Jeden z najbardziej znanych przedstawicieli węgierskiej literatury mieszczańskiej pierwszej połowy XX wieku[3]. Światowy rozgłos przyniosła mu powieść Chłopcy z Placu Broni, która została przetłumaczona na inne języki i została wydana w setkach tysięcy egzemplarzy[4]. Doczekała się też siedmiu adaptacji filmowych. Międzynarodową renomę zyskał również jako dramaturg, autor 42 sztuk teatralnych wystawianych na scenach europejskich i amerykańskich. Jego dramaty, niezmiennie obecne w światowym repertuarze teatralnym XX wieku, osiągały tak duże sukcesy, że ich autora okrzyknięto mianem „Węgierskiego Molièra”[5].
Życiorys
Urodził się jako Ferenc Neumann, w zamożnej zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Jego ojciec, Mór[b][5] Neumann, był znanym i szanowanym lekarzem wojskowym[6]; matka, Jozefa z domu Wallfisch, była miłośniczką literatury i sztuki. W dzieciństwie bardzo dużo czytał, co było swoistą ucieczką przed nudą i monotonią rodzinnego życia[5]. W 1895 ukończył gimnazjumkalwińskie, zdając z wyróżnieniem egzamin maturalny. Dalszą naukę chciał kontynuować w szkole oficerskiej, jednak zgodnie z sugestią ojca podjął studia prawnicze, najpierw na Uniwersytecie w Budapeszcie, a później w Genewie, gdzie otrzymał dyplom. Po powrocie do Budapesztu zmienił nazwisko na Molnár (węg. „młynarz”)[5][7][4].
Był autorem wielu artykułów na temat życia budapeszteńskiej bohemy, do której sam należał[4]. Poza pracą dziennikarską zajmował się przekładami z literatury francuskiej, a po 1897 przede wszystkim własną twórczością literacką, którą zapoczątkowały publikacje pierwszych opowiadań[1] i powieści społecznej Az éhes város (Głodne miasto, 1901)[6]. Do 1914 stał się znanym i cenionym pisarzem i dramaturgiem[3][9][5][8], autorem bestsellerowej powieści Chłopcy z Placu Broni oraz ośmiu sztuk teatralnych, włącznie z tragikomedią Liliom (1909), które odnosiły ogromne sukcesy w kraju i poza jego granicami (Francja, Austria, Niemcy, Włochy, Stany Zjednoczone)[4].
Lata powojenne to dalsze pasmo literackich sukcesów Molnára i licznych nagród oraz wyróżnień, które otrzymywał za swoją twórczość. Firmin Gémier, dyrektor paryskiego Odeonu, dał w 1920 premierowe we Francji wystawienie Łabędzia, po którym Molnár otrzymał francuską Legię Honorową V klasy[14]. W roku 1927 odwiedził Stany Zjednoczone, gdzie został uroczyście przyjęty w Białym Domu przez ówczesnego prezydentaCalvina Coolidge’a. W 1935 otrzymał Laur Korwina (Corvin-koszorú) z rąk węgierskiegoregenta, Miklósa Horthyego[4][14][15][16].
Po dojściu Adolfa Hitlera do władzy zakazano w Niemczech wystawiania sztuk Molnára ze względu na jego żydowskie pochodzenie. Narastający antysemityzm skłonił go do emigracji. W połowie lat 30. XX wieku wyjechał do Szwajcarii[4]. 31 grudnia 1939 wsiadł na statek, który zawinął do Nowego Jorku w dniu jego 62. urodzin, 12 stycznia 1940. W Nowym Jorku zamieszkał w Hotelu Plaza[5]. Pobyt na emigracji był dla niego wygnaniem, jednak nigdy nie wrócił na Węgry, ponieważ jego stosunek do komunizmu był tak samo wrogi, jak do faszyzmu. Nowojorski Hotel Plaza stał się jego domem aż do śmierci[4].
