Kinmochi Saionji (jap.西園寺 公望Saionji Kinmochi) (ur. 7 grudnia1849 w Kioto, zm. 24 listopada1940 w Shizuoce w prefekturze Shizuoka) – japoński polityk, przedstawiciel dworskiej arystokracji feudalnej (kuge), doradca (genrō) cesarza, o istotnych prerogatywach. W okresie jego życia Japonia przeobraziła się z biednego państwa feudalnego w mocarstwo militarne. Saionji był jedną z czołowych postaci tych przemian.
Życiorys
W latach 1871–1880 przebywał w Europie (głównie we Francji, m.in. studiował prawo na Sorbonie), zapoznając się z technologią, filozofią, systemami administracji. Zajmował także wysokie stanowiska w japońskich placówkach dyplomatycznych w Austro-Węgrzech, Niemczech i Belgii[1]. Dzięki temu posiadał wiedzę, która pozwalała mu na popieranie i aktywne działanie na rzecz przemian w Japonii pod kątem otwarcia na świat i przyjmowania zachodnich wzorców.
Był kilkakrotnie ministrem oświaty i ministrem spraw zagranicznych oraz dwukrotnie premierem w latach 1906–1908 i 1911–1912[2] z ramienia partii Rikken Seiyūkai (Konstytucyjne Stowarzyszenie Przyjaciół Polityki[3]), której był współtwórcą i przewodniczącym w latach 1903–1914.
W latach 1900–1903 był przewodniczącym[4]Sūmitsu-in[5], tajnej rady cesarza (wzorowanej częściowo na brytyjskiej Privy Council), która istniała w latach 1888–1947.
Od 1912 do końca życia pełnił funkcję genrō, doradcy cesarza, od 1924 jako jedyny.
W 1919 był przewodniczącym delegacji japońskiej na konferencji pokojowej w Paryżu. W rzeczywistości jednak przewodził jego zastępca, Nobuaki Makino. Z nieznanych przyczyn Saionji zszedł na drugi plan, tłumacząc się złym stanem zdrowia[6]. Mimo biernej postawy, po powrocie do kraju otrzymał w „uznaniu zasług” tytuł kōshaku[a].
W 1869 utworzył na terenach pałacu cesarskiego w Kioto prywatną instytucję naukową o nazwie Shijuku Ritsumeikan[7]. W 1900 były sekretarz i protegowany księcia Saionji, Kojurō Nakagawa utworzył w 1905 Kyōto Hōsei Gakkō[8] (Szkoła Prawa i Polityki w Kioto), która w 1913 przejęła nazwę Ritsumeikan. Była to szkoła wieczorowa dla pracujących[9]. W 1922 otrzymała status uniwersytetu, przyjmując nazwę Ritsumeikan University. Ze względu na prezentowaną wolność akademicką i otwarcie na świat, był on traktowany jako liberalna alternatywa państwowego Kyoto University[9].