PROFILPELAJAR.COM

Maurus Magnentius Rabanus
	; Hraban Maur (po lewej) wspierany przez Alkuina przedstawia swoje dzieło arcybiskupowi Otgarowi z Moguncji; iluminacja z Codex Vindobonensis 652 ok. 831-840.
Data urodzenia	780
Data i miejsce śmierci	4 lutego 856 ; Winkel
Dziedzina sztuki	poezja
Epoka	średniowiecze
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2023-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Maurus Magnentius Rabanus, Hraban Maur, Rabanus, Raban Maur lub Hrabanus Maurus (ok. 780 – 4 lutego 856 w Winkel) – kronikarz i uczony czasów karolińskich, mnich benedyktyński, teolog, autor encyklopedii De rerum naturis, poeta łaciński, autor hymnów brewiarzowych sławiących Ducha Świętego. Zasłużył się także w wielu innych dziedzinach, m.in. pisał traktaty o Biblii, wychowaniu i gramatyce. Obok Alkuina był najbardziej wpływowym pisarzem i nauczycielem czasów karolińskich, uznawany przez bollandystów jako błogosławiony.

Życie

Pochodził ze znaczącego rodu, urodzony w Moguncji około 776 (784?), zmarły w Winkel (Vincellum) koło Moguncji 4 lutego 856. We wczesnym wieku złożył śluby zakonne w opactwie benedyktyńskim w Fuldzie, w 801 został wyświęcony na diakona. Rok później na polecenie swojego opata Ratgara udał się razem z Haimonem z Halberstadt do Tours by studiować teologię i nauki wyzwolone pod kierunkiem Alkuina. Zdobył sobie przywiązanie nauczyciela, a by dać temu wyraz przyjął imię Maura, ulubionego ucznia św. Benedykta. Po roku nauki został odwołany przez opata Fuldy, by zostać nauczycielem w tamtejszej szkole klasztornej, a następnie jej kierownikiem. Jego sława jako nauczyciela rozniosła się po całej Europie, a Fulda stała się najsławniejszym ośrodkiem szkolnym Imperium Frankijskiego – wychowała takich uczniów, jak Walahfrid Strabo, Servatus Lupus z Ferrières i Otfrid z Weissenburga. Prawdopodobnie w tym okresie napisał bardzo popularny w średniowieczu ekscerpt z gramatyki Pryscjana.

W 814 został wyświęcony na księdza. Mania wznoszenia nowych budynków żywiona przez opata Ratgara chwilowo powstrzymała rozwój szkoły, na skutek konfliktu Hraban musiał nawet na pewien czas opuścić Fuldę – być może odbył pielgrzymkę do Palestyny, gdzie napisał komentarz do księgi Jozuego. Pod opatem Eigilem z Fuldy(inne języki) (818-82) mógł jednak znowu poświęcić się całkowicie badaniu i nauczaniu. Po śmierci Eigila w 822 został wybrany opatem – Fulda przeżywała wtedy okres największego rozkwitu. Zakończył budowę wielu obiektów rozpoczętych przez jego poprzedników; wzniósł ponad trzydzieści kościołów i kaplic; wzbogacił kościół przyklasztorny o artystyczne mozaiki, gobeliny, baldachimy, relikwiarze i wiele innych kosztownych ozdób; rozwinął duszpasterstwo na terenie swojego opactwa przez zwiększenie ilości księży i kazań; zgromadził wiele ksiąg w klasztornej bibliotece i na wiele sposobów przyczynił się do rozwoju życia intelektualnego, duchowego i gospodarczego w Fuldzie i przynależących do niej obszarach. Zaangażował się w polityczne spory epoki popierając Ludwika Pobożnego przeciw jego zbuntowanym synom, a po śmierci cesarza najstarszego syna, Lotara. Kiedy w 840 Lotar został zwyciężony przez Ludwika Niemca, Hraban opuścił klasztor, prawdopodobnie by uniknąć konieczności złożenia przysięgi posłuszeństwa. W 841 powrócił, w 842 zrezygnował z funkcji opata – prawdopodobnie przymuszony przez Ludwika. Przeniósł się do sąsiadującego Petersbergu, gdzie całkowicie oddał się modlitwie i pracy literackiej.

