PROFILPELAJAR.COM

bahasa Banjar
Obszar	Indonezja (Kalimantan), Malezja
Liczba mówiących	3,5 mln (2015)
Pismo/alfabet	łacińskie (dawniej arabskie – jawi)
Klasyfikacja genetyczna
	Języki austronezyjskie; Języki malajsko-polinezyjskie; Języki malajskie; Język banjar;
Status oficjalny
Ethnologue	3 środek szerszej komunikacji↗
Kody języka
ISO 639-3	bjn
IETF	bjn
Glottolog	banj1241
Ethnologue	bjn
W Wikipedii
	Zobacz też: język, języki świata
	Wikipedia w języku banjar
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język banjar, bandżar (bahasa Banjar) – język austronezyjski używany w południowej i wschodniej części wyspy Borneo (Kalimantan), gdzie służy jako lingua franca. Według danych z 2015 roku posługuje się nim ponad 3,5 mln ludzi^[1]. Jest głównym językiem ludu Bandżarów^[2]. Pewni jego użytkownicy zamieszkują też Sumatrę i Malezję^[3].

Dzieli się na szereg dialektów, m.in. banjar hulu (mający trzy samogłoski) i banjar kuala (mający pięć samogłosek)^[4]. Obie grupy wchodzą ze sobą w regularny kontakt i rozumieją się wzajemnie^[5]. Banjar służy jako język kontaktowy między użytkownikami języków lokalnych (takich jak ma’anyan czy bakumpai)^[4]. Ma dużo większy prestiż niż języki barito, które zanikają wskutek jego ekspansji^[6]. W użyciu jest również język indonezyjski^[1].

Należy do grupy języków malajskich, według klasyfikacji Ethnologue stanowi część tzw. makrojęzyka malajskiego^[1]. Bywa także klasyfikowany jako dialekt języka malajskiego^[4]^[7]. Leksykostatystycznie nie jest szczególnie bliski ani standardowemu malajskiemu, ani dialektom malajskim z Sumatry (podobnie jak iban, przeważnie uważany za odrębny język)^[8].

W odróżnieniu od wielu innych języków malajskich z Borneo nie jest autochtoniczny dla tej wyspy. Przypuszcza się, że rozwinął się w niewielkiej kolonii malajskiej, która została założona za czasów królestwa Śriwidżaja^[9]. J.T. Collins (2022) uważa, że jest blisko spokrewniony z odmianami kutai i berau^[10].

Wykazuje silne wpływy słownictwa jawajskiego^[1]^[11]. W porównaniu do literackiego języka malajskiego cechuje się konserwatywną morfologią^[4].

Jest zapisywany alfabetem łacińskim^[12]. Dawniej wykorzystywano pismo jawi^[13].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Banjar, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
↑ Bandżarowie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-05] .
↑ Hapip, Kawi i Noor 1981 ↓, s. 8.
↑ ^a ^b ^c ^d Adelaar i in. 1996 ↓, s. 680.
↑ Hapip, Kawi i Noor 1981 ↓, s. 8, 13.
↑ Steinhauer 1994 ↓, s. 771.
↑ Collins 2006 ↓, s. 47.
↑ Robert A. Blust: The Austronesian Languages. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2009, s. 62, seria: Pacific Linguistics 602. ISBN 0-85883-602-5. OCLC 320478203. (ang.).
↑ Blust 2005 ↓, przyp. 11, s. 49.
↑ Collins 2022 ↓, 6. Malay in Other Settings. Cytat: [...] Along the east coast are varieties closely related to Banjarese, such as Upriver Kutai and Berau Malay.
↑ Tadmor 2003 ↓, s. 23–24.
↑ Durdje Durasid, Djantera Kawi: Bahasa Banjar Hulu. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1978, s. 3. OCLC 14069170. [dostęp 2023-11-13]. (indonez.).
↑ Oman Fathurahman: Filologi Indonesia: Teori dan Metode. Jakarta: Prenada Media, 2015, s. 128. ISBN 978-623-218-153-3. OCLC 1001307264. [dostęp 2022-09-07]. (indonez.).

Bibliografia

K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornelis D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven: Malay: its history, role and spread. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996, s. 673–693, seria: Trends in Linguistics. Documentation 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.673. ISBN 978-3-11-081972-4. OCLC 1013949454. (ang.).
Robert Blust: The Linguistic Macrohistory of the Philippines: Some Speculations. W: Hsiu-chuan Liao, Carl R. Galvez Rubino (red.): Current Issues in Philippine Linguistics and Anthropology: Parangal Kay Lawrence A. Reid. Manila: Linguistic Society of the Philippines, 2005, s. 31–68. ISBN 971-780-022-7. OCLC 71352409. [dostęp 2023-03-06]. (ang.).
James T. Collins: Malayic variants of eastern Borneo. W: Fritz Schulze, Holger Warnk (red.): Insular Southeast Asia: Linguistic and Cultural Studies in Honour of Bernd Nothofer. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag, 2006, s. 37–51. ISBN 978-3-447-05477-5. OCLC 85770625. [dostęp 2021-08-11]. (ang.).
James T. Collins: The Geographic and Demographic Expansion of Malay. W: Salikoko S. Mufwene, Anna María Escobar (red.): The Cambridge Handbook of Language Contact. T. 1: Population Movement and Language Change. Cz. 3: Language Spread. Cambridge: Cambridge University Press, 2022, s. 327–357, seria: Cambridge Handbooks in Language and Linguistics. DOI: 10.1017/9781316796146.016. ISBN 978-1-009-09864-9. OCLC 1330434857. (ang.).
Abdul Djebar Hapip, Djantera Kawi, Basran Noor: Struktur bahasa Banjar Kuala. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1981. OCLC 64856270. [dostęp 2023-11-13]. (indonez.).
Alfred F. Majewicz: Języki świata i ich klasyfikowanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989. ISBN 83-01-08163-5. OCLC 749247655.
Hein Steinhauer. The Indonesian language situation and linguistics: Prospects and possibilities. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde”. 150 (4), s. 755–784, 1994. DOI: 10.1163/22134379-90003070. ISSN 0006-2294. OCLC 6015306165. JSTOR: 27864615. (ang.).
Uri Tadmor: Final /a/ mutation: a borrowed areal feature in western Austronesian languages. W: John Lynch (red.): Issues in Austronesian Historical Phonology. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2003, s. 15–36, seria: Pacific Linguistics 550. DOI: 10.15144/PL-550.15. ISBN 0-85883-503-7. OCLC 60341160. (ang.).