Julian Puterman-Sadłowski

Julian Puterman-Sadłowski
Data i miejsce urodzenia

2 października 1892
Sosnowiec

Data i miejsce śmierci

22 marca 1953[1]
Warszawa

Narodowość

polska

Alma mater

Politechnika Monachijska

Multimedia w Wikimedia Commons
Gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego przy ul. Nowogrodzkiej 45 w Warszawie
Julian Puterman-Sadłowski (trzeci z lewej) ze współpracownikami z Biura Odbudowy Stolicy (1945)

Julian Puterman-Sadłowski, do 1942 Julian Puterman (ur. 2 października 1892 w Sosnowcu, zm. 1953)[2] – polski architekt i wykładowca akademicki.

Życiorys

Jego rodzice związani byli z medycyną, ojciec Jakub Puterman był lekarzem, a matka, Anna z Marguliesów, pracowała jako bakteriolog, była także dziedziczką rodziny, do której należały sosnowieckie Zakłady Przemysłu Stalowego Meyerhold[3].

Po ukończeniu Szkoły Handlowej w Będzinie przeniósł się do Krakowa, gdzie zdał w 1911 maturę w Wyższej Szkole Realnej[2]. Następnie przeniósł się do Monachium, gdzie na tamtejszej politechnice rozpoczął studia inżynierskie[2]. Wybuch wojny światowej zmusił go do przerwania studiów, jednak wznowił je w 1916 roku i w rok później uzyskał stopień inżyniera architekta[2]. Do lutego 1918 zajmował pozycję asystenta na swojej macierzystej uczelni, następnie powrócił w rodzinne strony, gdzie został architektem zakładowym w Zakładach Azotowych w Chorzowie, równocześnie terminując u architekta Jana Rakowicza[2].

W 1919 został profesorem poznańskiej Wyższej Szkoły Budownictwa[2]. Pozycję tę piastował do końca roku akademickiego 1925/1926, z roczną przerwą na służbę wojskową podczas wojny polsko-bolszewickiej, w której walczył w stopniu szeregowego[2]. W 1926 przeniósł się do Warszawy, gdzie otworzył prywatne biuro architektoniczne[2].

Profesor Politechniki Warszawskiej w Katedrze Budownictwa Sanitarnego. Od 1928 r. pełnił funkcję kierownika biura projektowego Ministerstwa Poczt i Telegrafów. Od 1929 r. wspólnie z rzeźbiarzem Antonim Miszewskim prowadził spółkę architektoniczną. W latach 1939–1940 przebywał w Kownie. Przez lata 1940-41 pracował w Wilnie jako kierownik Biura Projektów Przemysłowych.

W 1944 w Lublinie uczestniczył w organizowaniu Ministerstwa Odbudowy. Od 1945 mieszkał w Warszawie, gdzie do 1947 pracował w Biurze Odbudowy Stolicy (BOS). Pracownia projektowa BOS-u znajdowała się w jego własnym domu, gdzie mieszkał wraz z innymi architektami (przy ulicy Racławickiej 29 na Mokotowie).

Prace datowane

  • 1922–1929 – szkoła klasztoru Sióstr Sacré Coeur w Polskiej Wsi k. Pobiedzisk[4]
  • 1928–1929 – budynek Poczty Głównej w Gdyni (wspólnie z Antonim Miszewskim i Waldemarem Radlowem)
  • 1929 – pawilon ekspozycyjny Ministerstwa Poczty i Telegrafu na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929[5][6]
  • 1930 – garaż dla samochodów pocztowych przy ul. Ratuszowej w Warszawie (zburzony w 1944)[7]
  • ok. 1930 – dom własny architekta z mieszkaniami na wynajem przy ul. Racławickiej 29
  • 1931 – budynek urzędu pocztowego w Sandomierzu (wspólnie z Janem Najmanem)[8]
  • 1931–1933 – budynek Poczty Głównej w Kaliszu[9]
  • 1929–1934 – gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego przy ul. Nowogrodzkiej 45 w Warszawie; pierwszy w Polsce budynek o stalowej konstrukcji szkieletowej (współpraca – Antoni Miszewski)[10][11]
  • 1935–1937 – poczta przy dworcu kolejowym w Bydgoszczy
  • 1936 – poczta w Łucku
  • 1937 – poczta w Równem
  • 1937 – blok mieszkalny dla pracowników Ministerstwa Poczty i Telegrafu w Warszawie (róg ulic Ratuszowej i Jagiellońskiej)[12][13]
  • 1938 – radiostacja morska Gdynia-Witomino (ul. Kielecka 103)[14]
  • 1937–1938 – kolonia mieszkaniowa pracowników pocztowych w Gdyni-Grabówku; trzy bloki mieszkalne z pawilonem przedszkola na jednym z dziedzińców (ul. Morska 106 i Stefana Okrzei 14, 16, 18)
  • 1938–1942 – kolonia mieszkaniowa ZUS dla urzędników i rodzin urzędniczych w Starachowicach; cztery wolnostojące bloki mieszkalne z budynkiem garażowym, ukończone w czasie okupacji
  • 1939 – projekt budynku pocztowego w Wilnie (budowa 1939–1940, ukończony w 1959 według innego projektu)
  • 1948–1950 – osiedle mieszkaniowe pracowników Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie; pięć bloków mieszkalnych przy al. Niepodległości 143–143B i ul. Madalińskiego 70/78C–D–E (wspólnie z Janem Klewinem)[2]
  • 1947–1951 – Szpital Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Wołoskiej 137 w Warszawie (wspólnie z Leopoldem Kohlerem)[15]
  • 1951–1960 – Szpital Bielański w Warszawie (wspólnie z Leopoldem Kohlerem oraz Stanisławem Roszczykiem)

