Grabów nad Pilicą

Ten artykuł dotyczy wsi. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Grabów nad Pilicą
wieś
Ilustracja
Urząd gminy Grabów nad Pilicą - d. strażnica austriacka
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

kozienicki

Gmina

Grabów nad Pilicą

Liczba ludności (2023)

718[2]

Strefa numeracyjna

48

Kod pocztowy

26-902[3]

Tablice rejestracyjne

WKZ

SIMC

0621771[4]

Położenie na mapie gminy Grabów nad Pilicą
Mapa konturowa gminy Grabów nad Pilicą, w centrum znajduje się punkt z opisem „Grabów nad Pilicą”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Grabów nad Pilicą”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Grabów nad Pilicą”
Położenie na mapie powiatu kozienickiego
Mapa konturowa powiatu kozienickiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Grabów nad Pilicą”
Ziemia51°43′32″N 21°13′33″E/51,725556 21,225833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Grabów nad Pilicą – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim, w gminie Grabów nad Pilicą[4][6]. Historycznie miejscowość ta jest wyznacznikiem Puszczy Kozienickiej wyznaczającej granicę Małopolski. Dawniej w województwie Sandomierskim, Kieleckim a do 1999 roku w Radomskim. Dzieje Grabowa i wiosek wokół opisał w pierwszej publikacji naukowej prof. Łukasz Karol Uliasz pochodzący z Utnik, wydanej w 2022 roku. [7]

Miejscowość jest siedzibą gminy Grabów nad Pilicą. Nazwa miejscowości pochodzi od drzewa – grab. Leży w odległości 6 km na południe od Pilicy przy trasie wojewódzkiej 730. Przez zachodnią część miejscowości przechodzi linia kolejowa 8 na której znajduje się przystanek Grabów nad Pilicą. Kościół neogotycki pod wezw. Św. Trójcy.

Działa Ochotnicza Straż Pożarna. Szkoła podstawowa i gimnazjum. Posiada biologiczną oczyszczalnię ścieków. Zachował się park dworski.

Wieś szlachecka Grabowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie wareckim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[8].

Historia

  • W 1382 r. lokowano wieś Grabów na prawie chełmińskim. Była to osada leśna, jej mieszkańcy zajmowali się smolarstwem, wypalaniem węgla drzewnego oraz bartnictwem.
  • W XVI wieku właścicielami wsi byli Grabowscy i Gwałowscy.
  • W roku 1656 przez teren Grabowa przemaszerowały wojska Stefana Czarnieckiego.
  • W XVIII wieku wieś była własnością Józefa Pułaskiego (ojca Kazimierza, Franciszka i Antoniego).
  • 26 listopada 1743 w Grabowie urodził się Franciszek Ksawery Pułaski starszy brat Kazimierza Pułaskiego.
  • W kościele w Grabowie znajduje się tablica pamiątkowa upamiętniająca chrzest bohatera Polski i Stanów Zjednoczonych Kazimierza Pułaskiego. Zgodnie z metryką chrztu odnalezioną po 1983 r. w księdze metrykalnej kościoła św. Krzyża w Warszawie w rzeczywistości chrzest miał miejsce w pałacu Potockich w Warszawie[9].
  • Wieś zmieniała właścicieli wielokrotnie. Od XIX wieku właścicielami Grabowa byli Komorniccy. W 1876 r. urodził się w Grabowie, jako Maria Komornicka, poeta Młodej Polski Piotr Odmieniec Włast (zmarł w 1948).
  • W miejscu zniszczonego dworu Komornickich znajduje się obecnie szkoła podstawowa, a grobowiec tej rodziny stoi na miejscowym cmentarzu.
  • Po III rozbiorze Polski w roku 1795 znalazła się w zaborze austriackim. W Grabowie była strażnica austriackiej straży granicznej (obecnie budynek Urzędu Gminy).
  • W roku 1827 we wsi było 34 domy z 439 mieszkańcami. W roku 1867 we wsi jest 36 osad włościańskich o pow. 300 mórg.
  • Po roku 1867 gmina Grabów miała obszar 24 000 mórg i 9 000 mieszkańców, kancelaria gminy znajdowała się w Bożem. Dobra Grabów składały się z 4 folwarków - 1. Grabów 2. Wola Grabowska 3. Cychry 4. Dębniak - folwark powstał po nowo wyciętym lesie.
  • Wieś była terenem walk w 1863, 1914, 1939, 1944, 1945 roku.
  • Cmentarz wojskowy z I wojny światowej ok. 700 żołnierzy (Niemcy, Rosjanie, Austriacy). Na tym cmentarzu jest też pomnik poświęcony mieszkańcom Grabowa walczącym z Rosjanami w latach 1918–1920.
  • W roku 1929 Gmina Grabów nad Pilicą miała siedzibę w Bożem. We wsi była herbaciarnia, kowal, wiatrak
  • 19 maja 1943 roku oddział Gwardii Ludowej Henryka Szostaka ps. "Rycerz" stoczył tu walkę z żandarmerią w celu odbicia aresztowanych 20 członków PPR. Podczas walki poległ m.in. Stanisław Lachtara ps. "Stach Łysy" - członek komitetu okręgowego PPR, szef sztabu okręgu GL w Radomiu[10]
  • W czasie II wojny światowej wieś prawie całkowicie zniszczona, głównie w toku walk na przyczółku warecko-magnuszewskim
  • Na cmentarzu rzymskokatolickim znajduje się mogiła 70 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1944 w czasie walk na przyczółku warecko-magnuszewskim.
  • W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Parafia

