Fiołek bagienny

Fiołek bagienny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

fiołkowate

Rodzaj

fiołek

Gatunek

fiołek bagienny

Nazwa systematyczna
Viola uliginosa Besser
Prim. Fl. Galiciae Austriac. 1: 169 (1809)[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Fiołek bagienny

Fiołek bagienny (Viola uliginosa) – gatunek rośliny z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Występuje w środkowej i północno-wschodniej Europie – od wschodnich Niemiec po centralną i północną Rosję, od Półwyspu Skandynawskiego na północy po Ukrainę na południu, z izolowanymi stanowiskami w Chorwacji i Słowenii[4]. W Polsce rośnie na dość licznych stanowiskach w Kotlinie Sandomierskiej oraz koło Rząski pod Krakowem, gdzie znajduje się miejsce typowe gatunku. Dawniej roślina podawana była z całego kraju z rozproszonych innych stanowisk, ale od dziesięcioleci są one niepotwierdzone[4].

Morfologia

Pokrój
Niska roślina o wysokości 10 – 20 cm, bez łodygi. Kwiaty wyrastają na szypułkach w kątach liści odziomkowych. Posiada pełzające, cienkie i bardzo długie kłącze.
Liście
Nerkowate i zaokrąglone liście wyrastają na oskrzydlonym ogonku liściowym o długości dwa razy większej od długości blaszki. Liście mają całobrzegie i gruczołowato orzęsione przylistki.
Kwiaty
O długości 2 – 3 cm, fioletowe (rzadko białe), po dwa w różyczce, na 10 – 15 cm szypułkach. Działki kielicha tępe. Szyjka słupka lekko haczykowata.
Owoc
Kulista i naga torebka osadzona na szypułce w całości odgiętej w dół.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w kwietniu i maju. Rośnie na brzegach strumieni, na terenach z wysiękami wodnymi, najczęściej w obrębie zbiorowisk łęgowych.

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną.

Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:

Zmienność

Tworzy mieszańce z fiołkiem psim, fiołkiem Rivina i prawdopodobnie fiołkiem błotnym[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
  3. ↑ Viola uliginosa Besser, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-19].
  4. ↑ a b c Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014, s. 327-329. ISBN 978-83-61191-72-8.
  5. ↑ K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. 83-89648-38-5.
  6. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  7. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  8. ↑ Rutkowski Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8