Kloaka wtórna

Pseudokloaka występuje u bobra kanadyjskiego

Kloaka wtórna, pseudokloaka – występujące wtórnie u ssaków z grupy łożyskowców wspólne zakończenie układów pokarmowego, moczowego i rozrodczego[1].

Kloaka (stek) stanowi wspólne zakończenie układów pokarmowego, moczowego i rozrodczego u większości kręgowców. Występuje u larwy minogów[2], spodoustych[3], promieniopłetwych[4], płazów[5], zauropsydów[6] (w tym ptaków[7]). Nie występuje jednak u większości ssaków. Jak sama nazwa wskazuje, obserwuje się ją wyłącznie u przedstawicieli grupy stekowców. U ssaków żyworodnych ujścia przewodu pokarmowego oraz układu moczowego i płciowego rozdzieliły się[1]. Ostatni odcinek przewodu pokarmowego, jelito proste, kończy się odbytem[8], natomiast końcowe odcinki przewodu moczowo-płciowego znajdują jedno lub dwa odrębne ujścia[1].

Stan taki nie dotyczy jednak wszystkich ssaków żyworodnych. Krocze może ulec redukcji, tworząc w efekcie wtórną kloakę zamykaną przez pojedynczy zwieracz, np. u szczekuszki. Prostnica może też dysponować odrębnym zwieraczem, jak u tenreków. Może też zdarzyć się, że odrębne ujścia układu pokarmowego i moczowo-płciowego zamyka jeden fałd skórny. Taka sytuacja ma miejsce u bobra[1], którego samiec potrafi wynicować pseudokloakę celem oznaczania terytorium wydzieliną gruczołów odbytowych[9].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Błaszak 2020b ↓, s. 37.
  2. ↑ Błaszak 2020a ↓, s. 200.
  3. ↑ Boroń 2020 ↓, s. 237.
  4. ↑ Boroń 2020 ↓, s. 313.
  5. ↑ Rybacki 2020 ↓, s. 534.
  6. ↑ Stanley E. Trauth i inni, Cloacal anatomy of the broad-headed skink, Eumeces laticeps, with a description of a female pheromonal gland, „Herpetologica”, 43 (4), 1987, s. 458–466, JSTOR: 3892147 (ang.).
  7. ↑ Wouter FD van Dongen i inni, Age-related differences in the cloacal microbiota of a wild bird species, „BMC Ecology”, 13 (1), 2013, s. 1–12, DOI: 10.1186/1472-6785-13-11 (ang.).
  8. ↑ Błaszak 2020b ↓, s. 29.
  9. ↑ Frank Rosell, Frode Bergan, Free-ranging Eurasian beavers, Castor fiber, deposit anal gland secretion when scent marking., „The Canadian Field-Naturalist”, 112, 1998, s. 532–535 (ang.).

Bibliografia

  • Gromada: Minogi – Petromyzontida, [w:] Czesław Błaszak, Zoologia, t. Tom 3, część 1. Szkarłupnie – płazy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020a, ISBN 978-83-01-17337-1 (pol.).
  • Alicja Boroń, Typ: Strunowce – Chordata, [w:] Czesław Błaszak, Zoologia, t. Tom 3, część 1. Szkarłupnie – płazy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, ISBN 978-83-01-17337-1 (pol.).
  • Mariusz Rybacki, Gromada: Płazy – Amphibia, [w:] Czesław Błaszak, Zoologia, t. Tom 3, część 1. Szkarłupnie – płazy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, ISBN 978-83-01-17337-1 (pol.).
  • Czesław Błaszak, Gromada: Ssaki – Mammalia, [w:] Czesław Błaszak, Zoologia, t. Tom 3, część 3. Ssaki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020b, ISBN 978-83-01-17337-1 (pol.).