Jedna z pierwszych pisanych wzmianek pochodzi z 1451 roku, kiedy to Kościół w Grabowie otrzymał dziesięcinę snopową ze wsi Brzozowica. Drewniany kościół spalił się w XVIII w. W roku 1776 nowy kościół wystawił Ignacy Walewski podkomorzy królewski, właściciel Grabowa.

Kościół neogotycki pw. Św. Trójcy wzniesiony został w latach 1903–1917 według projektu arch. Tomasza Pajzderskiego.

Parafia należy do dekanatu głowaczowskiego, diecezji radomskiej.

Galeria zdjęć

  • Neogotycki kościół św. Trójcy
    Neogotycki kościół św. Trójcy
  • Pomnik na cmentarzu wojennym
    Pomnik na cmentarzu wojennym
  • Pomnik Marii Komornickiej
    Pomnik Marii Komornickiej

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 37637
  2. ↑ Raport o stanie gminy Grabów nad Pilicą w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 6
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 332 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Strona gminy, sołectwa
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Łukasz Karol Uliasz, Mirosław Krajewski, Dzieje Grabowa i gminy Grabów nad Pilicą, Utniki ; Grabów ; [Brodnica]: Wszechnica Wydawnicza i Edukacyjna "Verbum", 2022, ISBN 978-83-65394-71-2 [dostęp 2024-09-14].
  8. ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
  9. ↑ KAZIMIERZ PUŁASKI H. ŚLEPOWRON (1745-1779) hasło w Polskim Słowniku Biograficznym. [dostęp 2020-03-07].
  10. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 611

Bibliografia

  • Grabów nad Pilicą (siedziba gminy). W: Danuta Lucyna Delekta, Krzysztof Zając: Tradycja Mazowsza - powiat kozienicki. Przewodnik subiektywny. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2010, s. 70-73.

Linki zewnętrzne

Gmina Grabów nad Pilicą
Wsie
Osada
Osady leśne
Integralne
części wsi
  • Adamów
  • Budy Grzegorzewskie
  • Dąbrowa Stachowska
  • Dębniak
  • Duży Jeleniów
  • Gać
  • Gajówka Lechowice
  • Grzybowszczyzna
  • Kaczyniec
  • Korczunki
  • Koszarka
  • Koziołek Grzybowski
  • Koziołek Magnuszewski
  • Leśniczówka Nowa Wola
  • Łękawica Górna
  • Mały Jeleniów
  • Modrzewina
  • Nowe Cychry
  • Nowy Stachów
  • Podlesie
  • Podogrodzie
  • Podosie
  • Rogatki
  • Stanisławów
  • Stare Cychry
  • Stasin
  • Stefanów
  • Sucha Wola
  • Wyględówka
  • Wymysłów
  • Zakącie
  • Zastocze

Read other articles:

The Islander (song)

2008 single by NightwishThe IslanderSingle by Nightwishfrom the album Dark Passion Play B-side Escapist (instrumental version) Meadows of Heaven (orchestral version) ReleasedMay 21, 2008 (2008-05-21)Genre Folk rock acoustic rock Length 3:55 (radio edit) 5:05 (album version) LabelSpinefarmComposer(s)Marko HietalaLyricist(s)Tuomas HolopainenProducer(s)Tuomas HolopainenNightwish singles chronology Bye Bye Beautiful (2008) The Islander (2008) Storytime (2011) Music videoThe Islande...

