Kościół św. Mikołaja w Słupsku

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł należy dopracować:
od 2019-08 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
napisać poprawną definicję - jakie najważniejsze funkcje pełnił obiekt w swojej historii i czym jest obecnie,
→ poprawić styl – powinien być encyklopedyczny,
bez pobocznych rozważań, wprowadzić podział na logiczne sekcje,
→ usunąć/zweryfikować prawdopodobną twórczość własną.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Kościół św. Mikołaja w Słupsku
Zabytek: nr rej. A-9 z dnia 29.06.1953
kościół przyklasztorny, zbór garnizonowy, cerkiew prawosławna, zastosowanie pozasakralne
Ilustracja
Kościół św. Mikołaja, od 1971 Miejska Biblioteka Publiczna
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Słupsk

Adres

ul. Grodzka, Słupsk

Wyznanie

katolicyzm, luteranizm, prawosławie

Kościół
Wezwanie

św. Mikołaja

Położenie na mapie Słupska
Mapa konturowa Słupska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Słupsk, biblioteka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Słupsk, biblioteka”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Słupsk, biblioteka”
Ziemia54°28′05″N 17°01′52″E/54,468056 17,031111
Multimedia w Wikimedia Commons
Panorama Słupska z kościołem św. Mikołaja na mapie Lubinusa, XVII w.
Elewacja boczna

Kościół św. Mikołaja w Słupsku – kościół powstał jako świątynia klasztorna słupskich norbertanek, data wyświęcenia jest nieznana. W źródłach został wymieniony już 1276 roku[1]. Wcześniej, bo w 1269 jest wymieniony w dokumencie księcia Mściwoja II kapelan kościoła św. Mikołaja w mieście Słupsku. Kapelan ten już był wymieniany w dokumencie z 1240 roku. Zatem wybudowanie kościoła św. Mikołaja było dokonane już przed 1240 rokiem. Tę świątynię wykonaną jako kościół drewniany, zbudował książę Świętopełk II, ze statusem kościoła prywatnego, budowlę wzniesiono na lewym brzegu Słupi. Kościół drewniany zastąpiono świątynią budowaną z cegły w XIV w. lub na początku XV w.[2]

W 1665 pożar pochłonął klasztor i kościół, ponieważ nie starczało pieniędzy na odbudowę kościoła budynek świątyni popadał w coraz większą ruinę[3]. W 1737 roku kościół został odbudowany i przeznaczony jako zbór garnizonowy – służył wojsku i odprawiano w nim nabożeństwa ewangelicko-luterańskie[3]. W 1740 kościół św. Mikołaja zamieniono na magazyn i wozownię. Od jesieni 1759 do wiosny 1760 w Słupsku wojska rosyjskie używały kościoła św. Mikołaja jako cerkwi prawosławnej i miejsca kwaterowania. Następnie kościół użytkowano jako magazyn i remiza strażacka[4]. Od 1772 do 1945 w budynku mieściła się szkoła.

W 1945 żołnierze Armii Czerwonej podpalili słupską starówkę i budynek pokościelny też zgorzał. Ruina kościoła św. Mikołaja została odbudowana, w 1971 odbyło się uroczyste otwarcie umiejscowionej w nim biblioteki[5].

Norbertanie koło Trzebiatowa – powstanie kościoła przyklasztornego w Słupsku

W 1224 roku Trzebiatów stał się oprawą wdowią księżnej Anastazji, żony księcia pomorskiego Bogusława I. Ufundowała ona w Słupsku kościół św. Mikołaja oraz klasztor norbertanek.

Parafia św. Mikołaja

Kościół św. Mikołaja był drugim kościołem, jaki powstał w Słupsku po kościele św. Piotra, który był pierwszym kościołem parafialnym powstałym dla gminy kaszubskiej na prawym brzegu Słupi.

Wezwanie św. Mikołaja wskazywało, że taki kościół powstał w ośrodku miejskim, posiadającym kupiectwo i rzemiosło. Parafia powstała dla wiernych, pochodzących z okolic Lubeki (nie jest zatem wykluczone, że tak samo była to ludność pochodzenia słowiańskiego, ale mówiąca już nieco innym językiem).

