Izabella Szerska-Sternińska

Izabella Szerska-Sternińska
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1928
Brzeżany

Data i miejsce śmierci

22 lutego 2003
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

PWSSP we Wrocławiu

Dziedzina sztuki

design, architektura wnętrz

Epoka

sztuka nowoczesna

Ważne dzieła
  • Biurko-półka, 1964
  • Komódka z szufladami, 1977

Izabella Szerska-Sternińska, także: Izabela Sternińska (ur. 19 listopada 1928 w Brzeżanach, zm. 22 lutego 2003)[1] – polska projektantka mebli. Związana ze Spółdzielnią „ŁAD” i „Cepelią”.

Życiorys

Córka Marii Szerskiej (z d. Argasińskiej, 1899–1990) i Stanisława Szerskiego (1897–1940[2]), porucznika ze stacjonującego we Lwowie 51. Pułku Piechoty (później majora Wojska Polskiego)[1]. Jej starszą siostrą była artystka Maria Michałowska.

W 1929 r. rodzina Szerskich przeniosła się do Warszawy, gdzie Iza chodziła do przedszkola. Jej edukacja w szkole podstawowej przypadła na lata okupacji. W 1940 r. w Starobielsku zamordowany został jej ojciec i wraz z siostrą pozostała tylko pod opieką matki. W 1944 r. znalazła się wraz z siostrą w obozie w Pruszkowie, skąd jednak udało im się wydostać. Ponieważ panie Szerskie nie mogły wrócić do mieszkania na Żoliborzu, Iza wraz z matką zamieszkały początkowo u ciotki Heleny Hacklowej w Rembertowie pod Warszawą.

Po wojnie Iza została umieszczona w „Szkole Orląt”, organizowanej w Karpaczu przez Zygmunta Pytlasińskiego, w czym pomogła znajoma rodziców Janina Dobrowolska, żona majora Władysława Dobrowolskiego. W 1946 r. szkoła została rozwiązana, a Iza wraz z matką zamieszkały w Poznaniu, u wuja Leona Argasińskiego (nauczyciela biologii w gimnazjum[1])[3]. W 1948 r. przeniosła się do Wrocławia wraz z matką i przesiedlonymi z kresowych Brzeżan ciotkami Stanisławą Argasińską (pozostała niezamężna[1]) oraz Henryką Dembińską i jej córką Hanią[4].

W 1952 r. wyszła za mąż za chemika Andrzeja Sternińskiego (1929-2013). Mieli jednego syna, Grzegorza (ur. 1956, architekt)[5].

W 1953 r. powróciła do Warszawy[5]. Pochowana wraz z mężem i matką na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A/II (5/12))[6].

Śpiewaczka operowa Stanisława Argasińska-Choynowska była jej siostrą prastryjeczną – dziadek śpiewaczki Włodzimierz Jan Argasiński oraz Jan Paweł Argasiński, dziadek Izabelli, byli braćmi[1].

Wykształcenie

W 1949 r. rozpoczęła studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Początkowo studiowała w Katedrze Rzeźby, a następnie na Wydziale Architektury Wnętrz. Jej wykładowcami byli m.in. Karol Estreicher oraz Borys Michałowski, jej późniejszy szwagier, a także Władysław Wincze, Stanisław Dawski czy Emil Krcha. W 1953 r. uzyskała dyplom z wyróżnieniem[5] jako jedna z pierwszych absolwentek PWSSP we Wrocławiu.

Praca zawodowa

Po uzyskaniu dyplomu otrzymała pracę w Centralnym Związku Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego „Cepelia” w Warszawie. Od 1959 r. zajmowała stanowisko „specjalisty do spraw architektury wnętrz” i nadzorowała pracę 24 spółdzielni na terenie całej Polski. Od lat 80., aż do przejścia na emeryturę, była dyrektorką Biura Wzornictwa „Cepelii”.

Twórczość

Izabela Szerska-Sternińska, zestaw mebli mieszkalnych z brzozy barwionej: stolik z tacą, fotel kryty skórą, ława kryta skórą, taboret kryty skórą, lata 60.
Izabela Szerska-Sternińska, demontowana ława ze szczeblin brzostowych (na drugim planie), lata 60.

Związana ze Spółdzielnią Artystów „ŁAD”, która w latach 50. i 60. była w Polsce czołowym – obok Instytutu Wzornictwa Przemysłowego – środowiskiem projektantów mebli[7]. Wymieniana również wśród artystów współpracujących z toruńską Spółdzielnią „RZUT”[8]. Projektowała też meble na zamówienie[9].

Jednym z najbardziej popularnych projektów „Ładu”[10] był zaprojektowany przez nią regał z biurkiem z 1964 r.:

...to projekt na pograniczu pewnej ery w meblarstwie powojennej Polski. Wykorzystanie pozbawionych ozdób płyt i fuzja dwóch funkcjonalności: biurka i półki zapowiadają nadejście czasu rozległych regałów i meblościanek, których budowa często inkorporować będzie funkcje kilku mebli – szafy, biurka, bieliźniarki, regału czy nawet tapczanu. Jednocześnie jest to mebel tradycyjny, swobodnie stojący, wykonany zgodnie z duchem ŁADu z drewna, odpowiednio lekki, uniesiony z podłogi zwężającymi się nóżkami, asymetryczny, z unikalnym znakiem projektantki w postaci ukośnych frontów szuflad[11].