Twórczość literacka
Ferenc Molnár, rysunek Miklósa Vadásza
Twórczość literacka Molnára jest bardzo różnorodna pod względem rodzaju i gatunku. Obejmuje szkice, eseje, humoreski, opowiadania, nowele, powieści i aż 42 utwory sceniczne[8]. Pod względem treści dostrzec można wyraźny dualizm tematyczny. Z jednej strony są to kwestie żydowskiej tożsamości i asymilacji, nierówności społecznych oraz patriotyzmu (obecne głównie w prozie), z drugiej – zabarwiony freudyzmemsocjologiczny portret budapeszteńskiej burżuazji okresu fin de siècle’u (eksploatowany w dramatach)[17][18].
Proza
Wywodził się ze zasymilowanej żydowskiej burżuazji. Żydzi w owym czasie stanowili blisko 25% populacji Budapesztu i debaty o asymilacji, antysemityzmie, czy żydowskiej tożsamości były wszechobecne i nieuniknione w codzienności Molnára[6]. W zasadzie był niepraktykującym Żydem i nie interesował go judaizm, a nawet w połowie lat 30. XX wieku rozważał konwersję na chrześcijaństwo[19]. Napisał wówczas dwa niezbyt udane utwory o tematyce religijnej: A király szolgálólánya (Królewska pokojówka, 1936) oraz nigdy nie wystawiony kaznodziejskiCsoda a hegyek között (Cud w górach, 1936), o starym żydowskim straganiarzu, który wśród wyrzuconych książek znajduje Nowy Testament i przechodzi duchową przemianę[6].
Często obecna w jego utworach była kwestia asymilacji budapeszteńskich Żydów, nieustannie przez pisarza wyśmiewana i krytykowana, mimo że w gruncie rzeczy dotyczyła również jego samego. Ulubionym protagonistą Molnára był niezdecydowany Żyd, który ośmiesza się, próbując naśladować otoczenie[20], bądź – jak w powieści Andor (Andrzej, 1918) – zatraca swoją tożsamość ulegając społecznym dewiacjom[20][3].
We wczesnych utworach prozatorskich poruszał również kwestie nierówności społecznej i rozdźwięku między bogactwem a ubóstwem. Pisarz kontestował wpajane mu od dziecka burżuazyjne wartości i z zaangażowaniem piętnował wady swojej klasy społecznej, wskazując na nieunikniony rozkład schyłku Monarchii Austro-Węgierskiej. W noweli Széntolvajok (Złodzieje węgla, 1918) utożsamiał się emocjonalnie (i tylko emocjonalnie) z miejską biedotą i nędzarzami. W powieści Az éhes város (Głodne miasto, 1900) z realistyczną bezwzględnością ukazał wewnętrzny rozkład burżuazyjnej moralności[3][21][18][6].
Chłopcy z Placu Broni – uliczne rzeźby w Budapeszcie
Zupełnie inna w wymowie jest bestsellerowa powieść dla młodzieży A Pál utcai fiúk (Chłopcy z Placu Broni, 1907), w której Molnár skupił się na wartościach godnych naśladowania, takich jak poświęcenie, lojalność, hart ducha, męstwo, patriotyzm. Powieść ta, napisana z polotem i swadą, mimo swojej moralizatorskiej na pozór tematyki, cieszyła się ogromnym powodzeniem wśród młodzieży. Doczekała się tłumaczenia na 43 języki, była wydawana na całym świecie w setkach tysięcy egzemplarzy i stała się najbardziej znaną węgierską powieścią, również w Polsce. Dwukrotnie była tłumaczona na język polski. Po raz pierwszy w 1913 przez Janinę Mortkowiczową ze skróconej[7] niemieckiej wersji. W 1989 wydawnictwo „Nasza Księgarnia” wydało nową, pełną wersję powieści przełożonej bezpośrednio z węgierskiego oryginału przez Tadeusza Olszańskiego. Po 1945 wydrukowano w Polsce blisko 2,5 mln egzemplarzy tej powieści, obejmujących łącznie 41 wydań (stan na czerwiec 2007)[4][22][21][6][3]. W 2022 wydano nowy przekład z węgierskiego, którego dokonał Wojciech Maziarski pod tytułem Chłopaki z ulicy Pawła[23].