Parafia św. Mikołaja podlegała w pierwszych jej latach istnienia pod zwierzchnictwo gnieźnieńskie. Przybycie zakonnic do przykościelnego klasztoru przyjmuje się na 1284 rok. Mściwoj II wówczas określił patronat norbertanek dla kościoła św. Stanisława w Gardnie Wielkiej. Został o tym patronacie powiadomiony arcybiskup gnieźnieński. Zwierzchnictwo gnieźnieńskie miało miejsce dla wszystkich okolicznych parafii przez cały XIII wiek.

Budowa kościoła

Pierwsze kościoły w Słupsku: św. Piotra i św. Mikołaja

Książę Świętopełk w 1265 roku nadał prawa miejskie słupskiej osadzie, składającej się także z osiedleńców z północnych Niemiec, zajmujących lewobrzeżną część dogodnych obszarów doliny Słupi. Kościół św. Mikołaja powstał na dwóch niezbyt wysokich skarpach nad rzeką i właśnie stanowił parafię dla lewobrzeżnego miasta- nie jest znana data wyświęcenia kościoła.

Konstrukcja drewnianego kościoła zaczyna być wznoszona od 1311 roku. Ma to związek z otrzymaniem przez norbertanki (klasztor znajduje się już od tamtego czasu przy kościele) od margrabiów brandenburskich Jana i Waldemara placu pod budowę kościoła i nowego klasztoru[6]. Konstrukcje drewnianego kościoła i klasztoru były umiejscowione w tym samym miejscu co dzisiejsza konstrukcja murowana.

Kościół murowany z cegły zbudowano jeszcze w XIV wieku lub na początku XV wieku. Kościół jest orientowany, co oznacza, że jego prezbiterium jest od wschodniej strony[2].

Wpływ reformacji na dzieje kościoła

Jeszcze przed nadejściem reformacji, w 1447 roku był pożar miasta. Z relacji wiadomo, że spłonęły organy w kościele św. Mikołaja.

W 1522 roku przybył z Białoboków do Słupska kapłan norbertanek Jan Krystian Ketelhuta. Nauczał on w kościele św. Mikołaja, niezgodnie z ówczesnym duchem administracji kościelnej i państwowej bo nauczał zgodnie z naukami Marcina Lutra. Książę Bogusław X po cichu sprzyjał reformacji – taka postawa księcia pomagała księdzu. Po śmierci księcia, już za czasów jego następcy doszło do zwycięstwa ruchu reformacyjnego[7].

W Słupsku wprowadzono wyznanie luterańskie, miejscowy superintendent postanowił o zamknięciu innych kościołów, poza kościołem Mariackim i św. Mikołaja. W kościele św. Mikołaja odbywały się nabożeństwa ewangelickie, zatem w całym Słupsku nabożeństwa odbywały się tylko w kościele Mariackim i św. Mikołaja.

Los kościoła w czasach nowożytnych

Odbudować kościół postanowił pułkownik Steding. W 1737 roku kościół po remoncie stał się zborem garnizonowym[3]. Pułk wyruszył na wojnę, opuścił Słupsk w 1740 roku, nie uszanowano zabiegów pułkownika przy utrzymaniu kościoła św. Mikołaja i zamieniono kościół na magazyn i wozownię.

W czasie wojny siedmioletniej kościół używają wojska rosyjskie, stacjonujące tu od jesieni 1759 do wiosny 1760, kościół służy jako miejsce swojego zakwaterowania, a jednocześnie jest używany jako cerkiew. Następnie po odejściu Rosjan kościół służy jako magazyn i remiza strażacka. Taka eksploatacja- bez prowadzenia niezbędnej konserwacji spowodowała, że dach i belki stropowe groziły zawaleniem, gmach zatem znów popadł w ruinę[4].

Lata 70. XVIII wieku przyniosły potrzebę adaptacji budynku dla potrzeb miejskiego szkolnictwa. Po remoncie, od 1772 roku kościół św. Mikołaja był szkołą i internatem dla ubogich uczniów[8].

