Języki tajwańskie traktowane były niegdyś jako podrodzinajęzyków austronezyjskich; obecnie poszczególne języki tajwańskie klasyfikowane są jako indywidualne podgrupy języków austronezyjskich.
Języki austronezyjskie Tajwanu wykazują bardzo duże wewnętrzne zróżnicowanie na stosunkowo niewielkim terytorium. Z tego względu przypuszcza się, że praojczyzna wszystkich języków austronezyjskich znajdowała się właśnie na Tajwanie.
Klasyfikacja języków tajwańskich
Jednoznaczna klasyfikacja języków tajwańskich jest utrudniona przez brak informacji o językach, z których połowa już wymarła[1], oraz ich ogromne zróżnicowanie wewnętrzne[2].
Przyjmuje się, że mówiący językiem proto-austronezyjskim osiedli na Tajwanie około 5 tys. lat temu[1]. Wraz z rozprzestrzenieniem się osadników na wyspie język rozwinął różne dialekty, które z czasem stały się odrębnymi językami[1][3]. Mówiący tymi językami pozostawali ze sobą w kontakcie, co sprzyjało wykształceniu skomplikowanych struktur wspólnych cech fonologicznych i leksykalnych czy konstrukcji gramatycznych[1][3]. Najprawdopodobniej połowa wszystkich tych języków wymarła na przestrzeni ostatnich 400 lat[1]. Podczas okupacji japońskiej (1895–1945) języki tajwańskie cieszyły się uznaniem, którego zabrakło w okresie Kuomintangu (1949–1991)[4]. Po pierwszych wolnych wyborach w 1991 roku pozycja języków tajwańskich vis-á-vis urzędowego języka mandaryńskiego zyskała na znaczeniu[4]. Jednak poza językiem amis, którego liczbę mówiących szacuje się na ponad 100 tys.[4], wszystkie inne języki tajwańskie są w różnym stopniu zagrożone wymarciem, np. w 2003 językiem pazeh posługiwała się jedynie jedna osoba[4], która zmarła w 2010[5].
Niegdyś języki tajwańskie traktowane były jako podrodzinajęzyków austronezyjskich[6]. W latach 60. XX wieku języki tajwańskie klasyfikowano w trzy grupy: języki atajalskie, tsou i paiwańskie[7].
Z uwagi na podobieństwa języków tajwańskich do języków filipińskich proponowano również klasyfikacje łączące te języki w jedną grupę[7][8].
Klasyfikacja języków tajwańskich według Shigeru Tsuchidy
W latach 80. XX wieku japoński językoznawca Shigeru Tsuchida opracował podział języków tajwańskich na trzy grupy[1]:
System Blusta zakłada, że każda z dziewięciu grup językowych tworzy oddzielną podgrupę języków austronezyjskich, do których należy również podgrupa języków malajsko-polinezyjskich z ponad 1100 językami używanymi poza Tajwanem[1]. Klasyfikacja Blusta była krytykowana z uwagi na dyfuzję innowacji fonologicznych przez granice językowe[1].
Języki austronezyjskie Tajwanu wykazują bardzo duże wewnętrzne zróżnicowanie na stosunkowo niewielkim terytorium[2]. Stąd wielu badaczy uznaje jednak, że praojczyzna wszystkich języków austronezyjskich znajdowała się na Tajwanie[2], a klasyfikacja wszystkich innych języków używanych poza Tajwanem do jednej podgrupy odzwierciedla fakt ich pochodzenia od jednego wspólnego języka, którym posługiwali się osadnicy z południowego Tajwanu przybyli na Filipiny około 4 tys. lat temu[1].
Klasyfikacja języków tajwańskich według Ethnologue
SIL International w swojej bazie Ethnologue podaje następującą klasyfikację języków tajwańskich (w nawiasach podano liczbę użytkowników)[9]:
Pierwszymi badaczami języków tajwańskich byli holenderscy misjonarze przybyli na wyspę w XVII wieku[1]. Informacje o wymarłym języku siraja pochodzą z holenderskich tłumaczeń, m.in. Nowego Testamentu[1]. W 1834 roku niemiecki językoznawca Julius Klaproth (1783–1835) po raz pierwszy zaliczył języki tajwańskie do rodziny języków austronezyjskich[1]. W latach 30. XX wieku japońscy językoznawcy i antropolodzy przeprowadzili wiele badań terenowych[1]. W latach 60. XX wieku dokonano analizy języków tsou i atajal[1]. W latach 70. i 80. XX wieku przeprowadzono wiele badań, opublikowano słowniki i gramatyki[1]. Najlepiej poznanymi wydają się być języki atajalskie[1]. Udało się jeszcze sporządzić opracowania niedawno wymarłegojęzyka pazeh († 2010) i wymierającego języka thao[1].
↑ abcPaulP.Jen-kuei LiPaulP., The Great Diversity of Formosan Languages, „International Journal of Language and Linguistics”, 9 (3), 2008, s. 523-546, 2008-0-009-003-000010-1 [zarchiwizowane 2016-11-04](ang.).
