Kazimierz Załęski (kapitan)

Kazimierz Załęski
Jaworski, Jon, Jabłoński
Franciszek Kazimierz Rybicki vel Rybak, Kazimierz Bielawski
Ilustracja
ppor. Kazimierz Załęski
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

25 maja 1914
Kosemin

Data i miejsce śmierci

5 maja 1977
Łódź

Przebieg służby
Lata służby

1937–1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polska Organizacja Zbrojna
Armia Krajowa

Jednostki

14 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca plutonu
dowódca kompanii
komendant inspektoratu rejonowego AK

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
(kampania wrześniowa):

  • bitwa nad Ossą
Późniejsza praca

biegły księgowy

Grób Kazimierza Załęskiego na łódzkim cmentarzu Matki Bożej Nieustającej Pomocy.
Kazimierz Załęski jako podporucznik 14 pułku piechoty.

Kazimierz Załęski ps. „Jaworski”, „Jon”, „Jabłoński” (ur. 25 maja 1914 w Koseminie, zm. 5 maja 1977 w Łodzi) – kapitan piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej. Komendant Podokręgu Ciechanów Polskiej Organizacji Zbrojnej, komendant Inspektoratów Rejonowych w Podokręgu Północnym Obszaru Warszawskiego Armii Krajowej: II Ciechanów, III B, I Płocko-Sierpeckiego i II „OW”. W konspiracji używał fałszywych dokumentów na nazwiska Franciszek Kazimierz Rybicki vel Rybak i Kazimierz Bielawski.

Życiorys

Urodził się 25 maja 1914 w Koseminie jako syn Franciszka i Leokadii z domu Wetmańskiej - rolników i właścicieli młyna. Ukończył siedem klas szkoły powszechnej (pierwsze cztery w Koseminie i trzy ostatnie w Bieżuniu). W 1934 złożył z wynikiem pozytywnym egzamin maturalny w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Wymyślinie[1].

W latach 1934-1937 kształcił się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie, przechodząc na początku tej edukacji kurs unitarny w Różanie (1934-1935)[1]. Promowany przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego na stopień podporucznika, ze starszeństwem z dniem 1 października 1937 i 315. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. Skierowany do służby w 14 pułku piechoty z Włocławka[a], w którym objął dowodzenie nad plutonem w 1. kompanii strzeleckiej (kompanią dowodził wówczas por. Władysław Szelepin)[3]. W październiku 1938 wziął udział w operacji zaolziańskiej – jako oficer 3. kompanii strzeleckiej, w zbiorczym batalionie wystawionym przez 14 pp (zajmował stanowisko zastępcy dowódcy tej kompanii, którym był ppor. Mieczysław Nejman). Na dzień 23 marca 1939 zajmował 310. lokatę wśród podporuczników piechoty w swoim starszeństwie[4]. Do momentu ogłoszenia mobilizacji nadal dowodził plutonem 1. kompanii strzeleckiej I batalionu 14 pułku piechoty[5][6].

Zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym został dowódcą 1. kompanii strzeleckiej w I batalionie 14 pp[7] i na jej czele wziął udział w walkach toczonych przez włocławski pułk w okolicach Grudziądza. Podczas tychże walk został wyróżniony w boju, a w dniu 3 września 1939 pod Mełnem otrzymał ciężką ranę (w klatkę piersiową i prawe ramię)[7] i został ewakuowany w okolice Kutna. Tam dostał się do niemieckiej niewoli.

Przebywał w szpitalu jenieckim SS w Łodzi, z którego uciekł wiosną 1940. Po ucieczce, wraz z dwoma innymi oficerami, podjął próbę przedostania się przez Węgry na Zachód. Próba ta nie powiodła się i Kazimierz Załęski powrócił na krótko do Warszawy. Następnie ukrywał się w rodzinnym Koseminie. Pod koniec 1940 rozpoczął działalność konspiracyjną w szeregach Polskiej Organizacji Zbrojnej, będąc, na polecenie kpt. Mieczysława Teodorczyka, jednym z organizatorów struktur tej organizacji w powiecie ciechanowskim[1][8].

Od początków 1941 ukrywał się w Chotumiu koło Ciechanowa u rodziny Rybickich (oficjalnie zatrudniony był jako robotnik rolny). Jesienią 1941 objął stanowisko komendanta Podokręgu Ciechanów POZ, obejmującego powiaty: Mława, Ciechanów, Działdowo, Przasnysz, Pułtusk, Maków i Ostrołęka. W sierpniu 1942, po scaleniu POZ z Armią Krajową, powołany na stanowisko komendanta Inspektoratu Rejonowego II Ciechanów AK (wchodzącego w skład Podokręgu Północ Obszaru Warszawskiego AK). Po zmianach organizacyjnych w Podokręgu objął w 1943 funkcję komendanta Inspektoratu Rejonowego III B, którą sprawował do listopada tr. Zagrożony aresztowaniem został przeniesiony i od grudnia 1943 do listopada 1944 kierował Inspektoratem Rejonowym I Płocko-Sierpeckim AK. Po kolejnej reorganizacji Podokręgu Północ objął w listopadzie 1944 stanowisko komendanta Inspektoratu Rejonowego II „OW” (obejmującego Obwody AK: Płock, Sierpc, Mława i Działdowo), które zajmował do dnia rozwiązania Armii Krajowej (19 stycznia 1945)[9][8].

Po wkroczeniu wojsk radzieckich na teren podległego mu inspektoratu ukrywał się w schronie w Maliszewku, lecz w dniu 21 stycznia 1945 został aresztowany przez NKWD wskutek zdrady. Najbliższej nocy uciekł z aresztu i przez krótki czas mieszkał we Włocławku. W tym okresie był poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa. Potem wyjechał do Łodzi, gdzie podjął pracę w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych, w których awansował na stanowisko biegłego księgowego[b]. Początkowo nie utrzymywał żadnych kontaktów z byłymi uczestnikami konspiracji, nawiązał je dopiero po 1956, co pozwoliło organom bezpieczeństwa ustalić jego tożsamość. Było to przyczyną późniejszych szykan i inwigilacji oraz choroby serca[10].

W 1944 zawarł związek małżeński z Walentyną Borowiec (ur. 29 kwietnia 1915, zm. 27 września 1994), uczestniczką konspiracji ps. „Magda”, która w 1940 pomogła mu w ucieczce ze szpitala (zajmowała w nim wówczas stanowisko siostry oddziałowej)[9]. Z ich związku narodziła się czwórka dzieci, w tym syn Kazimierz (ur. 3 grudnia 1952, zm. 26 czerwca 2015).

Kazimierz Załęski zmarł na nowotwór płuc i wątroby w dniu 5 maja 1977 w Łodzi[10] i został pochowany na tamtejszym cmentarzu rzymskokatolickim Matki Bożej Nieustającej Pomocy przy ulicy Szczecińskiej 96/100 - kwatera: 9, front: 12, grób: 9. Spoczywa razem z żoną Walentyną i synem Kazimierzem.

Awanse

Uwagi

  1. Prawdopodobnie we włocławskim pułku poznał się z kapitanem Mieczysławem Teodorczykiem, który w późniejszym okresie wciągnął go do pracy konspiracyjnej.
  2. Informacja z inskrypcji nagrobnej.

Przypisy

Bibliografia