Dwufunkcyjny mebel został zaprojektowany z myślą o synu Grzegorzu, który w tym czasie rozpoczynał naukę w szkole podstawowej: „W mieszkaniach o powierzchni ograniczonej normatywami, małe, wielofunkcyjne meble sprawdzały się najlepiej. [...] Za pomocą jednego mebla bowiem zorganizować można było kącik do pracy dla dzieci”[10]. Obserwowanie dorastającego syna i jego zmieniających się potrzeb było też inspiracją dla powstania zestawu mebli „Grześ”, „który przynależy już do innego typu «kubizujących» mebli, ma zdecydowanie bardziej «młodzieżowy» charakter”[10].

Uprawiała też poezję – jak wspomina mąż artystki:

...cały czas była pod presją tego, że nie wolno było jej mówić o swoim ojcu, dlatego że ojciec był zamordowany, oficer, major Wojska Polskiego, żołnierz 21. Pułku Piechoty imienia Dzieci Warszawy w Cytadeli. Jej ojciec został zamordowany w Starobielsku czy w Charkowie, ona się nie mogła do tego przyznać, nie mogła o tym powiedzieć. Dopiero później już po roku 1990 mogła napisać wiersz, bo oprócz tego, że była artystką i architektem, to jeszcze pisała wiersze. Wiersze jej zostały wydane w postaci książki[12].

Prace

  • Koń-zabawka, lata 50.[13]
  • Biurko-półka, 1964[10][11]
  • Zestaw mebli „Grześ”, lata 60.[10]
  • Ława, 1967[14]
  • Komódka z szufladami, lata 70.[15]
  • Komódka z drzwiczkami, lata 80.[16]
  • Serwantka „Jajo”, lata 80.[16]
  • Zestaw mebli mieszkalnych z brzozy barwionej: stolik z tacą, fotel kryty skórą, ława kryta skórą, taboret kryty skórą, lata 60.[17]
  • Zestaw demontowanych mebli mieszkalnych ze szczeblin brzostowych: fotel, ława, taboret, lata 60.[17]

Przypisy

  1. a b c d e Elżbieta Kościelak, Maria Michałowska, Wrocław: Galeria Kościelak, 2014, s. 92.
  2. Stanisław Szerski [online], timenote.info [dostęp 2019-07-18] (pol.).
  3. Elżbieta Kościelak, Maria Michałowska, Wrocław: Galeria Kościelak, 2014, s. 92–95.
  4. Elżbieta Kościelak, Maria Michałowska, Wrocław: Galeria Kościelak, 2014, s. 39.
  5. a b c Elżbieta Kościelak, Maria Michałowska, Wrocław: Galeria Kościelak, 2014, s. 95.
  6. a, Izabella Sternińska [online], mojecmentarze.blogspot.com, 8 stycznia 2015 [dostęp 2019-07-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-17].
  7. Meble i Projekty architektury wnętrz / Ośrodek Wzornictwa Nowoczesnego / Zbiory Sztuki Nowoczesnej / Zbiory / Kolekcje / Muzeum Narodowe [online], mnw.art.pl [dostęp 2019-07-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-03].
  8. Lidia Pańków, Tkaniny, zabawki, meble, kilimy, tekstylia i ceramika, „Dwutygodnik.com”, 170, październik 2015 [dostęp 2019-07-18].
  9. Fotel z gabinetu prezesa Cepelii. W ten weekend w Soho Factory 90-lecie Spółdzielni ŁAD. [online], cojestgrane24.wyborcza.pl [dostęp 2019-07-18] (pol.).
  10. a b c d e Biurko-półka [online], desa.pl [dostęp 2019-07-18].
  11. a b Biurko-półka proj. Izabela Sternińska dla ŁADu | Co to za fotel? [online], 17 lipca 2019 [dostęp 2019-07-18] (pol.).
  12. Archiwum Historii Mówionej – Andrzej Sterniński [online], 1944.pl [dostęp 2019-07-18] (ang.).
  13. XXX-lecie „Ładu”, kat.wyst., Warszawa: Centralne Biuro Wystaw Artystycznych „Zachęta” 1957, s. 34, https://zacheta.art.pl/pl/mediateka-i-publikacje/xxx-lecie-ladu?filters=eyJhY3RpdmUiOjEsIm9yZGVyIjoiZGF0ZSBERVNDIn0%3D.
  14. Zjednoczenie [online], facebook.com [dostęp 2019-07-18] (pol.).
  15. Komódka z szufladkami Spółdzielni ŁAD proj. I. Sternińska [online], Hemma [dostęp 2019-07-18] (pol.).
  16. a b @izagolak – Iza Golak – Ład-ne rzeczy 😶 piękny mamy dziś dzień 🤗 Spółdzielnia... [online], PicBear [dostęp 2019-07-18] (ang.).
  17. a b 40 lat Ładu, kat. wyst., Warszawa: Związek Polskich Artystów Plastyków, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych „Zachęta” 1967, s. 66, [126-127], https://zacheta.art.pl/pl/mediateka-i-publikacje/40-lat-ladu.

Linki zewnętrzne