W latach 1955–1973 uprawiał szermierkę[2]. Był dwukrotnym indywidualnym (1961 i 1965) oraz czternastokrotnie drużynowym mistrzem Polski w szpadzie, uczestnikiem igrzysk olimpijskich w 1960 r. w Rzymie, współzdobywcą z drużyną szpadową CWKS Legia Warszawa pierwszego w historii polskiego sportu drużynowego Pucharu Europy w 1961 r.
W latach 1957–1996 uprawiał taternictwo, alpinizm i himalaizm. W swoim dorobku miał szereg pierwszych wejść w Tatrach i Alpach. Kierował sześcioma wyprawami w Hindukusz, Karakorum i Himalaje, w tym zdobywczą na Shispare (1974) i narodową na K2 (1976)[2].
Był wybitnym znawcą polskiego i światowego alpinizmu i himalaizmu, autorem wielu artykułów i książek o tematyce górskiej i wspinaczkowej, redaktorem kwartalnika „Taternik” w latach 2003–2007, aktywnym instruktorem alpinizmu. Pod jego okiem zdobywał szlify taternickie m.in. Jerzy Kukuczka[2]. W latach 2004–2011 był członkiem Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”[3]. Był redaktorem internetowego serwisu wspinanie.pl. Odpowiadał za powstanie multimedialnego muzeum górskiego w Centrum Górskim „Korona Ziemi” w Zawoi Morgach.
Trzykrotnie został odznaczony Złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe[2]. W marcu 2015 r. otrzymał na największym festiwalu podróżniczym w Europie – 17. Ogólnopolskich Spotkaniach Podróżników, Żeglarzy i Alpinistów nagrodę Super Kolosa za całokształt dokonań. Zdrowie nie pozwoliło mu już przyjechać do Gdyni, w ceremonii uczestniczył zdalnie. Po jego śmierci, za zgodą najbliższych, statuetkę przekazano do Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. 25 kwietnia 2015 prezydent RP Bronisław Komorowski odznaczył Janusza Kurczaba pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla rozwoju sportów wysokogórskich, za promowanie imienia Polski w świecie”[4].
Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie. 17 kwietnia 2015 roku został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 114T-6-31).
Ku jego czci nazwano turnicę na wschodniej ścianie Mięguszowieckiego Szczytu, w obrębie której przebiegały dwie drogi wspinaczkowe: Kurczaba V (1962) i Mączki VI (1976). 22 października 2021 uległa ona zawaleniu, wywołując kamienną lawinę[5].
1971 – Wielki Ściek na północno-wschodniej ścianie Kazalnicy – pierwsze przejście zimowe (wraz z Michałem Gabryelem, Markiem Kęsickim, Wojciechem
Kurtyką, Andrzejem Mierzejewskim i Januszem Skorkiem.
1973 – Marmolada – pierwsze przejście zimowe drogi Via dell'Ideale na południowej ścianie (razem z Jerzym Kukuczką, Marianem Piekutowskim, Januszem Skorkiem i Zbigniewem Wachem).
1974 – Ghenta Sar (7090 m n.p.m.) – pierwsze wejście (samotnie)
1974 – Shispare – kierownik wyprawy, pierwsze wejście: Hubert Bleicher, Leszek Cichy, Marek Grochowski, Jan Holnicki-Szulc, Andrzej Młynarczyk, Herbert Oberhofer i Jacek Poręba
Najpiękniejsze polskie szczyty, Wydawnictwo MUZA S.A., 1999, ISBN 83-7200-445-5
Polskie Himalaje, tomy I – VI: Pierwsi zdobywcy, Lodowi wojownicy, Wielkie wspinaczki, Panie w górach, Największe tragedie, Leksykon polskiego himalaizmu, Wydawnictwo Agora S.A. – Biblioteka Gazety Wyborczej, Warszawa 2008, ISBN serii 978-83-7552-377-5
Wokół Annapurny i Dhaulagiri. Trasy i szczyty trekkingowe, Wydawnictwo Sklep Podróżnika, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7136-080-0
Wokół Everestu i Makalu. Trasy i szczyty trekkingowe, Wydawnictwo Sklep Podróżnika, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7136-084-8
Himalaje Nepalu. Przewodnik trekkingowy, Wydawnictwo Sklep Podróżnika, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7136-094-7