Zaraz w pierwszych dniach po zajęciu Słupska w marcu 1945 roku żołnierze Armii Czerwonej powrzucali do wnętrz domów Starego Miasta kanistry z paliwem i podpalili całą starówkę. Po wielu domach pozostały tylko zgliszcza. Dawny kościół św. Mikołaja ponownie obrócił się w ruinę.

Odbudowa kościoła na bibliotekę

Dopiero w 1955 roku sporządzono inwentaryzację pomiarową gotyckich ruin kościoła św. Mikołaja. Na początku lat 60. XX w. powstała idea odbudowy kościoła z przeznaczeniem na potrzeby biblioteki. Pozostałość murów w wielu miejscach wykluczała możliwość odbudowy (ściana sąsiadująca z klasztorem), były jednak fragmenty z wiązaniami wendyjskimi i gotyckimi (głównie sąsiadujące z murem obronnym), które pozwalały na zachowanie pierwotnego muru. W latach 1961–1965 trwały prace projektowe odbudowy zabytku.

W 1965 roku rozpoczęto remont budowli prowadzeniem odgruzowania wewnętrznej części ruin. Następnie prowadzono prace budowlane i wyposażenia w poszczególne instalacje, zgodnie z projektem architektonicznym, opracowanym przez mgr. inż. arch. J. Majdeckiego z Pracowni Konserwacji Zabytków w Warszawie. Uroczyste otwarcie biblioteki po tych wszystkich pracach miało miejsce 10 września 1971 roku. Ze względu na zmiany administracyjnego podziału Polski, a przez to i pozycji Słupska, nazwa biblioteki zmieniała się kilkukrotnie. Obecnie od 11 września 1971 r.[9] patronem Miejskiej Biblioteki Publicznej jest Maria Dąbrowska.

Przypisy

  1. ↑ Halina Machura, Zdzisłąw Machura, Zofia Madela; PRZEDZIWNE DZIEJE KOŚCIOŁA ŚW. MIKOŁAJA I ZAKONU NORBERTANEK W SŁUPSKU, Słupsk 2004, s. 7.
  2. ↑ a b Halina Machura, Zdzisłąw Machura, Zofia Madela; PRZEDZIWNE DZIEJE KOŚCIOŁA ŚW. MIKOŁAJA I ZAKONU NORBERTANEK W SŁUPSKU, Słupsk 2004, s. 11,12.
  3. ↑ a b c Halina Machura, Zdzisłąw Machura, Zofia Madela; PRZEDZIWNE DZIEJE KOŚCIOŁA ŚW. MIKOŁAJA I ZAKONU NORBERTANEK W SŁUPSKU, Słupsk 2004, s. 38.
  4. ↑ a b Halina Machura, Zdzisłąw Machura, Zofia Madela; PRZEDZIWNE DZIEJE KOŚCIOŁA ŚW. MIKOŁAJA I ZAKONU NORBERTANEK W SŁUPSKU, Słupsk 2004, s. 39.
  5. ↑ Halina Machura, Zdzisłąw Machura, Zofia Madela; PRZEDZIWNE DZIEJE KOŚCIOŁA ŚW. MIKOŁAJA I ZAKONU NORBERTANEK W SŁUPSKU, Słupsk 2004, s. 50, 51.
  6. ↑ Barbara Popielas-Szultka; POCZĄTKI I LOKACJE MIAST NA POMORZU SŁAWIEŃSKO-SŁUPSKIM DO POŁOWY XIV WIEKU, SŁUPSK 1990, s. 71.
  7. ↑ Halina Machura, Zdzisłąw Machura, Zofia Madela; PRZEDZIWNE DZIEJE KOŚCIOŁA ŚW. MIKOŁAJA I ZAKONU NORBERTANEK W SŁUPSKU, Słupsk 2004, s. 37.
  8. ↑ Halina Machura, Zdzisłąw Machura, Zofia Madela; PRZEDZIWNE DZIEJE KOŚCIOŁA ŚW. MIKOŁAJA I ZAKONU NORBERTANEK W SŁUPSKU, Słupsk 2004, s. 43.
  9. ↑ 11 września 1971 r. odbyła się sesja popularnonaukowa, w trakcie której Bibliotece nadano imię Marii Dąbrowskiej. Ta informacja jest wzięta z historii biblioteki na oficjalnej stronie internetowej biblioteki.

