Hawajka czubata występuje endemicznie na hawajskiej wyspie Maui, obecnie jedynie w jej wschodniej części – na północno-wschodnich zboczach wulkanu Haleakalā. Na sąsiedniej Molokaʻiwyginęła – ostatnie potwierdzone stwierdzenie miało tam miejsce w 1907 roku[3][7].
Między oczami znajduje się gęsty czubek[8][9]. Nad okiem płowa plamka, natomiast na karku pomarańczowa półobroża[8]. Ciemne upierzenie, jaśniejsze u młodych osobników[8][9]. Niebieskie policzki oraz niektóre cętki (niekiedy występują także brązowe)[8]. Czarny, wachlarzowaty ogon z białymi plamkami i szarym spodem[8]. Brak dymorfizmu płciowego[8]. Skrzydła brązowe z niebieskimi cętkami i przepasaniem[8].
Ekologia i zachowanie
Zasiedla mgliste, górskie lasy bogate w drzewa ohia z gatunku Metrosideros polymorpha[3][8]. Występuje w przedziale wysokości 1100–2300 m n.p.m., ale zazwyczaj 1500–2100 m n.p.m.[3][7] Ptak trudny do zauważenia ze względu na ciemne ubarwienie i częste mgły w lasach górskich[8][9].
Jest to gatunek wszystkożerny; odżywia się nektarem kwiatów i bezkręgowcami[8] (a zwłaszcza gąsienicami[7]). Kiedy znajdzie dowolny kwiat na drzewie, zaczyna odstraszać inne ptaki swym śpiewem, złożonym z gwizdów, bulgotów i skrzeków[9]. Ptak bardzo hałaśliwy i ruchliwy[8][9].
Mało wiadomo o rozrodzie hawajki czubatej; para tworzy w koronach drzew gniazdo w kształcie czarki, zrobione z materiału roślinnego[8]. Samica składa 2 białe jaja z brązowymi plamkami[8].
Status, zagrożenia i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2004 roku uznaje hawajkę czubatą za gatunek krytycznie zagrożony (CR – critically endangered); wcześniej, od 1994 roku klasyfikowano ją jako gatunek narażony (VU – vulnerable). W 1980 roku liczebność populacji szacowano na 3800 osobników. Trend liczebności uznaje się za spadkowy. Hawajka ta występuje na skrajnie małym obszarze – około 58 km². W przeszłości spadki liczebności tego gatunku powodowało głównie niszczenie i modyfikacja jego siedlisk, a także szybkie rozprzestrzenianie się na niżej położonych obszarach komarów przenoszących groźne choroby. Ponadto na wyspy zostały introdukowanejelenie i świnie, wpływające na hawajskie środowisko. Do innych zagrożeń dla gatunku należy drapieżnictwo introdukowanych kotów, szczurów, płomykówek, prawdopodobnie także mangust złocistych, a ponadto zmiany klimatu[3][7].
W celu ochrony gatunku podejmuje się takie działania jak budowa ogrodzeń na wysokości około 1070 m n.p.m., usuwanie zdziczałych zwierząt kopytnych, obrączkowanie ptaków itp. Podjęto też z powodzeniem próby rozmnażania tych ptaków w niewoli[3][7].
Przypisy
↑Palmeria dolei, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑ abcSystematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Drepanidini Cabanis, 1847 (wersja: 2020-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-22].
↑ abcdefghijklmnPtaki hawajskich lasów, [w:] DavidD.AldertonDavidD., Encyklopedia ptaków świata, PeterP.Barrett, Dragon, 2020, ISBN 978-83-8172-650-4. Brak numerów stron w książce
,_male,_Bishop_Museum,_Honolulu.JPG)
_(8465167320).jpg)