Dramaty
Ferenc Molnár (1918)
Molnár był z jednej strony typowym przedstawicielem generacji patriotycznych intelektualistów schyłkowego okresu monarchii austro-węgierskiej, wierzącym w możliwość pełnej asymilacji węgierskich Żydów. Z drugiej – był kosmopolitą, przedstawicielem i piewcą budapeszteńskiego stylu życia, intensywnie zabarwionego żydowską burżuazją i temperamentem artystycznej bohemy okresu fin de siècle’u[19]. Charyzmatycznymhedonistą, wyrafinowanym smakoszem życia, eleganckim uwodzicielem kobiet. Jego środowiskiem naturalnym były kawiarnie, kluby, redakcje i teatry[5]. Jako dramaturg miał niezwykłe wyczucie sceny i umiejętność konstruowania akcji, a przy tym inteligentny, cięty dowcip i doskonałe poczucie humoru[19]. Jego styl był błyskotliwy, świeży i niepowtarzalny, mimo że garściami czerpał z komediiWilde’a, dramatów psychologicznychSchnitzlera, symbolizmuMaeterlincka, mistycyzmuHauptmanna, bulwarówekBernsteina i z psychoanalitycznej koncepcji Freuda[21].
Diabeł
Pierwszym utworem scenicznym, który przyniósł mu światowy rozgłos był impresjonistyczny dramat Az ördög (Diabeł, 1907). Ukazywał wewnętrzną walkę młodej mężatki tkwiącej w konwencjonalnej moralności, z własnymi podświadomymi pragnieniami, wcielonymi w postać diabła[3][9]. Sztuka była doskonała warsztatowo. Miała świetne tempo, idealnie rozłożone akcenty, pomysłowe dialogi, zaskakujące pointy. Ale największą jej siłę stanowił temat (zakazana miłość, „kusząca i irytująca jak nowe perfumy”[21]) oraz sposób jego przedstawienia oscylujący między klasycznym Faustem a modnym wówczas Freudem[17][21][8].
Prapremiera sztuki, którą wyreżyserował sam autor, odbyła się w listopadzie 1907, w budapeszteńskim teatrze komediowym Vigszinhaz. Sukces był oszałamiający. Znany włoski aktor Ermete Zacconi, który w tym czasie występował ze swoim zespołem w Budapeszcie, był tak oczarowany sztuką, że przetłumaczył ją na włoski i wystawił w Turynie. Krótko potem sztukę wystawiono w Berlinie (w reżyserii słynnego Ottona Brahma), a następnie w Wiedniu, Warszawie, Nowym Jorku, Sofii, Trieście i Petersburgu[4][21].
Jego sztuki cieszyły się ogromną popularnością nie tylko z powodu ich niewątpliwie wysokiej wartości artystycznej. Niemniej istotne dla rozplotkowanej publiczności były wykorzystywane w utworach fakty z życia budapeszteńskiej cyganerii, a zwłaszcza skandalizujące romanse, w które uwikłany był również sam Molnár. Diabeł miał łatwe do odczytania drugie dno. Molnár napisał tę sztukę dla odtwórczyni roli głównej, Irén Varsányi, w owym czasie czołowej węgierskiej aktorki, z którą był w bardzo bliskich relacjach. Po premierze zazdrosny mąż aktorki wyzwał Molnára na pojedynek. Skandal znalazł finał w sądzie, który skazał pisarza na dwa tygodnie więzienia[21][20][8][5]. Nie zakończyło to jednak romansu. Molnár napisał dla Varsányi jeszcze dwie sztuki: A Testőr (Gwardzista, 1910) i A Farkas (Wilk, 1912). Obie odniosły wielki sukces i były odbierane przez budapeszteńską publiczność jako kontynuacja faktycznych miłosnych relacji Molnára i Varsányi. Zwłaszcza Gwardzista, po którego budapeszteńskiej prapremierze aktorzy byli wywoływani oklaskami na scenę aż 25 razy[8][5].
