Józef Zięba (ur. 15 sierpnia 1932 w Powórsku na Wołyniu, zm. 5 lutego 2022 w Lublinie[1]) – polski poeta i prozaik.
Życiorys
Urodził się 15 sierpnia 1932 roku w Powórsku na Wołyniu w rodzinie robotniczej, syn Stanisława i Antoniny z d. Bomba. W 1943 roku z powodu agresji ukraińskich nacjonalistów, jedo rodzice uciekli do Kowla, a następnie do Chełma. W 1947 roku ukończył szkołę powszechną, a w 1951 roku ukończył Gimnazjum i Liceum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. W latach 1951–1955 studiował na wydziale filologii polskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Na studiach był członkiem Koła Polonistów Studentów KUL, gdzie debiutował jako poeta w czasopiśmie „Polonista”. 14 października 1955 roku otrzymał dyplom ukończenia studiów[2].
W czasie stalinowskim jako absolwent KUL-u, miał trudności ze znalezieniem pracy. Przez rok czasu był nauczycielem w szkole dla pracujących w Lublinie, a następnie kilka miesięcy pracował w redakcji „Lubelskiego Tygodnika Katolickiego”. Należał do grup literackich „Golkonda” i „Atlantyda”. W październiku 1956 był związany z Lubelskim Klubem Literackim oraz Klubem Stowarzyszeń Twórczych. W marcu 1957 roku przez miesiąc, pracował w schronisku dla nieletnich przestępców w Dominowie. Był współredaktorem dodatku literackiego „Teraz” do Kuriera Lubelskiego, a także debiutował w Tygodniku Powszechnym[2].
W 1957 roku został pracownikiem Lubelskim Domu Kultury, jako kierownik klubu młodzieżowego, instruktor w poradni Kulturowo-Oświatowej, a następnie jako kierownik działu organizacji pracy, dokumentacji i wydawnictw, a następnie badań i organizacji pracy kulturalno-oświatowej. W 1967 roku był współorganizatorem Muzeum Literackiego im. Józefa Czechowicza w Lublinie, a w latach 1968–1989 był kierownikiem muzeum[2].
W 1974 roku uzyskał doktorat w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie na podstawie pracy „Amatorski ruch teatralny na wsi 1918–1939”, pod kierunkiem prof. Zbigniewa Raszewskiego. Był członkiem Lubelskiego Klubu Literackiego, Lubelskiego Oddziału ZLP, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Autor dziewięciu tomików poezji[2][3].
Od 1989 należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[4], a w 1996 roku został wybrany prezesem zarządu lubelskiego oddziału Stowarzyszenia.
Twórczość
Do 2016 opublikował m.in. siedem tomików wierszy, a także cykl wspomnieniowy Znad Stochodu. Wspomnienia wołyńskie (2001), Miasto ocalenia (2005), Lublin, miasto przeznaczenia (cz. I–III, 2007, 2012).
- Wybrane tytuły:
- Stęskniony krokodyl (1957, wiersze)[5]
- Zasiew soczysty (1965, wiersze)
- Świadectwo istnienia (1970)
- Z dalekich wypraw (1972)
- Życie literackie Lublina w okresie PKWN (1974)
- Ruch teatralny na wsi 1918–1939 (1976)[4]
- Dzierżak (1978, powieść)
- Szklaneczka króla Stasia (wyd. I – 1977, wyd. II – 1983)[6].
- Jasełka[potrzebny przypis]
- Wspaniały dar króla i inne lubelskie opowieści (1996)
- Dzieje jednego obrazu. Opowieść o cudownej ikonie Matki Boskiej Chełmskiej (2005)
- Rozmowy o Józefie Czechowiczu (2006)
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Narodziny uczelni (2008)
- Był Człowiek, w którym moja ziemia ujrzała, że jest związana z niebem (poemat poświęcony Janowi Pawłowi II, 2014)
- Opowieść o długim żywocie i przedwczesnej śmierci lubelskiej fary (2014)[3]
- Tajemnice lubelskiego koziołka. Dwadzieścia jeden opowieści (2016)
Nagrody
- Nagroda im. Józefa Czechowicza
- Nagrodę Towarzystwa Miłośników Lublina
- Nagroda Miasta Lublina (1978)
- Srebrna honorowa odznaka Zasłużony dla Lublina (1981)
- Honorową odznaka Za Zasługi dla Lubelszczyzny (1986)[4]
- Literacką Nagrodę im. Sebastiana Klonowica „Acernus 2017” (2017)
Przypisy
- ↑ Zmarł dr Józef Wiesław Zięba. Lublin.eu. [dostęp 2022-02-08].
- ↑ a b c d Józef Zięba (1932-2022) [online], www.kul.pl [dostęp 2024-11-25] .
- ↑ a b Informacje z okładki książki: Zięba J.: Tajemnice lubelskiego koziołka. Dwadzieścia jeden opowieści. Lublin: 2016.
- ↑ a b c Józef Zięba (ur. 1932). Teatr NN – Brama Grodzka, Leksykon. [dostęp 2020-12-01].
- ↑ JózefJ. Zięba JózefJ., Dorobek lubelskiego środowiska literackiego w latach 1944–79. Katalog wystawy, Lublin: Muzeum Okręgowe. Oddział Józefa Czechowicza, 1979 . Brak numerów stron w książce
- ↑ Zięba J.: Szklaneczka króla Stasia. Wyd. 2. Lublin: 1983. Brak numerów stron w książce
Bibliografia
- Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne: