałej w styczniu 2009 wypchnięto z Czadu.

13 maja lotnictwo Czadu zbombardowało pozycje bojowników czadyjskich wypędzonych wcześniej z Czadu w Darfurze[21]. Dwa dni później Sudan oskarżył sąsiada o naruszenie suwerenności Czadu i opisał te ataki jako akt wojny[12].

Walki z frakcją FPRN

 Osobny artykuł: Bitwa pod Tamassi.

W dniach 24 oraz 28 kwietnia 2010 doszło pod Tamassi, w pobliżu granicy z Sudanem do ciężkich walk między rebeliantami z ugrupowania FPRP i siłami rządowymi. Według wojska czadyjskiego zginęło ponad 115 wojowników, podczas gdy armia straciła dziewięciu żołnierzy. Do niewoli wzięto 80 rannych rebeliantów[13][14].

Przypisy

  1. La localité d'Adré bien tenue par l'armée tchadienne [online], Jeune Afrique, 22 grudnia 2005 [dostęp 2009-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2006-03-23] (fr.).
  2. "Chad rebels say will try to block May elections". alertnet.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-03-17)]., Reuters, 16 marca 2006.
  3. Betel Miarom, Chad detains dozens after coup attempt [online], IOL, 21 marca 2006 [zarchiwizowane z adresu 2017-09-18] (ang.).
  4. Czad/ Rebelianci wtargnęli do stolicy. psz.pl. [dostęp 2008-02-02]. (pol.).
  5. Czad/ Rebelianci wyparci ze stolicy. psz.pl. [dostęp 2008-02-04]. (pol.).
  6. Czad-Sudan/ Al- Bashir odkłada podpisanie porozumienia z powodu bólu głowy. psz.pl. [dostęp 2008-03-13]. (pol.).
  7. Czad-Sudan/ Prezydenci obu krajów podpisali porozumienie pokojowe. psz.pl. [dostęp 2008-03-14]. (pol.).
  8. Czad-Sudan/ Napięcie nie spada. psz.pl. [dostęp 2008-03-23]. (pol.).
  9. Sudan/ Prezydent al- Bashir zrywa stosunki dyplomatyczne z Czadem. psz.pl. [dostęp 2008-05-13]. (pol.).
  10. Czad/ Nowa ofensywa rebeliantów. psz.pl. [dostęp 2008-06-16]. (pol.).
  11. Kalendarium konfliktu w Czadzie. konflikty.wp.pl. [dostęp 2009-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 marca 2009)]. (pol.).
  12. a b Sudan accuses Chad of "act of war" with air raids. alertnet.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-10)]. Reuters
  13. a b c Ponad 100 rebeliantów i 9 żołnierzy zginęło w walkach we wschodnim Czadzie. gazeta.pl, 29 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-29]. (pol.).
  14. a b Chadian army clashes with rebels. wp.pl, 2010-04-29. [dostęp 2010-04-29]. (ang.).
  15. Polska-Czad/ Polska baza gotowa na przyjęcie żołnierzy. psz.pl. [dostęp 2008-06-30]. (pol.).
  16. PKW Czad gotowy do działań. psz.pl. [dostęp 2008-12-16]. (pol.).
  17. Przekazanie Gueredy. [dostęp 2010-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. (pol.).
  18. Wyjeżdżamy z Czadu. Zastąpi nas Mongolia [online], Dziennik.pl, 6 grudnia 2009 [dostęp 2009-12-06] [zarchiwizowane z adresu 2009-12-08] (pol.).
  19. Błażej Popławski: Czad – koniec misji ONZ, koniec stabilizacji. psz.pl. [dostęp 2010-03-15]. (pol.).
  20. Chad says kills 125 rebels, advance halted Reuters
  21. Sudan govt forces bomb near North Darfur-UN Reuters

Read other articles:

Josef ŠuralInformasi pribadiTanggal lahir (1990-05-30)30 Mei 1990Tempat lahir Hustopeče, CekoslowakiaTanggal meninggal 29 April 2019(2019-04-29) (umur 28)Tempat meninggal Alanya, TurkiTinggi 184 m (603 ft 8 in)Posisi bermain PenyerangKarier junior1995–1996 Šakvice1996–2008 BrnoKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2008–2011 Brno 37 (2)2011–2016 Slovan Liberec 113 (30)2016–2018 Sparta Prague 67 (20)2019 Alanyaspor 9 (1)Total 226 (53)Tim nasional2005–2006 Repub...

 

Overview of postal codes in France This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Postal codes in France – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2009) (Learn how and when to remove this template message) Postal codes were introduced in France in 1964, when La Poste introduced automated sortin...