Irén Varsányi i Gyula Csortos w sztuce Liliom (1909)
Liliom
Najwybitniejszym utworem scenicznym Molnára granym przez dziesięciolecia na całym świecie jest Liliom (1909)[4]. Różni się on zasadniczo od wszystkich wcześniejszych i późniejszych jego dramatów. Akcja rozgrywa się na przedmieściach, wśród nizin społecznych oraz „na wysokości”, prawdopodobnie w czyśćcu. Tytułowy bohater umiera w 5. scenie, a w 7. powraca na ziemię, by odkupić swoje winy. W wymiarze ziemskim, w pewnym stopniu mu się to udaje, w wymiarze niebiańskim – nie. Liliom to sentymentalny dramat miłosny z dużą dawką cynizmu, liryczna tragikomedia podszyta ironią losu. To także dogłębna analiza ludzkich dusz, pokazująca jak wiele w złym człowieku jest dobra i jak trudno czasem to dobro uzewnętrznić[17][3][8].
Po budapeszteńskiej premierze Liliom w grudniu 1909, reżyserowanej przez Molnára i z Irén Varsányi w głównej roli kobiecej, wśród publiczności zapanowała konsternacja. Sztuka nie miała w sobie tego ognia, co Diabeł, a jej psychologiczna głębia zupełnie widzów nie uwiodła. Oczekiwali dalszych szczegółów romansu celebrytów artystycznej bohemy i się zawiedli. Budapeszt przyjął Liliom chłodno. Dopiero zagraniczne premiery i następujące po nich lawinowo entuzjastyczne recenzje ukazały wartość tej sztuki we właściwym wymiarze.
Wybór dzieł
Proza
1898 Magdolna: és egyéb elbeszélések, opowiadania,
Lista adaptacji scenicznych i filmowych utworów Ferenca Molnára[2], ułożona chronologicznie według daty powstania oryginału (z możliwością dowolnego sortowania).
reżyseria: Zoltán Fábri
aktorzy: Anthony Kemp (Nemecsek), William Burleigh (Boka), John Moulder-Brown (Gereb) nominacja do Oscara '69 za najlepszy film nieanglojęzyczny
reżyseria: Dimitri Buchowetzki
aktorzy: Frances Howard (Alexandra, The Swan), Adolphe Menjou (Albert von Kersten-Rodenfels), Ricardo Cortez (Dr Walter, the Tutor)
Molnár był osobą znaną i popularną w Budapeszcie przełomu XIX i XX wieku. Był gwiazdą tamtejszej bohemy i częstym tematem rozmów i plotek. Będąc hedonistą, żył pełną piersią – biesiadował całymi nocami w budapeszteńskiej kawiarni artystycznej „New York”, wdawał się w romanse, uprawiał hazard[4]. Anegdoty z życia Ferenca Molnára są zawarte w książce Friedricha TorbergaCiocia Jolesch. Trzy małżeństwa oraz niektóre nieformalne związki z kobietami miały istotny wpływ na życie i twórczość pisarza.
Pierwszą żoną Molnára była Margit Vészi (1885–1961), córka Józsefa Vésziego, redaktora naczelnego gazety „Budapesti Napló”. Była artystką, zajmowała się malarstwem i grafiką. Jej prace były wystawiane w Budapeszcie i za granicą. Poznali się w 1901, pobrali 5 lat później, 19 maja 1906[54]. Ich ślub był spektakularnym wydarzeniem towarzyskim. Małżeństwo nie było jednak szczęśliwe. Gdy w marcu 1907 urodziła się ich córka Márta (1907–1966), byli już w separacji i nie mieszkali razem. Ostatecznie rozwiedli się w 1910. W 1961, mając 76 lat, Margit Vészi popełniła samobójstwo[5][8].
Irén Varsányi
W 1907 pisarz nawiązał płomienny i burzliwy romans ze znaną węgierską aktorką Irén Varsányi (1878–1932). Związek trwał do 1912. Varsányi grała główne role we wszystkich 4 sztukach, które Molnár w owym czasie napisał i wyreżyserował ich budapeszteńskie prapremiery (Diabeł, Liliom, Gwardzista i Wilk). Dramaty te (poza Liliom) były napisane pod wpływem romansu i dotyczyły ich wzajemnych relacji. Po premierze Diabła doszło do skandalu. Zazdrosny mąż aktorki, bogaty przedsiębiorca Illés Szécsi, wyzwał pisarza na pojedynek. W konsekwencji Molnár został skazany na dwa tygodnie więzienia. Gdy po 5 latach związku Varsányi zdecydowała się zamieszkać z Molnárem, nagle zachorowała jej córka. Aktorka uznała, że to kara boska, zakończyła romans i wróciła do rodziny. Molnár popadł w głęboką depresję, nadużywał alkoholu, a nawet usiłował popełnić samobójstwo[5][8].