 

Meristem

Type of plant tissue involved in cell proliferation This article is about a plant tissue. For other uses, see Meristem (disambiguation). Tunica-corpus model of the apical meristem (growing tip). The epidermal (L1) and subepidermal (L2) layers form the outer layers called the tunica. The inner L3 layer is called the corpus. Cells in the L1 and L2 layers divide in a sideways fashion, which keeps these layers distinct, whereas the L3 layer divides in a more random fashion. The meristem is a type...

 

List of British representatives in the Trucial States

Trucial States (grey), shown with the Sultanate of Muscat and Oman (red) and the Imamate of Oman (orange). Emirates of the UAE. This is a list of British representatives in the Trucial States from 1939 to 1971. They were responsible for representing British interests in the Trucial States, a British protectorate consisting of seven emirates in the Persian Gulf, which formed the United Arab Emirates (UAE) after the protectorate ended. For British representatives in the UAE since 1971, see: Li...

مسجد أحمد البدوي

مسجد أحمد البدوي إحداثيات 30°47′01″N 30°59′56″E / 30.78361111°N 30.99888889°E / 30.78361111; 30.99888889   معلومات عامة القرية أو المدينة طنطا الدولة مصر الاسم نسبة إلى أحمد البدوي  المواصفات عدد المآذن 3 عدد القباب 3 التصميم والإنشاء النمط المعماري إسلامية معلومات أخرى ويكيميديا كو...

 

Египтопитек

† Египтопитек Реконструкция внешнего вида египтопитека Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:Четвероно...

 

Alice in Wonderland (franchise)

Disney media franchise based on the Alice books by Lewis Carroll See also: Portrayals of Alice in Wonderland § Disney Alice in WonderlandAbove: A logo used to represent the 1951 animated filmBelow: Logo used for the 2010 live-action filmCreated byWalt DisneyOriginal workAlice in Wonderland (1951)OwnerThe Walt Disney CompanyBased onAlice's Adventures in Wonderland and Through the Looking-Glassby Lewis CarrollFilms and televisionFilm(s) Alice in Wonderland (1951; animated) Alice in Wonder...

هنود

هنودمعلومات عامةنسبة التسمية الهند التعداد الكليالتعداد قرابة 1.21 مليار[1][2]تعداد الهند عام 2011ق. 1.32 مليار[3]تقديرات عام 2017ق. 30.8 مليون[4]مناطق الوجود المميزةبلد الأصل الهند البلد الهند  الهند نيبال 4,000,000[5] الولايات المتحدة 3,982,398[6] الإمار...

 

Державний комітет телебачення і радіомовлення України

Державний комітет телебачення і радіомовлення України (Держкомтелерадіо) Приміщення комітетуЗагальна інформаціяКраїна  УкраїнаДата створення 2003Керівне відомство Кабінет Міністрів УкраїниРічний бюджет 1 964 898 500 ₴[1]Голова Олег НаливайкоПідвідомчі ор...

 

土库曼斯坦总统

土库曼斯坦总统土库曼斯坦国徽土库曼斯坦总统旗現任谢尔达尔·别尔德穆哈梅多夫自2022年3月19日官邸阿什哈巴德总统府（Oguzkhan Presidential Palace）機關所在地阿什哈巴德任命者直接选举任期7年，可连选连任首任萨帕尔穆拉特·尼亚佐夫设立1991年10月27日 土库曼斯坦土库曼斯坦政府与政治 国家政府 土库曼斯坦宪法 国旗 国徽 国歌 立法機關（英语：National Council of Turkmenistan） ...

Військово-музичне управління Збройних сил України

Військово-музичне управління Збройних сил України Тип військове формуванняЗасновано 1992Країна  Україна Емблема управління Військово-музичне управління Збройних сил України — структурний підрозділ Генерального штабу Збройних сил України призначений для планува...

 

Ardengo Soffici

Italian writer This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (February 2015) Ardengo Soffici Ardengo Soffici (7 April 1879 – 19 August 1964) was an Italian writer, painter, poet, sculptor and intellectual. Early life Soffici was born in Rignano sull'Arno, near Florence. In 1893 his family moved to the latter city, where he studied at the Ac...

 

Famille de Lévézou de Vezins

de Lévézou de Vezins Armes Blasonnement D'azur, au lion couronné d'or, allumé, armé et lampassé de gueules Lignées Famille de LévézouFamille de Luzençon (puis de Lévézou) Branches de Vezins (ainée)de Charry Période XIVe au XXIe siècle Pays ou province d’origine Rouergue Demeures Château de VezinsChâteau de Malicorne-sur-Sarthe Charges Député de la noblesse, sous-préfet, maire, conseiller général, gentilhomme ordinaire de la chambre du roi, gentilhomme ord...

