Janusz Radziwiłł (1579–1620)

Ten artykuł dotyczy kasztelana wileńskiego. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku.
Janusz Radziwiłł
Ilustracja
Herb
Trąby
Rodzina

Radziwiłłowie herbu Trąby

Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1579
Wilno

Data i miejsce śmierci

6/7 listopada 1620
Czarlin

Ojciec

Krzysztof Mikołaj Radziwiłł Piorun

Żona

Zofia Olelkowiczówna
Elżbieta Zofia Hohenzollern

Dzieci

z Zofią Olelkowiczówną: NN
z Elżbietą Zofią Hohenzollern:
Elżbieta Eleonora Radziwiłł
Jan Jerzy Radziwiłł
Zofia Agnieszka Radziwiłł
Bogusław Radziwiłł

Multimedia w Wikimedia Commons
Janusz Radziwiłł
pan Lichtenbergu
Okres

od 1618
do 1620

Poprzednik

Krzysztof III von Waldenfels
Jan Rudolf von Waldenfels

Następca

Elżbieta Zofia Hohenzollern

Janusz Radziwiłł herbu Trąby (ur. 22 lipca 1579 w Wilnie, zm. 6/7 listopada 1620 w Czarlinie) – książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, kasztelan wileński od 1619, podczaszy wielki litewski od 1599, starosta borysowski, pan na Dubinkach, Lichtenbergu, Słucku i Kopylu.

Uczestnik rokoszu Zebrzydowskiego, protektor protestantyzmu na Litwie, wnuk Mikołaja Rudego Radziwiłła, syn Krzysztofa Mikołaja Pioruna i Katarzyny Ostrogskiej, brat przyrodni Krzysztofa Radziwiłła.

Życiorys

Pochodził z kalwińskiej linii Radziwiłłów na Birżach i Dubinkach. W młodości towarzyszył ojcu w wyprawie inflanckiej. W 1603 roku po śmierci Krzysztofa Mikołaja Pioruna stanął wraz z bratem Krzysztofem na czele obozu politycznego Radziwiłłów. Dzięki zawartemu 1 października 1600 roku w Brześciu małżeństwu z Zofią Olelkowiczówną, księżną na Słucku i Kopylu stał się najbogatszym magnatem na Litwie.

Poseł na sejm 1603 roku, sejm 1605 roku, sejm 1616 roku, poseł powiatu lidzkiego na sejm 1606, poseł powiatu nowogródzkiego na sejm 1611 roku, poseł powiatu kowieńskiego na sejm 1615 roku, poseł powiatu wiłkomierskiego na sejm 1618 roku[1], poseł powiatu oszmiańskiego na sejm zwyczajny 1613 roku[2].

W 1606 roku urażony na Zygmunta III Wazę, był jednym z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego w Koronie. 15 czerwca 1606 roku uczestniczył w zjeździe pod Lublinem[3]. W Lublinie obrany został marszałkiem koła rycerskiego. 7 października 1606 roku podpisał ugodę pod Janowcem[4]. 24 czerwca 1607 roku podpisał pod Jeziorną akt detronizacji Zygmunta III Wazy[5]. W bitwie pod Guzowem pierwszy natarł na szyki królewskie. W latach 1607–1608 prowadził w Wielkim Księstwie Litewskim prywatną wojnę ze stronnikiem króla, Janem Karolem Chodkiewiczem.

Po ugodzie z królem przez resztę życia przeważnie stronił od spraw publicznych w Rzeczypospolitej, pozostając jednak w opozycji do dworu. Wyjechał do Francji i do Szwajcarii, skąd wrócił w 1610 roku. Po stracie pierwszej żony Zofii w 1612 roku ponownie ożenił się 7 lipca 1613 roku w Berlinie z córką elektora brandenburskiego, Elżbietą Zofią Hohenzollern. Przebywał w Gdańsku, gdzie zajmował się sprawami majątkowymi. Spiskował z księciem Siedmiogrodu, Gaborem Bethlenem, którego zamierzał osadzić na tronie polskim. W 1616 roku w proteście wobec polityki Wazów na wschodzie i rozpoczęciu przez króla kolejnej wojny z Rosją udał się na dobrowolną emigrację i przebywał w Niemczech, gdzie związał się z obozem książąt protestanckich, licząc na nieunikniony wybuch wojny z cesarzem. W 1618 roku nabył Państwo Lichtenberg we Frankonii stając się pełnoprawnym władcą terytorialnym w Rzeszy.