Zapomnienie przyniosła mu praca korespondenta wojennego. A pocieszenie Sári Fedák (1879–1955), znana aktorka i primadonna. Para pobrała się po 10 latach związku, w 1922. Molnár napisał dla niej dwa dramaty (Czerwony młyn i Szklany pantofelek). Ich małżeństwo również nie było szczęśliwe i przetrwało zaledwie dwa lata. W czasie II wojny światowej Fedák dołączyła do nazistów. Po wojnie została skazana na 8 miesięcy więzienia i trzyletni zakaz występów scenicznych. Po wyjściu na wolność zamieszkała we wsi Nyáregyháza, niedaleko Budapesztu. Nigdy nie powróciła na scenę. Zmarła w 1955[5][55].
Trzecią żoną Molnára była Lili Darvas (1902–1972), węgierska aktorka grająca w teatrach europejskich i amerykańskich. Pobrali się w 1925 w Wiedniu i do 1928 podróżowali po Europie i Stanach Zjednoczonych. Po kilku latach Darvas stała się międzynarodową gwiazdą i ciągłe podróże stały się jej codziennością, co nie odpowiadało Molnárowi. Zdecydowali się żyć oddzielnie, ale nadal się przyjaźnili i pozostali małżeństwem aż do śmierci pisarza. Lili Darvas zmarła w 1974, w Nowym Jorku[5][56].
Ostatnią kobietą w życiu Molnára była Wanda Bartha (1908–1947), która od 1932 była jego sekretarką i doradcą literackim. Łączyła ich praca i głęboka przyjaźń. Na emigracji była mu bratnią duszą i „współtowarzyszem wygnania” – Útitárs a száműzetésben (Companions in Exile, 1950), właśnie tak zatytułował Molnár autobiografię ostatnich lat swojego życia, którą jej dedykował. W 1947 Wanda Bartha popełniła samobójstwo na wieść, że cała jej rodzina zginęła z rąk nazistów[5][57][58].
Pod koniec życia Molnár podupadł na zdrowiu. W 1943, gdy świat usłyszał o Holocauście, Molnár dowiedział się, że setki jego przyjaciół i znajomych zostało zamordowanych. Pod wpływem tej traumy doznał rozległego zawału. Chorował również na raka żołądka, który był przyczyną jego śmierci. Zmarł 1 kwietnia 1952, w Nowym Jorku. Został pochowany w obecności rabina na nowojorskim Linden Hill Methodist Cemetery[1][2][59][5].
↑Niektóre polskie źródła podają 2 kwietnia 1952 jako datę jego śmierci, prawdopodobnie z powodu różnicy czasu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Polską.
↑Mór, węgierskie imię męskie, odpowiednik polskiego imienia Maurycy.
↑Niektóre źródła twierdzą, że monokl był jedynie stylowym dodatkiem do modnych garniturów.
↑Tytuł sztuki A doktor úr odnosi się do tytułu naukowego „doctor iuris” i oznacza adwokata, doktora prawa.
↑Az ördög – sztuka wystawiana w 1926 przez polskie teatry w Bydgoszczy, Toruniu, Grudziądzu, pod polskim tytułem Diabeł.
↑Liliom – sztuka wystawiana w latach 1958 i 2010 przez polskie teatry w Krakowie-Nowa Huta, Wrocławiu, Łodzi, Gdyni, pod oryginalnym tytułem: Liliom.
↑A Testőr – sztuka wystawiana w latach 1911–1912 i 1920, 1928, 1960 przez polskie teatry w Krakowie, Lwowie, Wilnie, Poznaniu, Warszawie, Łodzi, Płocku, Kaliszu, Toruniu, Lublinie, Katowicach, pod polskimi tytułami: Gwardzista, Gwardzista przyboczny, Kochanek własnej żony, Oficer gwardii.
↑A Farkas– sztuka wystawiana w latach 1913–1914 i 1927–1928 przez polskie teatry w Krakowie, Lwowie, Wilnie, Poznaniu, Warszawie, Toruniu, pod polskimi tytułami: Bajka o wilku, Ułuda szczęścia.
