Gimnazjum w Słucku

Gimnazjum w Słucku
gimnazjum
Ilustracja
Stary budynek gimnazjum
Państwo

 Imperium Rosyjskie

Miejscowość

Słuck

Adres

ul. Komsomolska 7 (dawniej ul. Senatorska)

Data założenia

ok. 1617

Położenie na mapie obwodu mińskiego
Mapa konturowa obwodu mińskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum w Słucku”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum w Słucku”
Ziemia53°01′33,2″N 27°33′24,2″E/53,025889 27,556722
Multimedia w Wikimedia Commons
Czarno-białe zdjęcie z XIX/XX w. przedstawiające ulicę o nierównej nawierzchni, przy której chłopcy w mundurkach przed piętrowym gmachem, na dalszym planie wieża kościelna
Słuckie gimnazjum i kalwiński zbór przed 1918 r.

Gimnazjum w Słucku (biał. Слуцкая гімназія – Słuckaja himnazija) – szkoła średnia istniejąca w Słucku od początków XVII wieku do 1920.

Historia

Gimnazjum założył ok. 1617 roku książę Krzysztof Radziwiłł, brat Janusza. Pierwszym rektorem szkoły został Andrzej Muzoniusz; później funkcję tę pełnili m.in. Reinhold Adami, Jeremiasz Syliniusz, Jakub Taubman oraz Jakub Inglis.

W XVIII wieku w szkole uczono języka polskiego i niemieckiego, łaciny, etyki, retoryki, historii, prawa i matematyki[1]. Na początku stulecia zniesiono cenzus wyznaniowy; w gimnazjum mogli się odtąd uczyć katolicy, którzy z czasem zdominowali grono uczniów[2]. Obok szkoły funkcjonował internat dla ubogiej młodzieży. W początkowym okresie istnienia szkoły nauka była bezpłatna[1].

W 1801 roku szkołę ukończył Adam Czarnocki, jeden z najbardziej znanych badaczy Słowiańszczyzny, a kilkadziesiąt lat później Witold Ceraski – astronom, profesor. W szkole wykładali w tym czasie m.in. prof. Tołowiński, Niemonowicz i Piotrowski.

W 1809 roku władze rosyjskie zmieniły status uczelni na szkołę powiatową guberni mińskiej, jednak w 1827 roku odnowiono słuckie gimnazjum pod kierownictwem ks. Leopolda Wannowskiego. Wówczas w szkole nauczali m.in. profesorowie Kuncewicz, Kurnatowski, Głowacki i Herman. Do znanych uczniów w owym okresie należał Antoni Pietkiewicz (Pług), Aleksander Walicki i Aleksander Oskierko. W 1835 roku po buncie studentów, którzy odmówili modlenia się za rodzinę carską, gimnazjum podporządkowano władzom rosyjskim. One odtąd mianowały kierownika szkoły i nauczyciela języka rosyjskiego - Jednota Litewska wciąż mianowała jego zastępcę (tzw. "inspektora) oraz pozostałych nauczycieli. Pozwolno również prowadzić naukę religii reformowanej po polsku. W 1881 roku kalwińskie gimnazjum przeszło definitywnie pod opiekę rządu rosyjskiego; odtąd nazywano je gimnazjum męskim w Słucku, ale zachowano bliskie związki z Jednotą Litewską, która wciąż wysyłała tam swoich uczniów i wyznaczała nauczyciela religii reformowanej.

W 1829 roku uczęszczało do niego 231 uczniów, w tym 20 stypendystów Jednoty Litewskiej. W 1889 roku uczęszczało do niego ok. 300 uczniów.

Kres istnieniu placówki przyniosła I wojna światowa, Traktat Ryski i nastanie władzy radzieckiej na Słucczyźnie w 1920 roku.

Budynki szkolne

Budynek dawnej szkoły położony jest przy ul. Komsomolskiej 7, niegdyś Szerokiej. Zbudowano go w I połowie XIX wieku[3] według projektu Karola Podczaszyńskiego. Kamień węgielny położono w 1829 roku, ale ukończono go dopiero w 1840 roku. Na parterze budynku mieściły się klasy, na pierwszym piętrze zakwaterowano bibliotekę i szkolną kancelarię.

W 1850 roku dzięki hojnemu wsparciu właściciela dóbr słuckich, księcia Ludwika Wittengsteina (1799-1866) wybudowano osoby budynek tzw. konwiktu, który mógł pomieścić 50 uczniów.

Na terenie kompleksu szkolnego znajdował się sad oraz drewniane domy nauczycieli.

Ze szkołą do lat 40. XX wieku sąsiadował murowany kościół ewangelicko-reformowany z wieżyczką - jego nowy budynek wybudowano w 1853 roku. Został on zniszczony po II wojnie światowej przez bolszewików.

Obecnie w d. gimnazjum męskim mieści się szkoła średnia nr 1[4].

Rektorzy gimnazjum

(Lista niepełna, wymaga uzupełnienia)

Absolwenci gimnazjum

Przypisy

  1. ↑ a b А.П.Грицевич, "Древний город на Случи", Mińsk 1985
  2. ↑ Marceli Kosman, "Litewska Jednota Ewangelicko-Reformowana od połowy XVII wieku do 1939 roku", Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu, 1986, ISBN 978-83-85012-19-1
  3. ↑ Źródła podają rożne daty powstania budynku: najczęściej 1829–38 albo 1852–54, zob. http://www.radzima.org/pub/pomnik.php?lang=pl&nazva_id=meslsluc06
  4. ↑ red. A. A. Voinau [et al.], "Architektura Belarusi: encyklapedyčny davednik", Mińsk 1993, ISBN 5-85700-078-5
  5. ↑ a b Ewa Cherner, Słownik biograficzny duchownych ewangelicko-reformowanych: Jednota Litewska i Jednota Wileńska 1815-1939, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2017, s. 218, ISBN 978-83-7507-233-4.

Bibliografia

  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski & Władysław Walewski, 1880: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich", Wydawnictwo Wędrowiec, Warszawa 1889.