W 845 pogodził się z królem, a w 847 został następcą Otgara na arcybiskupstwie Moguncji – przyjął sakrę biskupią 26 czerwca. Zwołał trzy synody prowincjonalne. Na pierwszym, który odbył się w październiku 847 w opactwie św. Albana, przyjęto 30 kanonów, dotyczących głównie zagadnień dyscypliny kościelnej. Na drugim, który miał miejsce w październiku 848, potępiono doktrynę mnicha Gottschalka z Orbais i jego naukę o predestynacji. Trzeci synod, z 851 (852?) także dotyczył dyscypliny kościelnej.

Był znany ze swojej działalności dobroczynnej. Annales Fuldenses podają, że w ciągu 850 dni karmił ponad 300 osób dziennie. Jean Mabillon i bollandyści nazywają go błogosławionym.

Jego święto obchodzi się 4 lutego w Fuldzie, Moguncji i Limburgu. Został pochowany w klasztorze św. Albana w Monguncji, ale jego relikwie zostały przeniesione do Halle przez arcybiskupa Albrechta z Brandenburga.

Pisma

Hraban Maur był prawdopodobnie najbardziej uczonym człowiekiem swoich czasów. Nie miał sobie równych w wiedzy o Piśmie Świętym i ojcach Kościoła, był też świetnie obeznany z prawem kanonicznym i liturgiką. Jego działalność pisarska obejmowała całą wiedzę duchową i świecką tak jak je wtedy rozumiano. Nie można go jednak nazwać prekursorem, ani przypisać mu żadnej oryginalności jako uczonemu, bo wiernie podążał szlakiem utartym przez poprzedników, w sposób typowy dla swoich czasów raczej ocalając i gromadząc wiedzę niż poszerzając.

Jego pisma, z których część do dziś czeka na wydanie, obejmują komentarze do wielu ksiąg Pisma Świętego i liczne traktaty dotyczące teologii i spraw świeckich, wliczając w to serie homilii. W De institutione clericorum popularyzował myśli św. Augustyna i Grzegorza Wielkiego o potrzebie rozwoju edukacji duchowieństwa. Największą popularność zdobył jego traktat De laudibus sanctae crucis [O sławieniu krzyża świętego]. Trzeba też wymienić De universo, sive etymologiarum opus [O świecie, czyli etymologie], rodzaj encyklopedii lub słownika pomyślanego jako pomoc w historycznej i mistycznej interpretacji Pisma Świętego, De sacris ordinibus, De disciplina ecciesiastica i Martyrologium. Wszystkie te dzieła charakteryzują się erudycyjnością (Hraban znał nawet podstawy greki i hebrajskiego). Pisał też poematy, wśród których szczególne znaczenie ma hymn Veni Creator. Duże znaczenie dla rekonstrukcji rozwoju języka niemieckiego mają jego Glossaria Latino-Theodisca. Komentarz Super Porphyrium, mający pewien wpływ na dalszy rozwój filozofii średniowiecznej, uważa się za dzieło ucznia Hrabana.

Wydania dzieł

B. Rabani Mauri Fuldensis abbatis et Moguntini archiepiscopi opera omnia, w: J.-P. Migne, Patrologiae cursus completus... Series latina, voll. 107-112, Paris: Migne, 1852-1864.
Epistolae, w: Monumenta Germaniae Historica, Epistolae (in Quart), vol. V, Epistolae Karolini aevi (III), 2 voll., Berlin: Weidmann, 1898-1899.
Martyrologium. Liber de computo, wyd. J. McCulloh, W. Stevens, Turnhout, Brepols 1979.
De institutione clericorum libri tres. Studien und Edition von Detlev Zimpel, Bern et al.: Peter Lang, 1996.
In honorem sanctae crucis, wyd. M. Perrin, Turnhout: Brepols, 1997.
Hrabanus Maurus, De rerum naturis. Il codice 132 dell’Archivio di Montecassino, ripoduzione integrale su CD Rom, Cassino: Università degli Studi di Cassino, 1997.
Expositio in Matthaeum. Pars I, I-IV, Pars II, V-VIII, wyd. B. Löfstedt, 2 voll., Turnhout: Brepols, 2000.
La formazione dei chierici, wstęp, tłum. i przypisy L. Samarati, Roma: Città Nuova, 2002

Galeria

Karta z dzieła Hrabana De rerum naturis
In Honorem Sanctae Crucis, XIII wiek, Biblioteca Medicea Laurenziana, Florencja

Zobacz też

święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Przypisy

↑ bibliotheca Augustana.