Bibliografia

  • Henryk Janocha, Archeologia o początkach słupskiego ośrodka miejskiego, KOSZALIŃSKIE ZESZYTY MUZEALNE T. 24, 2004.
  • Halina Machura, Zdzisław Machura, Zofia Madeła, Przedziwne dzieje Kościoła św. Mikołaja i Zakonu Norbertanek, Słupsk 2004.
  • Zygmunt Świechowski, Józef Mertka: Z dziejów Słupska i Ustki. Słupsk: Wydawnictwo Poznańskie, 1958.
Architektura sakralna gotyku ceglanego
Niemcy
Brema
Greifswald
Güstrow
Hamburg
Lubeka
Lüneburg
Rostock
Stralsund
Wismar
inne miasta
Polska
Chełmno
Chełmża
Elbląg
Gdańsk
Słupsk
Stargard
Szczecin
Toruń
Trzebiatów
inne miasta
Dania
Aarhus
Ribe
inne miasta
Szwecja
Ystad
inne miasta
Estonia
Łotwa
Litwa
Białoruś
Rosja

Read other articles:

Calvinet

Pour l’article homonyme, voir Butte du Calvinet. Calvinet Château de Lamothe à Calvinet Blason Administration Pays France Région Auvergne-Rhône-Alpes Département Cantal Arrondissement Aurillac Maire délégué Mandat François Danemans 2019-2020 Code postal 15340 Code commune 15027 Démographie Gentilé Calvinétois, Calvinétoises Population 488 hab. (2016 ) Densité 36 hab./km2 Géographie Coordonnées 44° 43′ 07″ nord, 2° 21′ 30″ es...

 

Almohad Caliphate

1121–1269 Berber empire in North Africa and Iberia Almohad Caliphateٱلْمُوَحِّدُونَ (Arabic)al-Muwaḥḥidūn1121–1269The Almohad empire at its greatest extent, c. 1180–1212[1][2]StatusCaliphate (from 1147)Capital Tinmel(1121–1147)[3] Marrakesh(1147–1269) In Al-Andalus: Seville(1147–1162) Córdoba(1162–1163) Seville(1163–1248)[4] Common languagesBerber languages, Arabic, MozarabicReligion Islam (Almohadism)Mahdi �...

 

SAC-D

Argentine Earth science satellite For the Senate Appropriations Committee - Defense, see United States Senate Appropriations Subcommittee on Defense. SAC-DArtist's impression of SAC-DMission typeTechnology demonstration Earth observationOperatorCONAECOSPAR ID2011-024A SATCAT no.37673Websiteconae.gov.arMission durationPlanned: 5 years Final: 3 years, 11 months, 28 days Spacecraft propertiesBusSmall Satellite Standard Platform[1]ManufacturerINVAP[2]Launch mass1,35...

The Glass Teat

Book of television reviews and essays written by Harlan Ellison First edition. Cover art by Leo and Diane Dillon The Glass Teat: Essays of Opinion on Television is a 1970 compilation of television reviews and essays written by Harlan Ellison as a regular weekly column for the Los Angeles Free Press from late 1968 to early 1970, discussing the effects of television upon society.[1][2][3] The title implies that TV viewers are analogous with unweaned children. Discussion ...

 

¡Adios Amigos!

¡Adios Amigos!Album studio karya RamonesDirilisJuly 18 1995DirekamJanuary & February 1995GenrePunk rockDurasi33:58LabelRadioactive RecordsProduserDaniel ReyKronologi Ramones Acid Eaters (1993)Acid Eaters1993 ¡Adios Amigos!(1995) Greatest Hits Live (1996)Greatest Hits Live1996 ¡Adios Amigos! adalah album terakhir Ramones, diterbitkan pada 1995. Lagu Makin' Monsters For My Friends dan It's Not For Me to Know aslinya direkam oleh Dee Dee Ramone dalam albumnya I Hate Freaks Like You ya...

