Urodził się w Jesi, niedaleko Ankony, jako syn Henryka VI i dziedziczki Królestwa Sycylii, Konstancji Sycylijskiej. W 1196 roku dwuletni Fryderyk został wybrany we Frankfurcie nad Menem na następnego króla Niemiec, jednakże śmierć jego ojca (Henryka VI) rok później spowodowała, że władza została rozdzielona pomiędzy Filipem Szwabskim i Ottonem IV. W tej sytuacji, matka Fryderyka, królowa Sycylii, ogłosiła go w 1198 roku królem Sycylii. W jego imieniu Konstancja zadeklarowała również odłączenie królestwa Sycylii od Cesarstwa i zrzeczenie się Fryderyka z pretensji do korony króla Niemiec. Po jej śmierci (1198) opiekę nad Fryderykiem roztoczył papież Innocenty III. Dzięki jego poparciu Fryderyk został koronowany 9 grudnia 1212 roku w Moguncji na króla Niemiec, a 22 listopada 1220 na cesarza[potrzebny przypis].
W przeciwieństwie do swych poprzedników Fryderyk większość czasu spędzał poza terenem Niemiec, głównie w Królestwie Sycylii i we Włoszech.
Na Sycylii zdobył ostatnie twierdze Maurów w górach sycylijskich, a następnie przesiedlił ludność muzułmańską do Apulii, gdzie w roku 1220 zbudowała ona miasto Lucera[1].
Ponadto wydał dwa zbiory praw porządkujące sposób funkcjonowania monarchii sycylijskiej – rozporządzenia kapuańskie (1220) i Księgę cesarską (1231)[potrzebny przypis].
Rządy autokratyczne
W czasie swoich rządów wprowadził autokratyczny system administracyjny w królestwie Sycylii, zarówno w zakresie administracji kościelnej, jak i świeckiej. Wprowadzenie autokratycznych rządów na całym terenie rozległego cesarstwa nie było jednak możliwe, z tego względu Fryderyk musiał iść na ustępstwa poza obszarem Włoch. Opozycja książąt niemieckich nie pozwalała na umocnienie władzy cesarskiej i królewskiej w Rzeszy. W 1220 nadał Kościołowi w Niemczech kartę swobód Confederatio cum principibus ecclesiasticis. Jej literą cesarz zobowiązywał się do niezakładania nowych miast, zamków i mennic w obrębie dóbr kościelnych, oraz nienakładania nowych ceł na włości Kościoła[potrzebny przypis].
W 1220 r. ogłosił dekrety przeciw heretykom, którzy od 1224 r. zgodnie z wprowadzonym przez niego prawem mogli być karani karą śmierci wykonywaną przez spalenie na stosie, nawet za krytyczne nastawienie do dogmatów kościelnych[2].
Te ustępstwa wobec Kościoła, wynikały głównie z zabiegów o poparcie biskupów dla elekcji syna cesarza, Henryka, na króla rzymskiego.
W podziękowaniu za koronację Fryderyk zobowiązał się zorganizować krucjatę. W ramach przygotowań poślubił w 1225 Jolantę Jerozolimską, następczynię tronu Królestwa Jerozolimy (jego pierwsza żona – Konstancja Aragońska zmarła 3 lata wcześniej). Zaczął ociągać się z wyruszeniem na krucjatę, próbując przejąć kontrolę nad Królestwem Jerozolimy z rąk swego nowego teścia – Jana z Brienne. Gdy w 1227 Fryderyk nadal zwlekał z wyruszeniem na krucjatę, został ekskomunikowany przez papieża Grzegorza IX. W czerwcu 1228 mimo ciążącej na nim klątwy wyruszył na krucjatę. Fryderyk podjął negocjacje z sułtanem egipskim Al-Kamilem, władcą z kurdyjskiejdynastii Ajjubidów, w celu odzyskania i dołączenia Jerozolimy, Nazaretu i Betlejem do Królestwa Jerozolimy. Udane negocjacje doprowadziły do koronacji Fryderyka w Jerozolimie 18 marca 1229. Ze względu na ekskomunikę w koronacji asystował[3] Fryderykowi jedynie jego przyjaciel, wielki mistrz zakonu krzyżackiegoHermann von Salza. Po koronacji Fryderyk wrócił do Europy.
Zajęcie Jerozolimy przyniosło Fryderykowi sławę i poważanie w Europie, skłoniło też papieża Grzegorza IX do zdjęcia ekskomuniki w 1231 (wydarzenie to znane jest jako pokój w San Germano)[potrzebny przypis].
Bunt przeciw Fryderykowi
W 1231 syn Fryderyka, Henryk (VII), którego na życzenie ojca w 1220 Sejm Rzeszy ogłosił królem Niemiec, podniósł bunt przeciwko cesarzowi i związał się z Ligą Lombardzką. Choć Henryk szybko ukorzył się przed ojcem, nie uchroniło go to jednak przed detronizacją oraz więzieniem. Fryderyk pokonał także Ligę w bitwie pod Cortenuova (1237), po czym przeszedł triumfalnie ulicami Cremony na czele pochodu słoni. Wcześniej jednak, aby odzyskać kontrolę w Niemczech, musiał na żądanie książąt wydać edykt zwany Statuum in favorem principium (1232). Stanowił on, że cesarz traci tradycyjne prerogatywy królewskie (regalia, regale), zrzeka się podatków i świadczeń od wolnych chłopów, a książęta uzyskują potwierdzenie władzy w swoich księstwach i przejmują z rąk cesarza kompetencje sądownicze, a więc i prawodawcze. Odtąd wydawanie ustaw przez cesarzy było zależne od zgody zjazdu książąt i stanów Rzeszy, czyli Sejmu Cesarstwa. Statuum z 1232 było jedną z podstaw słabości władzy centralnej w Niemczech w następnych stuleciach.