Bibliografia

Maria Rissel, Rezeption antiker und patristischer Wissenschaft bei Hrabanus Maurus. Studien zur karolingischen Geistesgeschichte (Lateinische Sprache und Literatur des Mittelalters, 7), Bern, Frankfurt am Main 1976
Winfried Bühne, Hrabanus Maurus und seine Schule, Fulda 1980
Wilhelm Weber, Rabanaus Maurus in seiner Zeit, Mainz 1980
Raymund Kottje, Harald Zimmermann: Hrabanus Maurus. Lehrer, Abt und Bischof, Mainz-Wiesbaden 1982
Stephanie Haarländer, Rabanus Maurus zum Kennenlernen, Mainz 2006
Hrabanus Maurus und seine Schule. Fertschrift der Rabanus-Maurus-Schule 1980, Fulda: Rabanus-Maurus-Schule, 1980 (con una bibliografia su Rabano alle pp. 210-230).
Rabanus Maurus in seiner Zeit: 780-1980, catalogo della mostra, Magonza, 13 settembre-19 ottobre 1980, Mainz: von Zabern, 1980.
Massimo Petrocchi, Il simbolismo delle piante in Rabano Mauro e altri studi di storia medievale, Roma: Storia e Letteratura, 1982
Marianne Reuter, Text und Bild im Codex 132 der Bibliothek von Montecassino «Liber Rabani de origine rerum». Untesuchungen zur mittelalterlichen Illustrationspraxis, München: Arbeo, 1984 (trad. it. Metodi illustrativi nel Medioevo: testo e immagine nel codice 132 di Montecassino „Liber Rabani de originibus rerum”, Napoli: Liguori, 1993)
María Angeles Navarro Girón, La carne de Cristo: el misterio eucarístico a la luz de la controversia entre Pascasio Radberto, Ratramno, Rabano Mauro y Godescalco, Madrid: Universidad Pontificia Comillas, 1989.
Albert Richenhagen, Studien zur Musikanschauung des Hrabanus Maurus, Regensburg: G. Bosse, 1989.
Raffaele Savigni, Tradizione patristica e cultura carolingia in alcune opere esegetiche di Alcuino e Rabano Mauro, Bologna: Lo scarabeo, 1991.
Herrad Spilling, Opus Magnentii Hrabani Mauri in honorem sanctae crucis conditum. Hrabans Beziehung zu seinem Werk, Frankfurt/M.: Knecht, 1992
Michel Banniard, Rhabanus Maurus and the Vernacular Languages, in Latin and the Romance Languages in the Early Middle Ages, a cura di R. Wright. University Park (PA): The Pennsylvania State UP, 1996.
Guglielmo Cavallo, L’universo medievale. Il manoscritto cassinese del De rerum naturis di Rabano Mauro, Ivrea: Priuli e Verlucca, 1996.
Kloster Fulda in der Welt der Karolinger und Ottonen, atti del congresso di Fulda, 21-24 aprile 1994, a cura di G. Schrimpf, Frankfurt/M.: Knecht, 1996 (pp. 429-526 dedicate a Rabano, con bibliografia).
Michele Camillo Ferrari, Il Liber sanctae crucis di Rabano Mauro. Testo, immagine, contesto, Bern et al.: Peter Lang, 1999.
Mayke de Jong, The empire as ecclesia: Hrabanus Maurus and biblical historia for rulers, in The Uses of the Past in the Early Middle Ages a cura di Y. Hen e M. Innes, Cambridge: Cambridge UP, 2000.
Hanns-Christoph Picker, Pastor doctus. Klerikerbild und karolingische Reformen bei Hrabanus Maurus, Mainz: von Zabern, 2001.