Kaliny

Kalinas

Wjazd do wsi od strony wsi Pagubė (2015)
Państwo	Litwa
Okręg	wileński
Rejon	wileński
Gmina	Rzesza
Wysokość	137 m n.p.m.
Populacja (2011) • liczba ludności	69
Położenie na mapie Litwy Kaliny
54°48′29,0″N 25°16′57,7″E/54,808056 25,282694
Multimedia w Wikimedia Commons

Kaliny (lit. Kalinas) – wieś na Litwie położona w rejonie wileńskim okręgu wileńskiego, 13 km na północ od Wilna, nad rzeczką Rzeszą.

Nazwę folwarku Kalin podaje Główny Urząd Statystyczny z 1938 roku w oficjalnym wykazie miejscowości województwa wileńskiego^[1]. W XIX wieku folwark ten nazywał się Miedziechowszczyzna^[2][3] (lit. Medikiškėmis). W pierwszej połowie XX wieku dobra te również funkcjonowały pod nazwą Kaliny (np. na mapie WIG 1:100 000 z 1928 i 1939 roku) lub Kalina. Nazwa Kaliny została przyjęta w Urzędowym wykazie polskich nazw geograficznych świata w 2019 roku^[4]. Roman Aftanazy w Dziejach rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej nazywa tutejszy majątek Kalnia^[5].

Informacje o własności majątku w XIX wieku są rozbieżne. Z jednej strony Słownik geograficzny Królestwa Polskiego (tom VI z 1885 roku) podaje, że właścicielem majątku był Aleksandrowicz. Z drugiej strony źródła podają, że w 1861 roku inżynier z Wilna Popławski kupił tutejszą 200-hektarową posiadłość Miedziechowszczyznę i po pewnym czasie zmienił jej nazwę na Kalin na cześć swojej żony Katarzyny. Na początku XX wieku majątek był własnością Ignacego Popławskiego^[6] (1870–?) i Marii Pertoneli z domu Banel. Mieli oni sześciu synów urodzonych między 1901 i 1919 rokiem, którzy byli ostatnimi mieszkańcami majątku przed II wojną światową. W międzywojennej księdze adresowej widnieje informacja, że wtedy Kalin należał do W. Popławskiego, który miał tu stawy rybne^[5].

• W I Rzeczypospolitej – (od 1565 roku) powiat wileński w województwie wileńskim Rzeczypospolitej^[5];
• po III rozbiorze Polski (od 1795 roku) majątek leżał w gminie Rzesza powiecie wileńskim (ujeździe) guberni wileńskiej (w latach 1797–1801 guberni litewskiej) Imperium Rosyjskiego^[3];
• w II Rzeczypospolitej (od 1922 roku) – w gminie Rzesza w powiecie wileńsko-trockim województwa wileńskiego;
• po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną wieś należała do Litwy, która w okresie 1940–1990, jako Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka, wchodziła w skład ZSRR;
• od 1990 roku wieś leży na terenie niepodległej Litwy;

W latach 1954–1988 wieś była siedzibą gminy Rzesza.

W Kalinach stał drewniany późnoklasycystyczny dwór wzniesiony najprawdopodobniej w pierwszej połowie XIX wieku. Był to dziewięcioosiowy dom zbudowany na planie prostokąta. W środkowej trójosiowej części był podniesiony o jedną kondygnację. W tym miejscu na dość niskim tarasie stał płytki portyk w wielkim porządku, którego dwie pary doryckich kolumn dźwigały trójkątny fronton z dużym półkolistym oknem. W portyku znajdował się balkon ograniczony tralkową balustradą. Elewacje dworu nie były malowane, zachowując barwę naturalnego drewna, co kontrastowało z białymi obramieniami prostokątnych drzwi i okien. Dom był przykryty zapewne gontowym, czterospadowym dachem, nad częścią środkową – dwuspadowym^[5].

Majątek Kalnia został opisany w 4. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego^[5].