↑Uri-divat – sztuka wystawiana w latach 1919 i 1926 przez polskie teatry w Krakowie, Poznaniu, pod polskim tytułem: Konfekcja męska.
↑Játék a kastélyban – sztuka wystawiana w 1928 i 2004 przez polskie teatry w Krakowie i Warszawie, pod polskimi tytułami: Komedia miłości, Gry pałacowe.
↑ abEgyetlen mentség – sztuka wystawiana w 1927 przez polskie teatry w Wilnie, Poznaniu, Bydgoszczy, pod polskim tytułem: Jedyny ratunek.
↑Olympia – sztuka wystawiana w latach 1929–1930, 1932, 1934–1935 przez polskie teatry w Krakowie, Warszawie, Łodzi, Lwów, Katowice, pod polskim tytułem: Olimpia.
↑Egy, kettő, három – sztuka wystawiana w latach 1929–1930, 1932, 1934–1935 przez polskie teatry w Krakowie, Warszawie, Łodzi, Lwów, Katowice, pod polskimi tytułami: Raz, dwa, trzy, Tempo, Mister Morrison.
↑A jó tündér – sztuka wystawiana w latach 1903–1931, 1933 i 1937 przez polskie teatry w Krakowie, Lwowie, Wilnie, Poznaniu, Warszawie, Łodzi, Bydgoszczy, Lublinie, Katowicach, pod polskim tytułem: Dobra wróżka.
↑A cukrászné – sztuka wystawiana w 1935 przez polski teatr w Warszawie, pod polskim tytułem: W cukierence.
↑Nagy szerelem – sztuka wystawiana w latach 1936–1938 przez polskie teatry w Krakowie, Wilnie, Poznaniu, Warszawie, Łodzi, Płocku, Lublinie, Katowicach, pod polskim tytułem: Wielka miłość.
↑Delila – sztuka wystawiana w latach 1938 i 1962 przez polskie teatry w Krakowie, Warszawie, Łodzi, Toruniu i Radomiu, pod polskimi tytułami: Dalia i Nowa Dalia.
↑Ferenc Molnar. [w:] Find a grave [on-line]. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).
Bibliografia
Ferenc Molnár: Galicja 1914-1915. Zapiski korespondenta wojennego. Warszawa: Wydawnictwo MOST, 2011, s. 296. ISBN 978-83-60840-08-5.
T. Klaniczay, J. Szauder, M. Szabolcsi: Historia literatury węgierskiej. Zarys. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1966, s. 184–185.
Dzieje literatur europejskich. Władysław Floryan (red.). T. 3, cz. 2: Literatura węgierska. Warszawa: PWN, 1991, s. 498. ISBN 83-01-00180-1.
Nagy György: Molnár Ferenc a világsiker útján. Budapest: Tinta Könyvkiadó, 2001, s. 200.
Artikel ini bukan mengenai Lev Landau. Edmund LandauLahirEdmund Georg Hermann Landau(1877-02-14)14 Februari 1877Berlin, JermanMeninggal19 Februari 1938(1938-02-19) (umur 61)Berlin, JermanKebangsaanJermanAlmamaterUniversitas BerlinDikenal atasDistribusi bilangan primaTeorema ideal prima LandauSuami/istriMarianne EhrlichKarier ilmiahBidangTeori bilanganAnalisis kompleksInstitusiUniversitas BerlinUniversitas GöttingenUniversitas Ibrani YerusalemPembimbing doktoralGeorg FrobeniusLazarus Fuc...
Первая Балканская войнаОсновной конфликт: Балканские войны Вверху: Картина Василиоса Хадзиса «Сражение при Элли, 13 декабря 1912» на тему морского боя возле ЭллиВнизу по часовой стрелке: 75-мм орудие Schneider болгарской армии; командующий черногорскими войсками наблюдает за с�...
العلاقات البوروندية الغينية بوروندي غينيا بوروندي غينيا تعديل مصدري - تعديل العلاقات البوروندية الغينية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين بوروندي وغينيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة ب�...
