Karl Albrecht Oberg

Carl Oberg
Carl Albrecht Oberg
Ilustracja
Carl Oberg i Pierre Laval (z lewej) w Paryżu
SS-Obergruppenführer SS-Obergruppenführer
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1897
Hamburg

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 1965
Flensburg

Przebieg służby
Formacja

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Allgemeine SS
Waffen-SS

Jednostki

Reichssicherheitshauptamt

Grupa Armii Wisła

Stanowiska

Dowódca SS i Policji w Radomiu
Wyższy Dowódca SS i Policji we Francji

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
pucz Kappa-Lüttwitza,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Żelazny (1813) I Klasy Krzyż Żelazny (1813) II Klasy Krzyż Zasługi Wojennej I klasy z mieczami (III Rzesza) Krzyż Zasługi Wojennej II klasy z mieczami (III Rzesza)

Carl-Albrecht Oberg[1] (ur. 27 stycznia 1897 w Hamburgu, zm. 3 czerwca 1965 we Flensburgu) – SS-Obergruppenführer, zbrodniarz hitlerowski, jeden z najbliższych współpracowników Reinharda Heydricha oraz Wyższy Dowódca SS i Policji w okupowanej przez III Rzeszę Francji.

Życiorys

Był synem profesora medycyny, walczył w stopniu oficerskim w I wojnie światowej w trakcie której otrzymał kilka odznaczeń. Po klęsce wstąpił do Freikorpsu, w 1920 brał udział w nieudanym puczu Kappa[2]. Następnie był łącznikiem między niemieckimi organizacjami nacjonalistycznymi a Reichswehrą, pracował też w tym czasie min. jako kupiec i ślusarz. Podczas wielkiego kryzysu stracił pracę, w 1931 wstąpił do NSDAP (czerwiec) i SS (lipiec). Po dojściu nazistów do władzy został szefem Sicherheitsdienst (wywiad SS) w rodzinnym Hamburgu, następnie został przeniesiony na to samo stanowisko do Monachium, gdzie podczas nocy długich noży razem z SS-Stubaf Wernerem Bestem nadzorował działania przeciwko SA, i Berlina. Po sporze z SS-Brif Reinhardem Heydrichem, którego zastępcą był w Berlinie, Oberg dowodził SS w Meklemburgii i Hanoverze, w 1939 został szefem policji Zwickau. We wrześniu 1941 mianowany został Dowódcą SS i Policji w dystrykcie radomskim. Jest on odpowiedzialny za prześladowanie polskich Żydów, a także za terror stosowany wobec pozostałej ludności cywilnej (w tym deportacje do Rzeszy pracowników przymusowych)[3].

5 maja 1942, w związku z coraz aktywniejszą działalnością francuskiego Ruchu Oporu, został skierowany na nowo utworzone stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji we Francji (na miejsce dotarł 12 maja). Jest jednym z odpowiedzialnych za brutalny terror wymierzony w społeczeństwo francuskie i bojowników Ruchu Oporu oraz zarządzenia dyskryminujące miejscową ludność żydowską (w tym za obowiązek noszenia opaski z żółtą gwiazdą Dawida), a następnie za deportację ok. 75 tysięcy Żydów francuskich do obozów zagłady (przeżyło z nich jedynie kilka tysięcy). Urzędującemu w Paryżu przy 57 boulevard Lannes Obergowi podlegały wszystkie komendantury Sipo-SD i Ordnungspolizei na terenach okupowanej Francji (jego wpływy wzrosły w listopadzie 1942 po zajęciu wolnej strefy). W walce z francuskim podziemiem wydał rozporządzenie uderzające w krewnych zidentyfikowanych bojowników: mężczyźni powyżej 18 roku życia mieli być rozstrzelani, a kobiety deportowane, dzieci natomiast powierzane reedukatorom. Do walki z oddziałami maquis delegował pułki Orpo i policji SS. 20 lipca 1944 razem z dowódcą Sipo-SD we Francji SS-Staf dr Helmutem Knochenem został aresztowany przez uczestników spisku na życie Hitlera, obaj zostali wypuszczeni tego samego dnia po stłumieniu buntu[4].

18 sierpnia 1944 siły bezpieczeństwa opuściły Paryż. Oberg schronił się w Plainfaing do czasu rozwiązania swojego stanowiska 29 listopada 1944. Otrzymał następnie stanowisko w Grupie Armii Wisła dowodzonej przez RfSS Heinricha Himmlera, później ponownie służył w Monachium[4]. W czerwcu 1945 Oberg został aresztowany przez Amerykanów i skazany przez Trybunał Wojskowy na karę śmierci. Wyroku nie wykonano, gdyż został on w październiku 1946 ekstradowany do Francji i następnie (9 października 1954) ponownie skazany na karę śmierci. Kara ta została jednak najpierw zamieniona na dożywocie w 1958, a następnie już w 1959 zmniejszona do 20 lat pozbawienia wolności połączonego z ciężkimi robotami. W roku 1962, przed podpisaniem francusko-niemieckiego porozumienia o współpracy, Carl Oberg został ułaskawiony przez Prezydenta Francji Charles de Gaulle’a i powrócił do Niemiec, gdzie zmarł w 1965[2].

Awanse

Odznaczenia

i inne

Przypisy

  1. Stosowane są różne zapisy nazwiska Oberga: Carl Oberg, Carl Albrecht Oberg, Carl-Albrecht Oberg, Karl Oberg, Karl Albrecht Oberg i Karl-Albrecht Oberg.
  2. a b Hermann Weiß (Hrsg.): Biographisches Lexikon zum Dritten Reich. Frankfurt am Main, 1998, S. 338 f.
  3. „Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka 1943-1945” T.II, KIW, Warszawa 1972.
  4. a b oberg [online], www.1939-45.net [dostęp 2019-07-19].
  5. Oberg, Carl-Albrecht: O [online], www.armedconflicts.com [dostęp 2019-07-19] (ang.).
  6. Ruth Bettina Birn: Die Höheren SS- und Polizeiführer. Himmlers Vertreter im Reich und in den besetzten Gebieten. Düsseldorf 1986, S. 341.