 

سفارة جنوب أفريقيا في النرويج جنوب أفريقيا النرويج الإحداثيات 59°54′56″N 10°41′59″E / 59.91561°N 10.69976111°E / 59.91561; 10.69976111 البلد النرويج  المكان بلدية أوسلو  [لغات أخرى]‏  الاختصاص النرويج،  وآيسلندا[1]  تعديل مصدري - تعديل   سفارة جنوب أفريقيا في ال�...

AN/FPS-3, AN/FPS-20Bendix AN/FPS-20 radarCountry of originUnited StatesTypeGeneral Surveillance RadarFrequencyL bandPRF440Pulsewidth4 μSRPM3.3, 5, 10 RPMPower750 kW x 2Other NamesAN/FPS-3, AN/MPS-7, AN/FPS-64, AN/FPS-65, AN/FPS-66, AN/FPS-67, AN/FPS-91, AN/FPS-93, AN/FPS-100, AN/FPS-113, AN/GPS-4, AN/FPS-508 The FPS-3. The AN/FPS-20 was a widely used L band early warning and ground-controlled interception radar system employed by the United States Air Force Air Defense Command, the NORA...

 

Professional American football team in Latrobe, Pennsylvania (1895-1909) Latrobe Athletic AssociationFounded1895Folded1909Based inLatrobe, Pennsylvania, United StatesLeagueWestern Pennsylvania CircuitTeam historyLatrobe Athletic Association (1895–1907)Team colorsOrange, maroon (1895)   Red, blue (1897–1900)     Red, green (1903–1907)   Nickname(s)LatrobersHead coachesRussell Aukerman (1895)John Brallier (1896)Walter Okeson (1897)Alfred E. Bull (1898)Russell...

 

Questa voce o sezione sugli argomenti stati scomparsi e Moldavia non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Principato di Moldavia (dettagli) (dettagli) Principato di Moldavia - LocalizzazioneIl Principato nel 1789 Dati amministrativiNome ufficiale(RO) Țara Moldovei Lingue ufficiali rumeno(anche det...

Korps Udara Angkatan Darat Filipina Phillipine Army Air Corps (PAAC) (juga disebut sebagai Batalion Infanteri PAAC / PAAC Infantry Battalion, 1942)Lambang Korps Angkatan Darat Filipina 1941-42Aktif1936 - setelah Mei 1942 Mei 1945 - 1 Juli 1947Negara Persemakmuran FilipinaCabangAngkatan Darat FilipinaTipe unitUnit Serangan Udara; Infanteri (sekitar 31 Des 41)Jumlah personelAir Group; Batalion InfanteriBagian dariAngkatan Udara Timur JauhPertempuranPerang Dunia II Pertempuran Bataan Kampan...

 

St. Petersburg beralih ke halaman ini. Untuk kota di negara bagian Florida, Amerika Serikat, lihat St. Petersburg, Florida.Sankt-Peterburg Санкт-ПетербургKota federalSearah jarum jam, dari kanan atas: Gereja Juru Selamat Menumpahkan Darah; Penunggang Kuda Perunggu; Lapangan Istana; Katedral Trinitas; Lapangan Santo Ishak; Benteng Petrus dan Paulus BenderaLambang kebesaranHimne daerah: Himne Sankt-PeterburgnoiconNegara RusiaDistrik federalBarat LautWilayah ekonomiBarat LautD...

 

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Didone (disambigua). DidoneJoseph Stallaert: La morte di Didone (1872).Regina di CartagineIn caricaIX secolo a.C. –IX secolo a.C. Predecessorecarica creata SuccessoreOligarchia poi dal VI secolo a.C. Annone I Nome completoDidone o Elissa Religionereligione fenicia Didone o Elissa è una figura femminile della mitologia classica. Fu la fondatrice e prima regina di Cartagine (corrispondente all'odierna Tunisi), dopo esse...

Ancient Greek city in Asia Minor For other uses, see Magnesia (disambiguation). Magnesia ad SipylumMαγνησία ἡ πρὸς Σιπύλῳ Mαγνησία ἡ ἐπὶ ΣιπύλουShown within TurkeyLocationTurkeyRegionManisa ProvinceCoordinates38°37′N 27°26′E / 38.617°N 27.433°E / 38.617; 27.433 Magnesia ad Sipylum (Greek: Mαγνησία ἡ πρὸς Σιπύλῳ or Mαγνησία ἡ ἐπὶ Σιπύλου; modern Manisa, Turkey) was a city of Lydi...

 

Small nucleolar RNA Z162Predicted secondary structure and sequence conservation of snoZ162IdentifiersSymbolsnoZ162RfamRF00329Other dataRNA typeGene; snRNA; snoRNA; CD-boxDomain(s)EukaryotaGOGO:0006396 GO:0005730SOSO:0001263PDB structuresPDBe In molecular biology, Small nucleolar RNA Z162 is a non-coding RNA (ncRNA) molecule which functions in the modification of other small nuclear RNAs (snRNAs). This type of modifying RNA is usually located in the nucleolus of the eukaryotic cell which is a ...