W 1618 roku w związku z nadaniem mu kasztelanii wileńskiej powrócił do Rzeczypospolitej i zamieszkał w Wilnie. Nie zdecydował się jednak na stały pobyt na Litwie i przeprowadził się powtórnie do Gdańska.

Zmarł prawdopodobnie na dżumę[6] w listopadzie 1620 roku w domu swojego sługi Czarlińskiego w Czarlinie wkrótce po chrzcie najmłodszego syna, Bogusława. Po pogrzebie, który miał miejsce w Wilnie, pochowany został w kościele kalwińskim w Dubinkach.

Życie prywatne

Dwukrotnie żonaty. Jego małżeństwo z księżną Zofią Słucką było bezdzietne. Z druga żoną córką elektora brandenburskiego Jana Jerzego Hohenzollerna, Elżbietą Zofią Hohenzollern miał czworo dzieci:

  • Elżbietę Eleonorę (ur. 1615, zm. 1633)
  • Jana Jerzego (ur. i zm. 1616)
  • Zofię Agnieszkę (ur. 1618, zm. 1637)
  • Bogusława (ur. 1620, zm. 1669)

Ciekawostka

Został przedstawiony na obrazie kazanie Skargi Jana Matejki.

Przypisy

  1. ↑ Jan Seredyka, Udział Radziwiłłów w sejmach panowania Zygmunta III Wazy, w: Miscellanea Historico-Archivistica, t. III, Warszawa-Łódź 1989, s. 24.
  2. ↑ Janusz Byliński, Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984, s. 247.
  3. ↑ Alexander Rembowski, Rokosz Zebrzydowskiego : materyały historyczne poprzedzone przedmową i rozprawą pod tytułem Konfederacya i rokosz w dawnem prawie państwowem polskiem, Warszawa 1893, s. 252.
  4. ↑ Alexander Rembowski, Rokosz Zebrzydowskiego : materyały historyczne poprzedzone przedmową i rozprawą pod tytułem Konfederacya i rokosz w dawnem prawie państwowem polskiem, Warszawa 1893, s. 213.
  5. ↑ Henryk Schmitt, Kilka uwag w sprawie rokoszu Zebrzydowskiego, w: Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego t. III, Poznań 1865, s. 60.
  6. ↑ Czarny charakter "Trylogii" urodził się w Gdańsku

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Illicium

Illicium Illicium floridanum Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae (tanpa takson): Angiospermae Ordo: Austrobaileyales Famili: Schisandraceae Genus: IlliciumL. Spesies Lihat teks Illicium adalah genus tumbuhan berbunga dalam famili Schisandraceae,[1] atau bergantian sebagai satu-satunya genus dalam famili Illiciaceae.[2] Persebaran anggota spesiesnya terpisah, dengan sebagian besar spesies asli berasal dari Asia timur dan beberapa dari Amerika Utara, termasuk Amerika Serikat b...

 

 

List of municipalities in Maryland

Map of the United States with Maryland highlighted Maryland is a state located in the Southern United States.[1] According to the 2020 United States Census, Maryland is the 18th most populous state with 6,177,224 inhabitants and the 9th smallest by land area spanning 9,707.24 square miles (25,141.6 km2) of land.[2] The state is divided into 23 counties and contains 157 municipalities consisting of cities, towns, or villages.[3] Its municipalities cover only 4.4% ...

 

 

Bandar Udara Internasional Shuangliu Chengdu

Chengdu ShuangliuInternational Airport成都双流国际机场Chéngdū Shuāngliú Guójì JīchǎngIATA: CTUICAO: ZUUUInformasiJenisPublicPengelolaSichuan Province Airport Group Co.,LtdMelayaniChengduLokasiShuangliu CountyMaskapai penghubungAir ChinaChengdu AirlinesSichuan AirlinesKetinggian dpl495 mdplSitus webwww.cdairport.comPetaCTULocation in SichuanLandasan pacu Arah Panjang Permukaan m kaki 02L/20R 3,600×45 11,181 Aspal/Beton 02R/20L 3,600×60 11,181 Beton Statistik (2011)P...

