Jaén (Hiszpania)

Ten artykuł dotyczy hiszpańskiej miejscowości. Zobacz też: artykuł dotyczący hiszpańskiej prowincji Jaén.
Jaén
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Hiszpania

Wspólnota autonomiczna

 Andaluzja

Burmistrz

Carmen Purificación Peñalver Pérez

Powierzchnia

424,3 km²

Wysokość

530 m n.p.m.

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


111 669
268 os./km²

Nr kierunkowy

953 y 853

Kod pocztowy

23001 – 23009

Tablice rejestracyjne

J

Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Jaén”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko dolnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Jaén”
Położenie na mapie Andaluzji
Mapa konturowa Andaluzji, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Jaén”
Ziemia37°46′N 3°47′W/37,766667 -3,783333
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Jaén – miasto w południowej Hiszpanii, (ok. 90 km od Kordowy i Grenady), w regionie Andaluzja, stolica prowincji Jaén. W 2022 roku miejscowość liczyła 111 669 mieszkańców[1].

Miasto położone na przedgórzu Gór Betyckich, w rejonie źródeł rzeki Gwadalkiwir, w pobliżu największego parku narodowego Hiszpanii: Sierra de Segura i Sierra de Cazorla.

Ośrodek handlowy i rolniczy (gaje oliwne). W mieście rozwinął się przemysł chemiczny, spożywczy, cementowy oraz meblarski[2]. W pobliżu Jaén wydobycie rud ołowiu, cynku i żelaza.

Historia

  • Osada założona w pobliżu kopalń srebra w (?) w.
  • Pod władzą Kartaginy jako Auguria.
  • Za czasów rzymskich jako miasto Flavia.
  • Od 711 w rękach Maurów.
  • Po rozpadzie kalifatu kordobańskiego w 1031 stolica jednego z państewek taifa.
  • Podczas rekonkwisty Jaén wielokrotnie było miejscem walk, ze względu na strategiczne położenie przełęczy na drodze z Kastylii do Andaluzji.
  • Od 1246 pod panowaniem chrześcijan, ważna twierdza graniczna.
  • 22 VII 1808 w pobliskim Bailén zostały rozgromione wojska francuskie generała P. Duponta (ok. 20 tys. żołnierzy) okrążonego przez siły hiszpańskie. Bitwa ta miała ogromne znaczenie psychologiczne jako pierwsza znaczna klęska wojsk Napoleona w Hiszpanii.

Zabytki

Katedra w Jaén
  • Zamek, Castillo de Santa Catalina, po 1246, na ruinach arabskiej twierdzy chrześcijanie wznieśli nową.
  • Katedra zaprojektowana w XVI wieku przez Andrésa de Vandelvira[3], jeden z najpiękniejszych renesansowo-barokowych kościołów Andaluzji. Fasada katedry ozdobiona jest rzeźbami Pedro Roldána[4] przedstawiających Ewangelistów i Ojców Kościoła oraz zdobywcy Jaén Ferdynanda III, którego wzrok skierowany jest w kierunku byłej twierdzy Maurów – Castillo de Santa Catalina. W prezbiterium znajdują się pięknie rzeźbione stalle (ok. 1520 rok). W Capilla Mayor przechowywana jest najcenniejsza relikwia katedry, chusta św. Weroniki[5] z odbiciem twarzy Chrystusa.
  • Capilla de San Andrés[3], zbudowana w XVI wieku na zlecenie Gutiérreza Gonzalesa, skarbnika papieża Leona X w stylu mudejar. Wewnątrz bogato zdobiona złotem żelazna krata wykonana przez Maestro Bartoloméo de Jaén.
  • Kościół gotycki San Juan.
  • Ratusz z XVII wieku;
  • Baños Arabes – resztki XI-wiecznej[3] łaźni arabskiej znajdującej się pod Palacio de Villadompardo z XVI wieku.
  • Muzeum regionalne ze znaleziskami świadczącymi o wpływach sztuki greckiej na kulturę iberyjską w V w. p.n.e. oraz kamiennymi sarkofagami z czasów rzymskich.

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Jaén
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 12.1 14.0 17.4 19.0 23.2 29.4 33.7 32.9 27.7 21.9 15.7 12.8 21,6
Średnie dobowe temperatury [°C] 8.6 10.3 13.1 14.5 18.2 23.7 27.6 26.9 22.8 17.9 12.3 9.5 17,1
Średnie temperatury w nocy [°C] 5.1 6.6 8.9 10.0 13.3 18.1 21.4 21.0 17.8 13.8 8.9 6.3 12,6
Opady [mm] 55 50 44 54 43 18 2 9 26 55 62 75 493
Średnia liczba dni z opadami 6.4 6.2 5.0 7.0 5.6 2.0 0.3 0.7 2.6 5.9 6.9 7.6 56,2
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 580 m n.p.m., 1983-2010)

Transport

W mieście znajduje się stacja kolejowa Jaén oraz budowana jest linia tramwajowa.

Sport

W mieście działa klub piłki nożnej, Real Jaén, grający w hiszpańskiej lidze Segunda División, będącej drugim poziomem ligowych rozgrywek piłkarskich w Hiszpanii.

Przypisy

  1. ↑ Instituto Nacional de Estadística. (Spanish Statistical Institute) [online], www.ine.es [dostęp 2023-08-11].
  2. ↑ Jaén, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-27].
  3. ↑ a b c Praca zbiorowa: Przewodniki Wiedzy i Życia – Sewilla i Andaluzja. Wyd. II. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2008, s. 148. ISBN 978-83-7448-633-0.
  4. ↑ Brigitte Hintzen-Bohlen: Sztuka i Architektura – Andaluzja. Warszawa: Wydawnictwo Philip Wilson, 2008, s. 367. ISBN 978-3-8331-5106-4.
  5. ↑ Brigitte Hintzen-Bohlen: Sztuka i Architektura – Andaluzja. Warszawa: Wydawnictwo Philip Wilson, 2008, s. 368. ISBN 978-3-8331-5106-4.
  6. ↑ Valores climatológicos normales. Jaén – Agencia Estatal de Meteorología.
Gminy prowincji Jaén

Flaga prowincji Jaén