Gmach ten powstał w latach 1892–1893 w miejscu budynku szkoły. Wzniesiono go w stylu neorenesansowym z charakterystyczną wieżyczką. Budynek ten kilkukrotnie przebudowano, a współczesny modernistyczny wygląd gmach ten uzyskał po przebudowie z 1937 roku. Wpisany jest on do gminnej ewidencji zabytków.
Historia
Gmach poczty w pierwotnej formie; zdjęcie wydane w 1904 roku
Zanim wybudowano gmach poczty przy dzisiejszej ulicy Pocztowej, na działce znajdował się budynek pierwszej katowickiej szkoły otwartej w 1827 roku[1]. Gmach Cesarskiego Urzędu Poczty (niem. Kaiserliches Postamt[2]), został wzniesiony na działce zakupionej od miasta Katowice[3]. Działka o powierzchni prawie 2,5 tys. m² została zakupiona 9 maja 1891 roku za cenę 57 tys. marek[4]. Projekt gmachu powstał w Berlinie i został zatwierdzony 30 maja 1892 roku[1].
Budowa budynku poczty rozpoczęła się 9 czerwca 1892 roku[1], zaś jego uroczyste otwarcie nastąpiło 3 grudnia 1893 roku[2]. Nowo wybudowany gmach poczty architektonicznie charakteryzował się formą neorenesansową z wieżyczką i elewacją w kolorze rdzawym[5]. W 1904 roku oddano do użytku tylne skrzydło gmach poczty[5], a także nadbudowano jedno piętro do starego gmachu. Zlikwidowano wówczas także wieżę z telegrafem[2].
W okresie międzywojennym w budynku mieściła się jedna z ośmiu polskich Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów, Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny Katowice 1 i Rejonowy Urząd Telefoniczno-Telegraficzny[6]. W latach 1930–1932 najwyższe piętra gmachu przebudowano pod pomieszczenia centrali telefonicznej, na parterze wybito dwa nowe okna, zaś na pierwszym i trzecim piętrze po jednym[6]. W 1937 roku gmach poczty przebudowano do współczesnej formy w stylu modernistycznym[5].
W maju 2014 roku Poczta Polska przygotowała do sprzedaży gmach poczty przy ulicy Pocztowej. Wówczas to gmach ten wyceniono na 15 mln złotych, a placówka Poczty polskiej miała nadal działać w tym samym budynku[7]. 19 czerwca 2015 roku odbyła się trzecia licytacja gmachu Poczty Polskiej, przy której obniżono cenę z 15 na 13,5 mln złotych. Wcześniejsze dwie licytacje z 28 listopada 2014 i 30 stycznia 2015 roku odwołano z uwagi na brak chętnych na kupno gmachu[8]. Poczta Polska w 2019 roku zrezygnowała z planów sprzedaży gmachu[9], a na początku października tego samego roku powiadomiła o planach odnowienia gmachu. 2 października 2019 roku został podpisany list intencyjny pomiędzy Pocztą Polską a Polskim Holdingiem Nieruchomości w sprawie wspólnego zagospodarowania budynku. Planowano wówczas połączenie funkcji pocztowej z działalnością edukacyjno-kulturalną, a mieszkańcy Katowic mieli także decydować o funkcji gmachu[10].
Powierzchnia użytkowa gmachu Poczty Polskiej wynosi 5944,95 m²[11], z czego na potrzeby Urzędu Pocztowego Katowice 1 wykorzystywanych jest około 2,5 tys. m² powierzchni[10]. Powierzchnia zabudowy budynku wynosi 1684 m². Ma on cztery kondygnacje nadziemne i jedną podziemną[11].
Na wysokości trzech środkowych osi wysuwa się pseudoryzalit z lizenami, który został zwieńczony tympanonem. Fasada ma także zdobienia w formie medalionów pomiędzy oknami drugiej i trzeciej kondygnacji, nad oknami zaś w pseudoryzalicie znajdują się półokrągłe przyczółki, które wypełniono płaskorzeźbami przedstawiającymi muszlę i pocztową trąbkę sygnałową. Nad trzecią kondygnacją pociągnięto zaś gzyms koronujący[1].
We wnętrzu gmachu zachowały się dwie dwubiegowe klatki schodowe z kutą balustradą ze zdobieniami o motywach roślinnych. Główna klatka schodowa powstała w okresie międzywojennym. Na półpiętrze umieszczono płaskorzeźbę z godłem Polski[1].
.jpg)