Марки пластовой почты

У этого термина существуют и другие значения, см. Марки. Марка пластовой почты, посвящённая 45-й годовщине организации Пласт, выпущена в Канаде (1956) Ма́рки пла́стовой по́чты — непочтовые марки, издаваемые различными подразделениями украинской скаутской организации Пл�...

 

 

Pierluigi Orlandini

Questa voce o sezione sull'argomento calciatori italiani non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Pierluigi Orlandini Pierluigi Orlandini con la maglia dell'Atalanta (1993) Nazionalità  Italia Altezza 182 cm Peso 80 kg Calcio Ruolo Allenatore (ex centrocampista) Squadra Grottaglie Termine car...

 

 

Club Deportivo Elgoibar

Club Deportivo ElgoibarCalcio Haundi Segni distintivi Uniformi di gara Casa Trasferta Colori sociali Bianco, rosso Dati societari Città Elgoibar Nazione  Spagna Confederazione UEFA Federazione FEF Fondazione 1917 Presidente José Luis Intxausti Allenatore - Stadio Estadio Mintxeta(4.000 posti) Sito web www.cdelgoibar.com Palmarès Si invita a seguire il modello di voce Il Club Deportivo Elgoibar è una società calcistica con sede a Elgoibar, nei Paesi Baschi, in Spagna. Gioca nella Te...

Grimaldi (famiglia)

GrimaldiGrimaldi-Goyon-Chalencon-PolignacDeo Juvante[N 1]Fusato d'argento e di rossoStato Repubblica di Genova Monaco Titoli Principe di Monaco(1612–1793)(1814–presente) Doge della Repubblica di Genova(1671–1673)(1703–1705)(1728–1730)(1752–1754)(1756–1758)(1773–1775) Duca di Valentinois(1642–1715)(1716–1793)(1814–presente) Marchese di Baux(1642–1793)(1814–presente) Signore di Monaco(1297–1301)(1331–1357)(1395–1395)(1397–1402)(1419–1436)(1436–...

 

 

List of ambassadors of the United States to the United Arab Emirates

Ambassador of the United States to the United Arab Emiratesسفير الولايات المتحدة الأميركية في دولة الإمارات العربية المتحدةSeal of the United States Department of StateUnited States ambassador flagIncumbentMartina Strongsince October 4, 2023NominatorThe President of the United StatesInaugural holderWilliam Stoltzfusas Ambassador Extraordinary and PlenipotentiaryFormationFebruary 29, 1972WebsiteU.S. Embassy - Abu Dhabi The ambassado...

 

 

Métis

Mixed Indigenous ethnic group of Canada and the US For other uses, see Metis. Not to be confused with Meitei people. MétisMichifMétis flagsTotal population624,220[1] (2021)Canada624,220[1]United StatesUnknownLanguagesMichif, Cree, Canadian French, North American English, Hand Talk, Bungee, other Indigenous languagesReligionPredominantly Christianity (Roman Catholicism and Protestantism) MétisPeopleMétisLanguageMichifMétis FrenchHand TalkCountryMichif Piyii The Métis (/me...

Citilink

Low-cost airline of Indonesia For other uses, see Citylink (disambiguation). Citilink IATA ICAO Callsign QG CTV SUPERGREEN Commenced operations16 July 2001; 22 years ago (2001-07-16)HubsJakarta–Halim PerdanakusumaJakarta–Soekarno-HattaSurabayaSecondary hubsBatamDenpasarMakassarMedanFrequent-flyer programSupergreen GarudaMilesFleet size59Destinations51[1]Parent companyGaruda IndonesiaHeadquartersJakarta, IndonesiaKey peopleDewa Kadek Rai (CEO)[2]Operating ...

 

 

Yusheng

Cantonese-style raw fish salad For other uses, see Yusheng (disambiguation). Yee SangYusheng with ingredients and dip sauces in Guangdong, ChinaAlternative namesLou Sang, Yee Sang, Yu Sheng, Jyu4 Saang1, Lo Hei, Prosperity TossRegion or stateEast and Southeast AsiaAssociated cuisineMalaysia, Singapore, Brunei, and Indonesia (traditionally consumed during Chinese New Year)Main ingredientsRaw fish (or soy fish for the vegetarian version), shredded vegetables and a variety of sauces and condimen...