Islam in Belarus

Aspect of religious life in Belarus Islam in Europeby percentage of country population[1]   90–100% AzerbaijanKosovoTurkey   70–90% AlbaniaKazakhstan   50–70% Bosnia and Herzegovina   30–40% North Macedonia   10–20% BulgariaFranceGeorgiaMontenegroRussia   5–10% AustriaSwedenBelgiumGermanyGreece LiechtensteinNetherlandsSwitzerlandUnited KingdomNorwayDenmark   4–5% ItalySerbia   2–4% Luxembou...

 

Payung, Karo

PayungKecamatanPeta lokasi Kecamatan PayungNegara IndonesiaProvinsiSumatera UtaraKabupatenKaroPemerintahan • Camat-Populasi • Total- jiwaKode Kemendagri12.06.11 Kode BPS1211070 Luas- km²Desa/kelurahan8 Payung adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Karo, Sumatera Utara, Indonesia. Lokasi Payung berada di bawah kaki Gunung Sinabung, kurang lebih 2,6 kilometer dari puncaknya. bahkan sebuah desa yaitu sukameria tidak bisa di huni lagi dikarenakan aliran lava mengalir k...

 

Mordechai Gebirtig

Polish Jewish poet and songwriter Portrait of Gebirtig Mordechai Gebirtig (Yiddish: מרדכי געבירטיג), born Mordecai Bertig (4 May 1877 – 4 June 1942), was an influential Polish Jewish poet and songwriter of the interwar period. He was shot by Germans in the Kraków Ghetto, occupied Poland, during the Holocaust.[1] A number of his Yiddish songs are sung to this day, including Es brent, Reyzele, Moyshele Mayn Fraynd, and Kinder Yorn. Life Mordechai Gebirtig was born in Kra...

Équipe d'Allemagne de l'Ouest de football à la Coupe du monde 1954

Équipe d'Allemagne de l'Ouest de football à la Coupe du monde 1954 Fédération DFB Classement Vainqueur (1er) Organisateur(s) Suisse Participation 3e Meilleure performance 3e en 1934 Sélectionneur Sepp Herberger Capitaine Fritz Walter Meilleur buteur Maximilian Morlock (6) Maillots Domicile Extérieur Équipe d'Allemagne de l'Ouest de football à la Coupe du monde Coupe du monde 1938 Coupe du monde 1958 modifier  La Coupe du monde de football 1954 constitue le premier sacre de l’�...

 

Jonathan Edwards (the younger)

American theologian and linguist For other people named Jonathan Edwards, see Jonathan Edwards (disambiguation). Jonathan EdwardsPresident of Union CollegeIn office1799–1801Preceded byJohn Blair SmithSucceeded byJonathan Maxcy Personal detailsBorn(1745-05-26)May 26, 1745Northampton, Massachusetts BayDiedAugust 1, 1801(1801-08-01) (aged 56)Schenectady, New York, U.S.NationalityAmericanEducationPrinceton University Grave of Jonathan Edwards at Schenectady, New York Jonathan Edwards (May ...

 

2004年

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。 出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。（このテンプレートの使い方）出典検索?: 2004年 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL (2024年2月) 日本ローカルの事柄については「2004年の日本」をご�...

ماري إليزابيث ماسترانتونيو

ماري إليزابيث ماسترانتونيو (بالإنجليزية: Mary Elizabeth Mastrantonio)‏    معلومات شخصية الميلاد 17 نوفمبر 1958 (66 سنة)[1]  لومبارد  مواطنة الولايات المتحدة  الزوج تربيتة أوكونور  [لغات أخرى]‏ (1990–)  الحياة العملية المدرسة الأم جامعة إلينوي في إربانا-شامبينثانوية ...

 

Let Me (lagu Zayn)

Let MeSingel oleh Zayndari album Icarus FallsDirilis12 April 2018 (2018-04-12)FormatUnduhan digitalGenre Pop R&B[1][2] Durasi3:05LabelRCAPencipta Zayn Malik Michael Hannides Anthony Hannides Khaled Rohaim Alan Sampson Produser Khaled Rohaim MakeYouKnowLove Alan Sampson (co.) Zayn (co.) Kronologi singel Zayn Dusk Till Dawn (2017) Let Me (2018) Entertainer (2018) Video musikLet Me di YouTube Let Me adalah lagu yang direkam oleh penyanyi dan penulis lagu asal Inggris, Za...