Prace niedatowane

  • Hotel-sanatorium Excelsior w Iwoniczu (wspólnie z Edwardem Madurowiczem i Karolem Rauchem) (bud. 1927–1931)
  • Dom przy ul. św. Barbary nr 2/4 w Warszawie (nr 2 biurowiec, nr 4 mieszkania dla pracowników)
  • Willa Antoniego Miszewskiego przy ul. Racławickiej 31 w Warszawie
  • Sanatorium Kasy Chorych we Lwowie (wspólnie z Madurowiczem) – projekt konkursowy

Przypisy

  1. ↑ Julian Puterman-Sadłowski, beta.architektura.warszawa.sarp.org.pl [dostęp 2018-08-02] [zarchiwizowane 2022-06-30].
  2. ↑ a b c d e f g h i Piłatowicz 1993 ↓, ¶ 1–2.
  3. ↑ Piłatowicz 1993 ↓, ¶ 1.
  4. ↑ Historia Polskiej Prowincji [online], siostry-sc.pl [dostęp 2018-01-22] (pol.).
  5. ↑ Stanisław Woźnicki, "Zabudowa terenów Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu", „Architektura i Budownictwo” (1/1929), Warszawa, s. 18.
  6. ↑ Edgar Norwerth, "Architektura wystawowa", „Architektura i Budownictwo” (11-12), Warszawa 1929, s. 14-15 [dostęp 2021-05-07].
  7. ↑ "Z działalności budowlanej Ministerstwa Poczty i Telegrafu", „"Architektura i Budownictwo",” (7/1933), 1933, s. 204-205 [dostęp 2021-05-07].
  8. ↑ "Z działalności budowlanej Ministerstwa Poczt i Telegrafu", „Architektura i Budownictwo” (7/1933), Warszawa 1933, s. 204- 205 [dostęp 2021-05-07].
  9. ↑ "Z działalności budowlanej Ministerstwa Poczt i Telegrafu", „Architektura i Budownictwo” (7), Warszawa 1933, s. 201- 209 [dostęp 2021-05-07].
  10. ↑ Julian Puterman, Gmach urzędu telekomunikacyjnego w Warszawie, „Architektura i Budownictwo” (11/1934), Warszawa 1934, s. 339- 355 [dostęp 2021-05-07].
  11. ↑ Waldemar Radlow, Konstrukcja gmachu urzędu telekomunikacyjnego w Warszawie, „Architektura i Budownictwo” (11/1934), Warszawa 1934, s. 356- 359 [dostęp 2021-05-07].
  12. ↑ Grzegorz Mika. Lepsza Praga. „Skarpa”. 3 (131), s. 38, 2020. 
  13. ↑ Projekt domu mieszkalnego z urzędem PT i sklepem przy zbiegu ulic Jagiellońskiej i Ratuszowej w Warszawie. Inż. Arch.-Julian Puterman, Archiwum Akt Nowych, zespół MSW, sygn. 5.5/I 3762, 1937 [dostęp 2021-05-06].
  14. ↑ Witomino - Radiostacja Odbiorcza. Projekt. Proj. Puterman Julian, arch., Archiwum Akt Nowych- zespół MSW w Warszawie, sygn. 5.5/I 3829, 1937.
  15. ↑ Leopold Koehler, Szpital przy ul. Wołoskiej w Warszawie, „Architektura” (11-12/1958), 1958, s. 474- 480.

Bibliografia