 

Civil–military relations

Study of the relationship between a country's armed forces and civil society/government This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article's tone or style may not reflect the encyclopedic tone used on Wikipedia. See Wikipedia's guide to writing better articles for suggestions. (April 2019) (Learn how and when to remove this message) The examples and perspective in this article d...

Fullmetal Alchemist: Dual Sympathy

2005 video gameFullmetal Alchemist: Dual SympathyNorth American cover artDeveloper(s)Natsume Co., Ltd.Publisher(s)JP: BandaiNA/AUS: DestineerEU: Empire InteractiveDirector(s)Youichi ArakawaSeriesFullmetal AlchemistPlatform(s)Nintendo DSReleaseJP: July 21, 2005NA: December 12, 2006AU: April 1, 2007EU: September 7, 2007Genre(s)ActionMode(s)Single-player Fullmetal Alchemist: Dual Sympathy (鋼の錬金術師 デュアルシンパシー, Hagane no Renkinjutsushi: Dyuaru Shinpashī) is a video gam...

 

Cossacks

Ethnic group of current Ukraine and Russia Not to be confused with Kazakhs or Cassock. For other uses, see Cossacks (disambiguation). Part of a series onCossacksReply of the Zaporozhian Cossacks Cossack hosts Amur Astrakhan Azov Baikal Black Sea Buh Caucasus Danube Don Free Greben Kuban Orenburg Red Semirechye Siberian Terek Ural Ussuri Volga Zaporozhian Other Cossack groups Albazinan Bashkir Danube Jewish Nekrasov Persian Tatar Turkish History Registered Cossacks Uprisings Kosiński Nalyvaik...

 

Agriculture in Libya

Desert landscape in Libya; 90% of the country is desert Although agriculture is the second-largest sector in the economy, Libya depends on imports in most foods. Climatic conditions and poor soils limit farm output, and domestic food production meets about 25% of demand. Domestic conditions limit output, while income and population growth have increased food consumption.[1] [2] Because of low rainfall, agricultural projects like the Kufra Oasis rely on underground water source...

Edwardian era

Historical period in Britain from 1901 to 1910 Edwardian era1901–1910King Edward VII by Fildes (c. 1901)Monarch(s)Edward VIIGeorge VLeader(s)Lord SalisburyArthur BalfourSir Henry Campbell-BannermanH. H. AsquithChronology Victorian era First World War Periods in English history  Prehistoric Britainuntil c. 43 ADRoman Britainc. 43–410Sub-Roman Britain410-c. 449Anglo-Saxonc. 449–1066Norman/Angevin1066–1216Plantagenet1216–1485Tudor1485–1603 Elizabethan1558–1603Stuart...

 

Datadog

An observability and security platform for cloud applications. Datadog, Inc.Company typePublicTraded asNasdaq: DDOG (Class A)Nasdaq-100 componentIndustrySystem MonitoringFounded2010; 14 years ago (2010), in New York CityFoundersOlivier PomelAlexis Lê-QuôcHeadquartersNew York City, New York, U.S.Area servedWorldwideKey peopleOlivier Pomel (CEO)Alexis Lê-Quôc (CTO)ProductsDatadogRevenue US$2.13 billion (2023)Operating income US$−33 million (2023)Net income US$48...

 

Inheritance

Practice of passing on property upon the death of individuals This article is about passing on of property or other rights or obligations after a person's death. For inheritance of genes, see heredity. For other uses, see Inheritance (disambiguation). Heir redirects here. For other uses, see Heir (disambiguation). From William Hogarth's A Rake's Progress. The Young Heir Takes Possession Of The Miser's Effects. Inheritance is the practice of receiving private property, titles, debts, entitleme...

