Hekseny, C 6H 12 – grupa izomerycznych organicznych związków chemicznych należących do alkenów, które mają jedno wiązanie podwójne i zbudowane są z sześciu atomów węgla. W zależności od położenia wiązania podwójnego rozróżnia się 3 izomery funkcyjne heksenów prostołańcuchowych (1-heksen, 2-heksen, 3-heksen), przy czym 2-heksen i 3-heksen występują w formach cis i trans. Istnieje również 13 heksenów rozgałęzionych, w tym 3-metylo-2-penten i 4-metylo-2-penten występujące w formach cis i trans oraz 3-metylo-1-penten występujący w postaci dwóch enancjomerów.
Związki te są w normalnych warunkach cieczami, praktycznie nierozpuszczalnymi w wodzie, ale za to rozpuszczalnymi w takich rozpuszczalnikach organicznych jak np. etanol, benzen, chloroform, eter dietylowy czy aceton[1][2][3][4]. 1-Heksen wykorzystywany jest jako komonomer w procesach otrzymywania tworzyw sztucznych, np. LLDPE (liniowy polietylen o niskiej gęstości)[5].
Porównanie struktur chemicznych i właściwości fizycznych heksenów
Nazwa systematyczna
|
Inne nazwy
|
Numer CAS
|
Struktura chemiczna
|
Temp. topnienia (°C)
|
Temp. wrzenia (°C)
|
Gęstość (g/cm³)
|
Wsp. załamania
|
Źródło
|
IUPAC
|
ACS
|
heks-1-en
|
1-heksen
|
n-heksen
|
592-41-6
|
|
−139,76
|
63,4
|
0,6688 (25 °C)
|
1,3852 (25 °C)
|
[3]
|
(Z)-heks-2-en(inne języki)
|
(Z)-2-heksen
|
cis-2-heksen
|
7688-21-3
|
|
−141,12
|
68,9
|
0,6824 (25 °C)
|
1,3979 (20 °C)
|
[3]
|
(E)-heks-2-en(inne języki)
|
(E)-2-heksen
|
trans-2-heksen
|
4050-45-7
|
|
−133,1
|
67,85
|
0,6733 (25 °C)
|
1,3936 (20 °C)
|
[3]
|
(Z)-heks-3-en(inne języki)
|
(Z)-3-heksen
|
cis-3-heksen
|
7642-09-3
|
|
−138,7
|
66,4
|
0,6778 (20 °C)
|
1,3947 (20 °C)
|
[3]
|
(E)-heks-3-en(inne języki)
|
(E)-3-heksen
|
trans-3-heksen
|
13269-52-8
|
|
−113,7
|
67,06
|
0,6772 (20 °C)
|
1,3943 (20 °C)
|
[3]
|
2-metylopent-1-en(inne języki)
|
2-metylo-1-penten
|
|
763-29-1
|
|
−135,7
|
62,1
|
0,6799 (20 °C)
|
1,3920 (20 °C)
|
[4]
|
2-metylopent-2-en(inne języki)
|
2-metylo-2-penten
|
|
625-27-4
|
|
−135,0
|
67,3
|
0,6863 (20 °C)
|
1,4004 (20 °C)
|
[4]
|
(3R)-3-metylopent-1-en(inne języki)
|
(3R)-3-metylo-1-penten
|
|
39914-58-4
|
|
−154,5
|
54
|
0,6675 (20 °C)
|
1,3841 (20 °C)
|
[a][4]
|
(3S)-3-metylopent-1-en(inne języki)
|
(3S)-3-metylo-1-penten
|
|
5026-95-9
|
|
(Z)-3-metylopent-2-en(inne języki)
|
(Z)-3-metylo-2-penten
|
cis-3-metylo-2-penten
|
922-62-3
|
|
−135,1
|
70,4
|
0,6886 (25 °C)
|
1,4016 (20 °C)
|
[4]
|
(E)-3-metylopent-2-en(inne języki)
|
(E)-3-metylo-2-penten
|
trans-3-metylo-2-penten
|
616-12-6
|
|
−138,5
|
67,67
|
0,6930 (25 °C)
|
1,4045 (20 °C)
|
[4]
|
4-metylopent-1-en(inne języki)
|
4-metylo-1-penten
|
izoheksen
|
691-37-2
|
|
−153,9
|
54
|
0,6642 (20 °C)
|
1,3828 (20 °C)
|
[4]
|
(Z)-4-metylopent-2-en(inne języki)
|
(Z)-4-metylo-2-penten
|
cis-4-metylo-2-penten
|
691-38-3
|
|
−134,8
|
56,4
|
0,6690 (20 °C)
|
1,3800 (20 °C)
|
[4]
|
(E)-4-metylopent-2-en(inne języki)
|
(E)-4-metylo-2-penten
|
trans-4-metylo-2-penten
|
674-76-0
|
|
−140,8
|
58,58
|
0,6686 (20 °C)
|
1,3889 (20 °C)
|
[4]
|
2-etylobut-1-en(inne języki)
|
2-etylo-1-buten
|
|
760-21-4
|
|
−132,0
|
64,7
|
0,6894 (20 °C)
|
1,3969 (20 °C)
|
[2]
|
2,3-dimetylobut-1-en(inne języki)
|
2,3-dimetylo-1-buten
|
|
563-78-0
|
|
−157,27
|
55,59
|
0,6803 (20 °C)
|
1,3995 (20 °C)
|
[1]
|
2,3-dimetylobut-2-en(inne języki)
|
2,3-dimetylo-2-buten
|
|
563-79-1
|
|
−74,3
|
73,19
|
0,7080 (20 °C)
|
1,4122 (20 °C)
|
[1]
|
3,3-dimetylobut-1-en(inne języki)
|
3,3-dimetylo-1-buten
|
neoheksen
|
558-37-2
|
|
−115,2
|
41,24
|
0,6529 (20 °C)
|
1,3763 (20 °C)
|
[1]
|
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d Haynes 2016 ↓, s. 3-206.
- ↑ a b Haynes 2016 ↓, s. 3-252.
- ↑ a b c d e f Haynes 2016 ↓, s. 3-298.
- ↑ a b c d e f g h i Haynes 2016 ↓, s. 3-386.
- ↑ KarlK. Griesbaum KarlK. i inni, Hydrocarbons, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 25, DOI: 10.1002/14356007.a13_227 (ang.).
Bibliografia
Information related to Hekseny |