Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie

Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie
Zabytek: nr rej. 446/62 z 23 marca 1962
kościół parafialny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Sokołów

Adres

Sokołów 15, 09-500 Gostynin

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Anny w Sokołowie

Wezwanie

Stanisław ze Szczepanowa, Święta Anna

Położenie na mapie gminy wiejskiej Gostynin
Mapa konturowa gminy wiejskiej Gostynin, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny”
Położenie na mapie powiatu gostynińskiego
Mapa konturowa powiatu gostynińskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny”
Ziemia52°23′03,2341″N 19°20′35,2410″E/52,384232 19,343122
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie – rzymskokatolicki kościół parafialny zlokalizowany we wsi Sokołów w województwie mazowieckim (powiat gostyniński), przy drodze wojewódzkiej nr 581 z Łaniąt do Gostynina. Funkcjonuje przy nim parafia św. Anny.

Historia

Fasada czołowa

Parafię we wsi erygował w 1405 biskup Jakub z Korzkwi. Świątynię ufundował właściciel wsi, Stanisław Grad. Około 1535 wzniesiono nowy kościół modrzewiowy (konsekrowany w 1540[1]). Fundatorem był tym razem F. Szreński. Konsekrował go biskup Andrzej Krzycki. Obecna świątynia pochodzi z XVIII wieku i została wybudowana ze staroużytecznego drewna pochodzącego z poprzedniej budowli[2].

Poważne remonty przeprowadzono w latach 1843, 1930[2] i 1970-1978[3], natomiast działania odnawiające w latach 1879, 1902, 1939 i 1962[2].

Podczas okupacji niemieckiej świątynia była nieczynna. Niemcy 26 sierpnia 1940 aresztowali księdza Józefa Szczepkowskiego, który został przez nich zamordowany w KL Dachau[3].

W latach 1970–1978, podczas odnowy obiektu, ściany ponownie oszalowano, dachy pokryto nową blachą, powiększono zakrystię, dobudowano pomieszczenie katechetyczne i dodano podmurówkę kamienną. Została wówczas wzniesiona nowa plebania i dzwonnica[3].

Architektura

Elewacja boczna

Orientowany kościół na planie prostokąta zbudowano w konstrukcji wieńcowej na podmurówce kamiennej i oszalowano pionowymi deskami. Ma zakrystię i boczne aneksy. Prezbiterium jest niewyodrębnione, zakończone trójbocznie, oddzielone niskim stopniem od korpusu nawowego. Świątynia jest trójnawowa, a nawy oddzielają czworoboczne słupy z mieczami. Przy wejściu wydzielona jest kruchta, a nad nią znajduje się chór mieszczący organy z XIX wieku. Nad nawą główną istnieje strop z pozornym sklepieniem. Posadzka wykonana jest z desek[2].

Elewacja fontowa, obita deseczkami, zwieńczona jest barokowym szczytem ze spływami bez wolut. Nad drzwiami wejściowymi znajduje się okno z półkolistym łukiem. Dach jest dwuspadowy, kryty blachą, a zakrystia i aneksy – dachami pulpitowymi. W środkowej części kalenicy posadowiona jest ażurowa sygnaturka z małym dzwonem[2].

Kubatura budynku wynosi 3200 m³, a jego powierzchnia użytkowa – 320 m²[1].

Obiekt należy do wyodrębnionej przez Ryszarda Brykowskiego niedużej grupy drewnianych kościołów średniowiecznych z tzw. płytkim transeptem kaplicowym[4].

Wnętrze

We wnętrzu znajduje się pięć (lub sześć[3]) ołtarzy[1] pochodzące z XVII i XVIII wieku (główny z połowy XVII wieku, pozostałe eklektyczne). Obrazy ukazują postaci świętych i wydarzeń biblijnych (Zwiastowanie, Opłakiwanie pod Krzyżem)[2].

Otoczenie

Przy kościele stoi drewniana dzwonnica (z lat 70. XX wieku[3]), której konstrukcja nośna wykonana jest z metalowych kątowników, oszalowana deskami pionowymi. Kryta jest dwuspadowym dachem z blachy. Wewnątrz wiszą trzy dzwony[2].

Pozostałością dawnego cmentarza przykościelnego jest zespół trzech nagrobków: Jana Nepomucena Bardzińskiego (1852), Anny z Mniszewskich Bardzińskiej (1858) i Zygmunta Bardzińskiego (1884) dwa pierwsze pisakowcowe, a ostatni z białego marmuru[2].

Po przeciwnej stronie kościoła stoi budynek dawnej organistówki. W lipcu 1967 rozebrano starą plebanię, która miała formę dworku z naczółkami[2].

Galeria

Przypisy

  1. ↑ a b c Z. Mielniewicz, karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, 1959, s. 1-2.
  2. ↑ a b c d e f g h i E. Wraga-Szymańczyk, karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, Biuro Dokumentacji Zabytków w Płocku, październik 1985, s. 2, 3, 5.
  3. ↑ a b c d e Diecezja Płocka, Sokołów, Parafia pw. św. Anny [online], Diecezja Płocka [dostęp 2024-03-08] (pol.).
  4. ↑ Maciej Warchoł, Z „modrzewiowych” najdostojniejszy. Janisławice i drewniane kościoły Mazowsza z XVI wieku, [w:] Michał Wardzyński (red.), Poza Warszawą. Tom III. Architektura i budownictwo Mazowsza XII-XVIII wieku, 2020, s. 119.