PROFILPELAJAR.COM

Klątwa surowcowa (ang. resource curse), zwana też „paradoksem bogactwa” (ang. paradox of plenty) – zjawisko występujące w gospodarkach krajów posiadających znaczne złoża surowców naturalnych. Objawia się ono niespodziewanie niskim poziomem rozwoju gospodarczego kraju – innymi słowami, są one stosunkowo biedne mimo bogactwa zasobów. W literaturze ekonomicznej trwa dyskusja na temat klątwy surowcowej – zarówno jej istnienie, jak i przyczyny są obiektem sporów^[1].

Przykłady kryzysu

W historii wystąpiło wiele przykładów kryzysu gospodarczego w krajach dysponującymi dużymi zasobami naturalnymi:

w XVII-wiecznej Hiszpanii nastąpił zanik gospodarki krajowej wskutek łatwego importu wszystkich towarów z innych krajów dzięki „nadmiarowi” złota imperium kolonialnego^[2],
bogate w ropę naftową Meksyk, Nigeria, Wenezuela^[2] lub posiadająca wiele zasobów naturalnych Rosja.

Z drugiej strony w pewnych krajach zjawisko to nie występuje lub jest mocno osłabione dzięki tradycji wolnego rynku i umiejętnej polityce gospodarczej np. w Arabii Saudyjskiej i Malezji^[2].

Badania

W serii artykułów naukowych Jeffrey Sachs i Enrew Warner wskazali, że w rozpatrywanych krajach poziom rozwoju gospodarczego ma charakterystykę odwrotnie proporcjonalną do bogactwa złóż surowców naturalnych^[3]. Autorzy wykluczyli z dużym prawdopodobieństwem inne czynniki, które mogłyby być odpowiedzialne za niski poziom rozwoju gospodarczego w tych krajach^[1]^[4].

Według Tiago Cavalcanti, Kamiar Mohaddes oraz Mehdi Raissi przyczyną niskiego poziomu rozwoju gospodarczego krajów nie jest bogactwo złóż surowców naturalnych samo w sobie, a zmiany na rynku surowcowym i powiązana z nimi wolniejsza akumulacja fizycznego kapitału^[5].

Christa N. Brunnschweiler oraz Erwin H. Bulte sugerują, że zyski z zasobów naturalnych wpływają na możliwość oderwania się struktur władzy od ludzi, oraz powstania rządów autokratycznych, które w nieodpowiedni sposób alokują zasoby oraz kapitał. Wskazali również, że bogactwo kraju w zasoby naturalne może wpływać na konflikty wewnętrzne, oraz jest głównym źródłem przychodów krajów pogrążonych w konfliktach^[6].

Wytłumaczenia

Ekonomiści zajmujący się ekonomią surowców naturalnych zaproponowali wiele potencjalnych wytłumaczeń klątwy surowcowej. Najpopularniejszą linią argumentacji są wszelkiego rodzaju efekty wypychania^[1], gdzie wielkością wypychaną są np.: eksporty dóbr konsumpcyjnych, edukacja^[7], uczciwość przedstawicieli władz państwowych (klątwa wywołująca korupcję)^[8]^[9].

Zobacz też

choroba holenderska

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Jeffrey Sachs, Andrew Warner. Natural Resources and Economic Development: The curse of natural resources. „European Economic Review”. 45, s. 827–838, 2001.
↑ ^a ^b ^c Jeffrey Sachs, Andrew Warner. Natural resource abundance and economic growth. „National Bureau of Economic Research Working paper”. 5398, s. 2, 20, 1995.
↑ JeffreyJ. Sachs JeffreyJ., AndrewA. Warner AndrewA., Natural resource abundance and economic growth, National Bureau of Economic Research Working paper, 1995, s. 21, DOI: 10.3386/w5398 (ang.).
↑ Jeffrey Sachs, Andrew Warner. Sources of slow growth in African economies. „Journal of African Economies”. 6(3), s. 335–376, 1997.
↑ TiagoT. Cavalcanti TiagoT., KamiarK. Mohaddes KamiarK., MehdiM. Raissi MehdiM., Commodity Price Volatility and the Sources of Growth, SSRN, 17 stycznia 2012, DOI: 10.2139/ssrn.1846429 .
↑ Christa N.Ch.N. Brunnschweiler Christa N.Ch.N., Erwin H.E.H. Bulte Erwin H.E.H., Economics. Linking natural resources to slow growth and more conflict., „Science”, AAAS, 2008, DOI: 10.1126/science.1154539 [dostęp 2020-04-11] (ang.).
↑ T. Gylfason, T. Herbertsson, G. Zoega. A mixed blessing: Natural resources and economic growth. „Macroeconomic Dynamics”. 3, s. 204–225, 1999.
↑ R. Auty: Resource-Based Industrialization: Sowing the Oil in Eight Developing Countries. New York: Oxford University Press, 1999.
↑ Od wielkości eksportu ważniejsza jego wartość. Obserwator Finansowy, 2013.