Kedesh

Tel KedeshTel KedeshLokasi di IsraelNama alternatifCydessaLokasiDistrik Utara, IsraelWilayahGalilea AtasKoordinat33°06′42″N 35°31′46″E / 33.111638°N 35.529517°E / 33.111638; 35.529517JenisPemukimanCatatan situsKondisiReruntuhan Kedesh (ejaan alternatif: Cadesh, Cydessa) adalah suatu kota kuno di Kanaan yang reruntuhannya terletak 3 km sebelah timur laut dari modern Kibbutz Malkiya di Israel di perbatasan Israel-Lebanon .[1] Sejarah Kedesh ...

 

Georgia Simmerling

Georgia Simmerling Contexte général Sport ski alpin, Ski acrobatique et cyclisme sur piste Biographie Nationalité sportive canadienne Nationalité Canada Naissance 11 mars 1989 (35 ans) Lieu de naissance Vancouver Taille 1,72 m Poids de forme 67 kg Club Grouse Mountain Tyee Ski Club Palmarès Médailles obtenues Compétition Or Arg. Bro. Jeux olympiques de cyclisme sur piste 0 0 1 Championnats du monde de cyclisme sur piste 0 1 0 modifier  Georgia Simmerling, née le 11 mars 198...

 

Paradox

Statement that apparently contradicts itself For other uses, see Paradox (disambiguation). A paradox is a logically self-contradictory statement or a statement that runs contrary to one's expectation.[1][2] It is a statement that, despite apparently valid reasoning from true or apparently true premises, leads to a seemingly self-contradictory or a logically unacceptable conclusion.[3][4] A paradox usually involves contradictory-yet-interrelated elements that ex...

بيز كورفاتش

بيز كورفاتش   الموقع كانتون غراوبوندن، سويسرا المنطقة غراوبوندن  إحداثيات 46°24′30″N 9°48′58″E / 46.408333333333°N 9.8161111111111°E / 46.408333333333; 9.8161111111111   الارتفاع 3,451 متر (11,322 قدم) السلسلة سلسلة بيرنينا النتوء 383 متر (1,257 قدم) الوصول الأول 1850 قائمة جبال الألب تعديل مصد...

 

Square Saint-Louis

Square (Carré) Saint-Louis Maisons victoriennes devant le square Saint-LouisDonnées clés Orientation Est-ouest Débutant Avenue Laval Finissant Rue Saint-Denis Désignation 1880 Autrefois Square Saint-Jean-Baptiste Attrait Maisons environnantes modifier Le square Saint-Louis (carré Saint-Louis) est situé dans l'arrondissement du Plateau-Mont-Royal à Montréal (Québec). Situation et accès Ce parc est situé entre la rue Sherbrooke et l'avenue des Pins et délimité à l'est et à...

 

Acid jazz

Questa voce o sezione sull'argomento jazz non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Acid jazzOrigini stilisticheFusionFunkJazzMusica elettronica Origini culturaliSud dell'Inghilterra, verso la fine degli anni ottanta Strumenti tipicisequencer, synth, drum machine, tastiera, tromba, campionatore, chi...

Meriam tembak cepat

Meriam tembak cepat (bahasa Inggris: quick-firing gun) adalah senjata artileri, biasanya meriam atau howitzer, yang memiliki beberapa karakteristik yang berarti senjata tersebut dapat menembak dengan kecepatan tinggi. Penembakan cepat diperkenalkan di seluruh dunia pada tahun 1880-an dan 1890-an dan memiliki dampak nyata pada perang baik di darat maupun di laut. Sejarah Penggunaan angkatan laut Pemasangan dek dari QF 3-pounder Hotchkiss, senjata QF modern pertama, 1915. Woodcut menggambar...

 

Zandvoort

Zandvoort kemping pramuka perempuan pada tahun 1959 Masehi. Zandvoort adalah sebuah gemeente Belanda yang terletak di provinsi Noord Holland. Pada tahun 2021 daerah ini memiliki penduduk sebesar 17.165 jiwa. Pada tahun 1948 di daerah ini dibangun sirkuit Zandvoort. Lihat pula Daftar munisipalitas Belanda lbsMunisipalitas di provinsi Holland Utara Aalsmeer Alkmaar Amstelveen Amsterdam Bergen Beverwijk Blaricum Bloemendaal Castricum Den Helder Diemen Dijk en Waard Drechterland Edam-Volendam Enk...