PROFILPELAJAR.COM

Gródek
	wieś
	; Teren cmentarza prawosławnego i prawdopodobne miejsce po cerkwi
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	hrubieszowski
Gmina	Hrubieszów
Wysokość	185 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	323
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-500
Tablice rejestracyjne	LHR
SIMC	0889195
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Hrubieszów Gródek
	Położenie na mapie Polski Gródek
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Gródek
	Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego Gródek
	50°48′01″N 23°56′56″E/50,800278 23,948889
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gródek (Gródek Nadbużański, dawniej: Gródek Nadbużny) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Hrubieszów^[5]^[6].

Integralne części wsi Gródek^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0889203	Gródek-Kolonia	część wsi

Wieś jest sołectwem w gminie Hrubieszów^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011) liczyła 319 mieszkańców i była piętnastą co do wielkości miejscowością gminy Hrubieszów^[8].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Ducha Świętego w Hrubieszowie^[9].

Historia

Prowadzone od 1934 roku badania archeologiczne odkryły osadę kultury pucharów lejkowatych datowaną na okres 3100–2500 p.n.e. Wykopaliska prowadzono również na cmentarzysku kultury łużyckiej z początku I tysiąclecia p.n.e., gdzie wydobyto wiele popielnic z prochami zmarłych. Wznowione przez Andrzeja Kokowskiego z UMCS wykopaliska archeologiczne ujawniły gockie osadnictwo istniejące w Kotlinie Hrubieszowskiej ponad 200 lat z kilkoma cmentarzyskami i śladami znacznych osad, które zachowały ciągłość aż do przybycia Słowian^[10]. Odkryto również pochówek wojownika w pełnym uzbrojeniu z okresu XI wieku.

Za relacją Długosza umiejscawiany jest w Gródku gród Wołyń (siedziba plemienia Bużan, która dała nazwę całej krainie na prawym brzegu górnego Bugu), pod którym w 1018 miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami Bolesława Chrobrego i Jarosława Mądrego^[11]^[12]. Gród został zniszczony przez najazd mongolski w 1241^[12].

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w dokumencie fundacyjnym króla Władysława Jagiełły z 1400 kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP i parafii w Hrubieszowie^[13]^[12]. W II połowie XVI wieku należała do Łysakowskich, a w XVIII w. do Ciechowskich^[12]^[11]. W 1578 wieś miała jedynie 2,5 łana (42 ha) gruntów uprawnych^[12]. W 1725 powstał klasztor bazylianów^[11] działający do 1787. Po jego likwidacji cerkiew monasterska pozostała czynna jako parafialna. Gródek zwiedzał Zorian Dołęga-Chodakowski, który także lokalizował tu gród Wołyń^[14].

W 1847 miejscowość miała należeć do Joanny Gródeckiej^[12]. Według spisu z 1827 liczyła 52 domy i 353 mieszkańców^[11]^[12]. Na początku XIX w. cerkiew zastąpiono nowa świątynią, która działała jako unicka do kasaty eparchii chełmskiej w 1875, następnie do 1914 była parafialną cerkwią prawosławną.

Wg spisu z 1921 Gródek miał 79 domów oraz 486 mieszkańców, w tym 398 Ukraińców i 30 Żydów^[12]. Władze II Rzeczypospolitej nie wyraziły zgody na ponowne otwarcie cerkwi, a w 1938 jej budynek rozebrano w toku akcji rewindykacyjno-polonizacyjnej^[15]^[16]. Z cerkwią związany jest cmentarz prawosławny, użytkowany do końca II wojny światowej, a następnie porzucony w związku z wywiezieniem ludności tego wyznania^[17].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa zamojskiego.

Szlaki turystyczne

Nadbużański szlak rowerowy

Zobacz też

Gródek

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39337
↑ Wieś Gródek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-03] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-03] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 346 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Strona gminy, sołectwa [dostęp 2024-01-01]
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Opis parafii na stronie diecezji
↑ Małgorzata Domagała: W okolicach Hrubieszowa żyli Goci. Archeologiczna sensacja zamienia się w muzeum. lublin.wyborcza.pl, 2022-11-06. [dostęp 2022-11-15].
↑ ^a ^b ^c ^d Gródek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 817 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Bondyra 1993 ↓.
↑ Hrubieszów, lub Rubieszów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 180 .
↑ Atlas grodzisk wczesnośredniowiecznych z obszaru Polski. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 2015. [dostęp 2022-11-15].
↑ Monaster bazyliański w Gródku Nadbużnym i jego cerkiew w XVIII-XX wieku, [w:] P.P. Sygowski P.P., Studia z dziejów i tradycji metropolii kijowskiej XII–XX w. A.A. Gil (red.), Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2009, s. 182, 185–189 .
↑ K.K. Grzesiak K.K., Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918–1939, Wydawnictwo Archidiecezjalne Gaudium, 2010, s. 219,226, ISBN 978-83-7548-003-0 .
↑ D.D. Kawałko D.D., Cmentarze województwa zamojskiego, Zamość: Państwowa Służba Ochrony Zabytków, 1994, s. 72 .

Bibliografia

Andrzej Kokowski: Gródek nad Bugiem. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993. ISBN 83-227-0508-5.
Gródek Nadbużny. W: Wiesław Bondyra: Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego. Lublin-Zamość: 1993.
Gródek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 817 .

Linki zewnętrzne

Strona Sołectwa Gródek. grodek.gminahrub.vel.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-27)].

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39337

[pwl-2] Wieś Gródek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-03] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-03] .

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 346 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[teryt-5] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[bip-7] Strona gminy, sołectwa [dostęp 2024-01-01]

[GUS-8] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[par-9] Opis parafii na stronie diecezji

[Domagała2022-10] Małgorzata Domagała: W okolicach Hrubieszowa żyli Goci. Archeologiczna sensacja zamienia się w muzeum. lublin.wyborcza.pl, 2022-11-06. [dostęp 2022-11-15].

[SgKP-11] Gródek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 817 .

[CITEREFBondyra1993-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Bondyra 1993 ↓.

[13] Hrubieszów, lub Rubieszów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 180 .

[14] Atlas grodzisk wczesnośredniowiecznych z obszaru Polski. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 2015. [dostęp 2022-11-15].

[15] Monaster bazyliański w Gródku Nadbużnym i jego cerkiew w XVIII-XX wieku, [w:] P.P. Sygowski P.P., Studia z dziejów i tradycji metropolii kijowskiej XII–XX w. A.A. Gil (red.), Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2009, s. 182, 185–189 .

[16] K.K. Grzesiak K.K., Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918–1939, Wydawnictwo Archidiecezjalne Gaudium, 2010, s. 219,226, ISBN 978-83-7548-003-0 .

[17] D.D. Kawałko D.D., Cmentarze województwa zamojskiego, Zamość: Państwowa Służba Ochrony Zabytków, 1994, s. 72 .

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

PROFILPELAJAR.COM

Gródek (powiat hrubieszowski)

Historia

Szlaki turystyczne

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Rebecka Hemse

Pietro Della Valle

Latvia

Asterisk PBX

Frekuensi audio

Kementerian Indonesia

Uji protein metode Bradford

Mbomou River

Patrice Servelle

Crystal Falls (Michigan)

Pacific Centre

My Father Is Strange

The Obituary of Tunde Johnson

Parque nacional Calilegua

Bob Odenkirk

ايمانويل ماكس

Kaymakam

Matthias Müller (footballer)

Xstrata

Bernt Evensen