Jędrzej Marusarz Jarząbek

Portret Jędrzeja Marusarza autorstwa Witkacego, 12 maja 1929
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1877 Kościelisko
Data i miejsce śmierci	1 października 1961 Zakopane
Miejsce spoczynku	Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku
Zawód, zajęcie	przewodnik tatrzański
Dzieci	Andrzej Józef
Krewni i powinowaci	bratanek Stanisław Marusarz
Odznaczenia

Jędrzej Marusarz Jarząbek (ur. 28 lipca 1877 w Kościelisku, zm. 1 października 1961 w Zakopanem) – góral podhalański, przewodnik tatrzański, cieśla, ratownik górski.

Był jednym z najpopularniejszym przewodników tatrzańskich. Uprawnienia przewodnika III klasy otrzymał w 1904, II klasy – w lipcu 1905, a I klasy – we wrześniu 1905. Przed I wojną światową należał do najaktywniejszych wspinaczy, a jako przewodnik działał do starości, nawet jeszcze po II wojnie światowej. Od 1911 jeździł w Tatrach także na nartach, a do 1939 pracował jako przewodnik narciarski.

Marusarz Jarząbek należał do najbardziej czynnych ratowników tatrzańskich. Od początku istnienia Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w 1909 był członkiem tej organizacji, przez długi okres pełnił w niej funkcje zastępcy kierownika i wiceprezesa zarządu. Był uczestnikiem licznych wypraw, m.in. pod Mały Kościelec po Mieczysława Karłowicza (1909), na Mały Jaworowy Szczyt po Stanisława Szulakiewicza i Klimka Bachledę (1910) czy na Galerię Gankową po Wincentego Birkenmajera (1933).

Jako cieśla po II wojnie światowej pracował przy odbudowie zamku w Niedzicy, Dworku Moniaków w Zubrzycy Górnej i kościołów w Białce Tatrzańskiej i Dębnie. Wyznaczał również szlaki turystyczne w Tatrach i pracował przy budowie zakopiańskich domów.

Był honorowym członkiem TOPR (1945), Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1948) i PTTK (1950). Jest pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku (kwatera P-II-3)^[1].

Jego synami byli Stanisław (przewodnik tatrzański), Andrzej (narciarz i przewodnik) i Józef (narciarz i architekt), a bratankiem – Stanisław Marusarz, narciarz i czterokrotny olimpijczyk.

• 1905 – pierwsze wejście na Żabi Szczyt Wyżni z Januszem Chmielowskim, Klimkiem Bachledą i innymi,
• 1905 – pierwsze przejście północno-zachodniej ściany Ganku z Chmielowskim i Bachledą,
• 1905 – pierwsze wejście na Kościołek z Chmielowskim,
• 1906 – pierwsze przejście północnej ściany Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego ze Stanisławem Krygowskim i innymi,
• 1906 – pierwsze przejście całej grani Wideł z Aleksandrem Znamięckim,
• 1909 – próba pierwszego przejścia południowej ściany Zamarłej Turni z Aleksandrem Schielem,
• 1910 – pierwsze przejście północno-zachodniej ściany Krywania z Zygmuntem Czernym i innymi,
• 1911 – pierwsze przejście północno-zachodniej ściany Lodowego Szczytu z Janem Czerwińskim i innymi.

• Srebrny Krzyż Zasługi (8 lipca 1925)^[2]
• odznaki GOPR, TOPR, PZN i PTTK

Jego imieniem nazwano dwa obiekty w Tatrach: Marusarzową Turnię i sąsiadującą z nią Marusarzową Przełączkę.

• Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1. Brak numerów stron w książce