Grunwald – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim , w powiecie ostródzkim . W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie olsztyńskim .
Siedziba gminy to Gierzwałd .
Według danych z 30 czerwca 2004[2] gminę zamieszkiwało 5698 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku[3] gminę zamieszkiwało 5638 osób.
Najludniejsze miejscowości gminy: Gierzwałd (której powstanie datuje się na XIV wiek ) i Zybułtowo . Na terenie gminy znajduje się pole bitwy pod Grunwaldem z 1410 .
Honorowe Obywatelstwo Gminy Grunwald nadano m.in. Ogólnopolskiemu Ruchowi Programowo-Metodycznemu Związku Harcerstwa Polskiego „Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich ” (2011) oraz jego twórczyni i wieloletniej przewodniczącej hm. Barbarze Bogdańskiej-Pawłowskiej (pierwsze nadanie w historii gminy).
Na terenie gminy funkcjonuje prywatne lądowisko Pałac Pacółtowo .
Hydrografia
Przez obszar gminy przepływają: Drwęca , Marózka , Grabiczek i Dylewka . Na jej terenie znajdują się także jeziora: Jezioro Tymawskie , Jezioro Lubiańskie , Jezioro Mielno [4] .
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002[5] gmina Grunwald ma obszar 179,84 km², w tym:
użytki rolne: 72%
użytki leśne: 18%
Gmina stanowi 10,19% powierzchni powiatu.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[2] :
Opis
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
jednostka
osób
%
osób
%
osób
%
populacja
5698
100
2806
49,2
2892
50,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)
31,7
15,6
16,1
Piramida wieku mieszkańców gminy Grunwald w 2014 roku[1] .
Ochrona przyrody
Rezerwaty przyrody
Północną część gminy zajmuje Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca chroniący całą długość Drwęcy [4] .
Obszary NATURA 2000
Na terenie gminy zlokalizowane są częściowo obszary Natura 2000 [4] :
Obszary Chronionego Krajobrazu
Na terenie gminy znajdują się w poszczególnych rejonach[4] :
Pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się 4 pomniki przyrody ożywionej i 4 nieożywionej[6] .
Zabytki i atrakcje
Pole bitwy pod Grunwaldem
Klasztor w Rychnowie
Zabytki na terenie gminy[7] :
ruina kaplicy, pomnik na Polach Grunwaldzkich,
kościół filialny pw. Najświętszej Maryi Panny z XIV wieku, cmentarz, ruiny pałacu i park z przełomu XVII/XVIII w Dylewie ,
kapliczka przydrożna z końca XIX w. we Frygnowie
zespół kościoła metodystów (kościół i cmentarz z XVIII w.) w Gierzwałdzie ,
zespół dworsko-folwarczny obejmujący: dwór z połowy XIX w., stajnię, stolarnię, trzy obory, kurnik, gorzelnię, lodownię, dom i park w Grunwaldzie ,
kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. św. Piotra i Pawła z lat 1870–1900 w Kiersztanówku
cmentarz ewangelicki i wojenny z I wojny światowej w Mielnie ,
pałac z XVIII w. i ruiny kościoła z XIV w. w Pacółtowie ,
zespół kościoła ewangelickiego obecnie rzymskokatolickiego parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z roku 1727, dzwonnica z 1707 roku, kostnica z początku XIX w. w Rychnowie ,
pałac klasztorny wraz z parkiem w Rychnowie ,
kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafii pw. Św. Trójcy z 1681 roku w Stębarku ,
zespół dworski, obejmujący: dwór i pak z końca XIX w. oraz cmentarz rodowy w Stębarku ,
pałac z połowy XIX w. w Tymawie ,
rządcówka z 1900 roku i spichrz folwarczny z XVIII w. w Zybułtowie ,
dwór z końca XIX w. w Gierzwałdzie .
Sołectwa
Domkowo , Dylewo , Frygnowo , Gierzwałd , Glądy , Góry Lubiańskie , Grunwald , Kiersztanowo , Kiersztanówko , Kitnowo , Łodwigowo , Marcinkowo , Mielno , Pacółtowo , Rychnowo , Rychnowska Wola , Stębark , Szczepankowo , Zapieka , Zybułtowo .
Pozostałe miejscowości
Dąbrowo , Dylewko , Grabiczki , Grunwald (osada) , Jędrychowo , Kalwa , Korsztyn , Lipowa Góra , Lubian , Lubianek , Łącko , Omin , Pacółtówko , Rzepki , Tymawa , Ulnowo , Wróble .
Sąsiednie gminy
Dąbrówno , Kozłowo , Olsztynek , Ostróda
Przypisy
Miejscowości gminy Wsie
Kolonie
Osady
Dawna wieś
Jednostki pomocnicze gminy Sołectwa
Domkowo
Dylewo
Frygnowo
Gierzwałd
Glądy
Góry Lubiańskie
Grunwald
Kiersztanowo
Kiersztanówko
Kitnowo
Korsztyn
Łodwigowo
Marcinkowo
Mielno
Pacółtowo
Rychnowo
Rychnowska Wola
Stębark
Szczepankowo
Zapieka
Zybułtowo