 

 

Mark Schoofs

American journalist Mark SchoofsBornEast Chicago, Indiana, U.S.NationalityAmericanAlma materYale UniversityOccupationJournalist Mark Schoofs is an American Pulitzer Prize-winning journalist and was the editor-in-chief of BuzzFeed News. He is also a visiting professor at the USC Annenberg School for Communication and Journalism.[1] Biography After graduating magna cum laude from Yale University, Mark Schoofs began his journalistic career in the 1990s with the Chicago LGBT newspape...

Devin Carney

American politician Devin CarneyMember of the Connecticut House of Representatives from the 23rd districtIncumbentAssumed office January 7, 2015Preceded byMarilyn Giuliano Personal detailsBorn (1984-05-10) May 10, 1984 (age 39)Political partyRepublican Devin Carney (born May 10, 1984) is an American politician who has served in the Connecticut House of Representatives from the 23rd district since 2015. Carney is a Republican who served as cochairman of the Connecticut Future Caucus u...

 

 

Explosion de gaz

Cet article est une ébauche concernant la sécurité. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Recherche de victimes avec chien dans les décombres de l'Explosion de l'Humberto Vidal à Porto Rico en novembre 1996. Le centre historique de Theux dévasté après l'explosion de gaz de 1997. Une explosion de gaz est un accident qui se produit lorsque le mélange carburant-comburant se situe dans les limites...

 

 

Філософія

Частина серії проФілософіяLeft to right: Plato, Kant, Nietzsche, Buddha, Confucius, AverroesПлатонКантНіцшеБуддаКонфуційАверроес Філософи Епістемологи Естетики Етики Логіки Метафізики Соціально-політичні філософи Традиції Аналітична Арістотелівська Африканська Близькосхідна іранська Буддій�...

Mason Holgate

Mason Holgate 2017 Fussball U21 Deutschland vs EnglandInformasi pribadiNama lengkap Mason Anthony Holgate[1]Tanggal lahir 22 Oktober 1996 (umur 27)Tempat lahir Doncaster, InggrisTinggi 1,81 m (5 ft 11+1⁄2 in)Posisi bermain BekInformasi klubKlub saat ini Everton F.C.Nomor 30Karier junior2005–2014 BarnsleyKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2014–2015 Barnsley 20 (1)2015– Everton 22 (0)Tim nasional‡2014– Inggris U-21 6 (0) * Penampilan dan gol di klub...

 

 

تفاوت (اقتصاد)

تفاوت اقتصاديمعلومات عامةصنف فرعي من تفاوت اجتماعي جانب من جوانب تفاوت اجتماعي يدرسه سوسيولوجيا عدم المساواةاقتصاد النقيض مساواة اقتصادية تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات اختلاف في عدم تكافؤ الدخل القومي كما هو موضح بواسطة معامل جيني. إن معامل جيني ينحصر بين الصفر �...

 

 

Aloha State Park

Park in Michigan, USA Aloha State ParkIUCN category III (natural monument or feature)[1]Park entrance at the end of Route 212Location in MichiganShow map of MichiganAloha State Park (the United States)Show map of the United StatesLocationAloha Township, Cheboygan County, Michigan, United StatesNearest cityCheboygan, MichiganCoordinates45°31′10″N 84°27′53″W / 45.51944°N 84.46472°W / 45.51944; -84.46472[2]Area107 acres (43.3 ha)Eleva...

The Devil's Labyrinth

The Devil's Labyrinth Hardcover editionAuthorJohn SaulCountryUnited StatesLanguageEnglishGenreNovelPublisherBallantine BooksPublication dateJuly 17, 2007Media typePrint (hardback & paperback)Pages352ISBN978-0-345-48703-2Preceded byIn the Dark of the Night Followed byFaces of Fear  The Devil's Labyrinth is a thriller horror novel by John Saul, published by Ballantine Books on July 17, 2007. The novel follows the story of Ryan McIntyre, a teenage boy sent to a Catho...

 

 

United States Army Provost Marshal General

U.S. Army staff position responsible for investigations of Army personnel Provost Marshal of the United States ArmyArmy Staff Identification BadgeIncumbentMG Duane R. Millersince August 5, 2021[1]Department of the ArmyReports toChief of Staff of the ArmyFormationJanuary 10, 1776First holderCPT William MaronyWebsiteOfficial Website The provost (pronounced provo) marshal general is a United States Army staff position that handles investigations of U.S. Army personnel. It is the hig...