W 1238 Fryderyk II nadał jednemu ze swoich nieślubnych synów Enzio (Henrykowi), Królestwo Sardynii - mimo że stanowiło ono lenno papieża. W 1239 Grzegorz IX ponownie obłożył Fryderyka II klątwą i ogłosił go Antychrystem. W 1240 wojska cesarskie zdobyły Rawennę, a cesarz rozpoczął budowę Castel del Monte. W 1241 cesarz odniósł zwycięstwo nad flotą papieską u wybrzeży Genui. W tym samym roku umarł Grzegorz IX i pod naciskiem cesarza kardynałowie wybrali Goffredo Castiglione, który został papieżem jako Celestyn IV. Wkrótce umarł i jego następcą został Innocenty IV (Sinibaldo Fieschi)[potrzebny przypis].
Porozumienie z Kościołem
Fryderyk II
W 1244 doszło do porozumienia i Innocenty IV cofnął ekskomunikę nałożoną na Fryderyka II. Cesarz postanowił powrócić do Palestyny, gdzie Turcy zdobyli Jerozolimę. Po drodze napadł na nieposłuszne miasto Viterbo. Reagując na to, w 1245 papież zwołał Sobór Lyoński I i ogłosił detronizację Fryderyka II. Rok później w Niemczech wybrany został papieski antykról – Henryk Raspe. W 1250 chory cesarz Fryderyk II umarł, w 1254 jego los podzielił syn, król Niemiec Konrad IV.
Zmarł 13 grudnia 1250 roku po nagłym ataku choroby jelit[4] w Castel Fiorentino. Jego szczątki spoczywają w sarkofagu w katedrze w Palermo na Sycylii, obok sarkofagów jego rodziców (Henryka VI i Konstancji) i dziadka (Roger II).
Mecenas nauki
Fryderyk położył wielkie zasługi dla rozwoju średniowiecznej nauki. Był jednym z najlepiej wykształconych ludzi epoki. W czasie krucjaty zetknął się z wiedzą świata arabskiego, m.in. zlecił tłumaczenie dzieł Arystotelesa[potrzebny przypis].
Szczególną pasją Fryderyka było sokolnictwo. Około 30 lat tworzył De arte venandi cum avibus – traktat o sokolnictwie, początkowo na podstawie tłumaczenia dzieła arabskiego autora Moamyna. Jest to także monumentalne dzieło ornitologiczne, zawierające opis i ilustracje ponad 900 gatunków ptaków[potrzebny przypis].
Cesarz interesował się różnymi naukami, w tym astrologią i astronomią, utrzymywał kontakt z licznymi naukowcami ze wszelkich dziedzin wiedzy.
Według twierdzeń włoskiego kronikarza Salimbenego, Fryderyk II miał nakazać przeprowadzenie tak zwanego eksperymentu deprywacyjnego, by dowiedzieć się, jakim językiem posługiwali się Adam i Ewa. Grupę dzieci miano wychowywać od niemowlęctwa w całkowitej izolacji od języka, opiekunkom dzieci nie wolno było do nich mówić, ani się w ich towarzystwie odzywać. Eksperyment ten miał doprowadzić do sytuacji, w której dzieci zaczęłyby mówić językiem pierwszych ludzi. Fryderyk rzekomo chciał się dowiedzieć, czy będzie to hebrajski, łacina, greka czy arabski, a może język rodziców dzieci (z którymi jednak według kronikarza nie miały żadnego kontaktu). Zgodnie z relacją Salimbenego eksperyment miał zakończyć się śmiercią dzieci[5]. Historycy wysuwają jednak wątpliwości co do autentyczności twierdzeń kronikarza. Poza jego relacją nie ma innych źródeł potwierdzających przeprowadzenie eksperymentu deprywacyjnego przez Fryderyka II, a ponadto Salimbene był przeciwnikiem politycznym cesarza[6].
Fryderyk II był także założycielem uniwersytetu w Neapolu noszącego obecnie jego imię.
↑Anna Maria Goławska: Włochy. Podróż na południe. Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2010, s. 50–51.
↑Jurgen Graupmann. Leksykon tematów tabu. Warszawa: KDC, 2007, s. 57.
↑Robinson John: Dungeon, Fire and Sword: The Knights Templar in the Crusades. M. Evans & Company, 2009. ISBN 978-1590771426. Brak numerów stron w książce
↑Praca zbiorowa: Historia powszechna. Od imperium Karola Wielkiego do kryzysu XIV wieku. T. 8. Mediaset Group SA, 2007, s. 88. ISBN 978-84-9819-815-7.
↑Przyroda i zabobon, [w:] G.G.G.G.CoultonG.G.G.G., Panorama średniowiecznej Anglii, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976, s. 126.
Józef AndrzejJ.A.GierowskiJózef AndrzejJ.A., Historia Włoch, Wrocław: Ossolineum, 1999, ISBN 83-04-04432-3, OCLC830265347. Brak numerów stron w książce
T. Manteuffel: Historia powszechna – średniowiecze. Warszawa: PWN, 2001. ISBN 83-01-08685-8.
StevenS.RuncimanStevenS., Dzieje wypraw krzyżowych, JerzyJ.Schwakopf (tłum.), BenedyktB.Zientara, Warszawa: PIW, 1997, ISBN 83-06-02542-3, OCLC830086763. Brak numerów stron w książce
M. Sałański: Fryderyk II Hohenstauf – ostatni taki cesarz, Histmag.org, 10.12.2012 [dostęp 2012-12-10]
.svg)
.svg)