Jorry Soleman Koloay Kepala Pusat Pengkajian Strategis Penelitian dan Pengembangan Tentara Nasional IndonesiaPetahanaMulai menjabat 18 Desember 2023 PendahuluAgape Zacharia DondokambeyPenggantiPetahanaKepala Staf Komando Operasi Udara Nasional ke-3Masa jabatan4 November 2022 – 18 Desember 2023 PendahuluTedi RizalihadiPenggantiDonald KasendaKepala Staf Komando Operasi Udara IMasa jabatan18 November 2020 – 4 November 2022 PendahuluTedi RizalihadiPenggantiDeni Hasol...
DFB Pokal 1997-1998 Competizione Coppa di Germania Sport Calcio Edizione 55ª Luogo Germania Risultati Vincitore Bayern Monaco(9º titolo) Secondo Duisburg Cronologia della competizione 1996-1997 1998-1999 Manuale La DFB-Pokal 1997-1998 è stata la 55ª edizione della Coppa di Germania, 64 squadre si son sfidate a partire dal 14 agosto 1997 fino alla finale giocata il 16 maggio 1998. In finale il Bayern Monaco ha sconfitto il Duisburg 2-1. Indice 1 Primo turno 2 Secondo turno 3 Ottavi ...
Philips StadionUEFA Informazioni generaliStato Paesi Bassi UbicazioneFrederiklaan 10, Postbus 886, 5600 AW Eindhoven Inizio lavori1913 Inaugurazione1913 ProprietarioPSV ProgettoToon van Aken Intitolato aPhilips Informazioni tecnichePosti a sedere35000 Classificazionecategoria 4 UEFA CoperturaTutti i settori Mat. del terrenoErba Dim. del terreno105 x 68 m Uso e beneficiariCalcio PSV Mappa di localizzazione Modifica dati su Wikidata · ManualeCoordinate: 51°26′30.12″N 5°28�...
Artikel atau sebagian dari artikel ini mungkin diterjemahkan dari Warsaw Ghetto Uprising di en.wikipedia.org. Isinya masih belum akurat, karena bagian yang diterjemahkan masih perlu diperhalus dan disempurnakan. Jika Anda menguasai bahasa aslinya, harap pertimbangkan untuk menelusuri referensinya dan menyempurnakan terjemahan ini. Anda juga dapat ikut bergotong royong pada ProyekWiki Perbaikan Terjemahan. (Pesan ini dapat dihapus jika terjemahan dirasa sudah cukup tepat. Lihat pula: panduan p...
American journalist (1890–1988) James H. GildeaGildea in March 1937Member of the U.S. House of Representativesfrom Pennsylvania's 13th districtIn officeJanuary 3, 1935 – January 3, 1939Preceded byGeorge F. BrummSucceeded byIvor D. Fenton Personal detailsBornOctober 21, 1890Coaldale, PennsylvaniaDiedJune 5, 1988(1988-06-05) (aged 97)Arlington, VirginiaPolitical partyDemocraticResidence(s)Arlington, VirginiaProfessionManager Coaldale Big Green, Superintendent of Co...
List of great powers from the early modern period to the post cold war era This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: List of modern great powers – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2023) (Learn how and when to remove this message) Great powers are often recognized in an internationa...
American election 1921 New York City mayoral election ← 1917 November 8, 1921 1925 → Nominee John F. Hylan Henry H. Curran Jacob Panken Party Democratic Republican Socialist Popular vote 750,247 332,846 82,607 Percentage 64.2% 28.5% 7.1% Mayor before election John F. Hylan Democratic Elected Mayor John F. Hylan Democratic Elections in New York State Federal government Presidential elections 1792 1796 1800 1804 1808 1812 1816 1820 1824 1828 1832 1836 1840 1844...
American diplomat Eric Edelman8th Under Secretary of Defense for PolicyIn officeAugust 9, 2005 – January 20, 2009PresidentGeorge W. BushPreceded byDouglas FeithSucceeded byMichele FlournoyUnited States Ambassador to TurkeyIn officeAugust 29, 2003 – June 19, 2005Appointed byGeorge W. BushPreceded byW. Robert PearsonSucceeded byRoss WilsonUnited States Ambassador to FinlandIn officeAugust 27, 1998 – January 29, 2001Appointed byBill ClintonPreceded byDerek Sheare...