 

星洲网网站类型新闻网站语言简体中文總部 马来西亚雪兰莪州八打灵再也Semangat路19号(星洲日报总部)持有者世华多媒体有限公司編輯卜亚烈网址www.sinchew.com.my商业性质是注册选择性(个人新闻空间)推出时间2000年4月21日,​24年前​(2000-04-21)內容許可保有版权 星洲网,是一家马来西亚线上免费综合新闻网站,也是马来西亚销售量最高的中文报《星洲日报》...

Electricity from wind in one U.S. state 2003 map of wind potential in Utah by United States Department of Energy National Renewable Energy Laboratory Waterpump in southeastern Utah, 1972 Wind power in Utah is in the early stages of development. As of 2016 the state had 391 MW of wind generation capacity, responsible for 2.6% of in-state electricity generation.[1] Wind thus plays a small role in the state's renewable portfolio standard goals.[2][3] A 2009 Utah Renewable...

 

此條目可能包含不适用或被曲解的引用资料,部分内容的准确性无法被证實。 (2023年1月5日)请协助校核其中的错误以改善这篇条目。详情请参见条目的讨论页。 各国相关 主題列表 索引 国内生产总值 石油储量 国防预算 武装部队(军事) 官方语言 人口統計 人口密度 生育率 出生率 死亡率 自杀率 谋杀率 失业率 储蓄率 识字率 出口额 进口额 煤产量 发电量 监禁率 死刑 国债 ...

 

جزء من سلسلة مقالات سياسة كنداكندا الملكية التاج الملكي حاكم عام كندا الدستور الدستور ميثاق الحقوق والحريات حقوق الإنسان السلطة التنفيذية رئيس الوزراء مجلس الوزراء السلطة التشريعية البرلمان مجلس الشيوخ مجلس العموم السلطة القضائية القضاء الانتخابات الانتخابات الأحزاب �...

Berikut ini adalah daftar film yang tidak lengkap atau hilang sebagian. Untuk film-film yang tidak memiliki cuplikan rekaman, termasuk trailer yang diketahui masih bertahan, lihat artikel List of lost films. 1917 theatrical film poster showing Theda Bara in her best known role, in Cleopatra, which is considered a partially lost film Bara in a dance scene in Cleopatra, from a surviving film still Film-film bisu 1890-an Year Film Director Cast Notes Ref 1896 Le Coucher de la Mariée Léar (Albe...

 

Hilmar FaridLahirHilmar Farid08 Maret 1968 (umur 56) Bonn, Jerman BaratKebangsaan IndonesiaPekerjaanDirektur Jenderal KebudayaanDikenal atassejarawan, aktivis dan pengajar Indonesia Hilmar Farid, B.A., M.A., Ph.D. (lahir 8 Maret 1968) adalah seorang sejarawan, aktivis, dan pengajar Indonesia. Pada tanggal 31 Desember 2015, ia dilantik menjadi Direktur Jenderal Kebudayaan yang baru, menggantikan Kacung Marijan yang telah menjabat selama 4,5 tahun.[1] Hilmar merupakan orang pertam...

 

Iron-carbon alloys with a carbon content more than 2% and silicon content between 1 and 3% For cookware, see Cast-iron cookware. A painted cast iron decorative grate (l) and cast iron cooking skillet (r) Steels Phases Ferrite Austenite Cementite Martensite Graphite Microstructures Spheroidite Pearlite Bainite Ledeburite Tempered martensite Widmanstätten structures Classes Crucible steel Carbon steel Spring steel Alloy steel Maraging steel Stainless steel High-speed steel Weathering steel Too...

Professional baseball team Minor league baseball teamGlendale Desert DogsFounded in 1992 Phoenix, Arizona Minor league affiliationsClassClass A to Triple-ALeagueArizona Fall League (1992–present)DivisionWest Division (2011–present)Major league affiliationsTeams Boston Red Sox Chicago White Sox Los Angeles Dodgers Minnesota Twins New York Mets Minor league titlesLeague titles (6)200120042005200620072008Division titles (9)200020012003200420052006200720082009Team dataNameGlendale Desert Dogs...

 

Spiritual leaders of Sikhism A miniature painting, dated 1890, depicting an imaginary portrait of the ten gurus and others.[1]Gurus of the Sikhs. Fresco from Dera Nirmala, Tanda-Hoshiarpur. Part of a series onSikhism People Topics Outline History Glossary Sikh gurus Guru Nanak Guru Angad Guru Amar Das Guru Ram Das Guru Arjan Guru Hargobind Guru Har Rai Guru Har Krishan Guru Tegh Bahadur Guru Gobind Singh Guru Granth Sahib Selected revered saints Bhagat Kabir Bhagat Ravidas Bhagat Fari...