Франц Саксен-Кобург-Заальфельдскийнем. Franz von Sachsen-Coburg-Saalfeld герцог Саксен-Кобург-Заальфельдский 8 сентября 1800 — 9 декабря 1806 Предшественник Эрнст Фридрих Саксен-Кобург-Заальфельдский Преемник Эрнст I Саксен-Кобург-Заальфельдский Рождение 15 июля 1750(1750-07-15)Кобург, Сакс...
Sport involving axe and saw skills This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Woodchopping – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2012) (Learn how and when to remove this message) Woodchopping (also spelled wood-chopping or wood chopping), called woodchop for short, is a sport that has be...
Élisabeth Vigée Le Brun Makamnya di Louveciennes Élisabeth Louise Vigée Le Brun (juga dieja Vigée-Lebrun; pengucapan bahasa Prancis: [elizabɛt lwiz viʒe ləbʁœ̃]; 16 April 1755 – 30 Maret 1842),[1] juga dikenal sebagai Madame Le Brun, merupakan pelukis potret Prancis terkemuka dari akhir abad ke-18. Gaya artistiknya umumnya dianggap sebagai bagian dari Rokoko dengan elemen gaya Neoklasikisme.[2] Galeria Potret yang dilukis di Prancis Étienne Vigée, 1773 Potr...
У этого термина существуют и другие значения, см. Тайлер. ГородТайлерангл. Tyler 32°21′05″ с. ш. 95°18′04″ з. д.HGЯO Страна США Штат Техас Округ Смит Мэр Don Warren[вд][1] История и география Основан 1846 Площадь 140,9 км² Высота центра 165 м Часовой пояс UTC−6:00, летом UTC−...
Australian politician Nina TaylorMPTaylor in 2022Member of the Victorian Legislative Assemblyfor Albert ParkIncumbentAssumed office 26 November 2022Preceded byMartin FoleyGovernment Whip in the Victorian Legislative CouncilIn officeOctober 2020 – August 2022PresidentNazih ElasmarMember of the Victorian Legislative Council for Southern Metropolitan RegionIn office24 November 2018 – 26 November 2022Councillor of the City of Glen Eira for Tucker WardIn office22 October ...
Historic church in Massachusetts, United States Church in Massachusetts, United StatesSt. John the Evangelist Church(2017)St. John the Evangelist Church42°23′40″N 71°7′38″W / 42.39444°N 71.12722°W / 42.39444; -71.12722Location2254 Massachusetts AveCambridge, MassachusettsCountryUnited StatesDenominationRoman CatholicWebsitewww.stjohncambridge.orgHistoryStatusParish churchFoundedParish split from St. Peter's: January 1, 1893 (1893-01-01)Archit...
نهر يلوستون المنطقة البلد الولايات المتحدة الخصائص الطول 1114 كيلومتر المصب نهر ميزوري مساحة الحوض 181299 كيلومتر مربع الروافد نهر باودر بحيرات على النهر بحيرة يلوستون تعديل مصدري - تعديل شلالات يلوستون نهر يلوستون من أنهار الولايات المتحدة الأمري�...
Academy in Southampton, Hampshire, EnglandUpper Shirley High SchoolAddressBellemoor RoadSouthampton, Hampshire, SO15 7QUEnglandCoordinates50°55′46″N 1°25′25″W / 50.92935°N 1.42367°W / 50.92935; -1.42367InformationTypeAcademyMottoLearning without limitsLocal authoritySouthamptonDepartment for Education URN137037 TablesOfstedReportsHeadteacherChris SykesGenderMixedAge11 to 16Enrolment990[1]Colour(s)Navy blue and orangeFormer nameBellemoor SchoolW...
American actor (1869–1930) For his son, also an actor, see William Courtleigh Jr. William Courtleigh William Louis Courtleigh (28 June 1869 – 27 December 1930) was an American stage and film actor who appeared in Broadway productions, vaudeville theatre, and silent films Courtleigh was born June 28 1869 in Guelph, Ontario, Canada to Stephen and Elizabeth (Phelan) Courtleigh.[1] At the age of three his family moved to St. Louis, Missouri, where he was raised and educated. While stu...
_-_1.jpg)
