PROFILPELAJAR.COM

Eleonora
	; Eleonora na miniaturze z XIII w.
	królowa Anglii
Okres	od 16 listopada 1272; do 28 listopada 1290
Jako żona	Edwarda I Długonogiego
Koronacja	19 sierpnia 1274
	Dane biograficzne
Dynastia	Anskarydzi
Data urodzenia	ok. 1240
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1290 ; Harby
Miejsce spoczynku	opactwo Westminster
Ojciec	Ferdynand III Święty
Matka	Joanna z Dammartin
Mąż	Edward I Długonogi; od 1 listopada 1254
Dzieci	?, Katarzyna, Joanna, Jan, Henryk, Eleonora, ?, Joanna z Akki, Alfons, Małgorzata, Berengaria, ?, Maria, ?, Elżbieta, Edward II
	Multimedia w Wikimedia Commons

Eleonora kastylijska (ur. ok. 1240, zm. 28 listopada 1290 w Harby^[1]) – królowa angielska, żona króla Edwarda I Długonogiego.

Życiorys

Eleonora była córką króla Kastylii i Leónu Ferdynanda III Świętego i jego drugiej żony Joanny z Dammartin, hrabiny Ponthieu. 1 listopada 1254 w klasztorze Las Huelgas poślubiła dziedzica tronu angielskiego Edwarda, syna króla Anglii Henryka III z dynastii Plantagenetów^[2]^[3]. Podłoże małżeństwa było polityczne: dzięki niemu rozwiązano spór, jaki wywołały roszczenia brata Eleonory, króla Kastylii Alfonsa X Mądrego do pozostającej wówczas w angielskim ręku Gaskonii^[2]^[3]^[4]. Ważne dla Anglii były także prawa Eleonory do sukcesji po matce w graniczącym z Normandią hrabstwie Ponthieu (w 1279 odziedziczyła je po matce, a po śmierci Eleonory przypadło jej synowi Edwardowi II i pozostało w rękach korony angielskiej z przerwami do 1369)^[1]^[4].

Po ślubie Eleonora i Edward przebywali początkowo w Gaskonii, do Anglii przybyli dopiero w październiku 1255^[2]^[3]^[4]. Podczas walk przeciwko Szymonowi z Montfort (tzw. drugiej wojny baronów) dzieliła losy męża^[2]. W 1270 wyruszyła u boku męża na wyprawę krzyżową. W jej trakcie, podczas pobytu w Akce w czerwcu 1272, Edward został raniony przez asasyna – według romantycznej, ale niepotwierdzonej legendy, Eleonora miała uratować mu życie przez wyssanie trucizny z rany^[2]^[4]. W tym samym roku zmarł Henryk III i Edward odziedziczył tron angielski; małżonkowie zostali koronowani 19 sierpnia 1274, po powrocie z krucjaty^[2]^[4].

Postać Eleonory wzbudzała kontrowersje. Była osobą żywą i energiczną. Praktycznie nie rozstawała się z mężem, z którym była bardzo blisko związana (małżeństwo uznaje się za szczęśliwe), ale często objawiała brak zainteresowania losem swoich dzieci (większą troską zdawała się darzyć je Eleonora z Prowansji, jej teściowa). Umiała pisać i czytać, lubiła księgi – miała własną bibliotekę, zatrudniała skrybów i iluminatora, a Girart d’Amiens zadedykował jej swój arturiański poemat. Wśród ludności Anglii w swoich czasach była jednak niepopularna, przede wszystkim z powodu chciwości: wszelkimi sposobami powiększała swoje posiadłości, skandal wywołało przejmowanie przez nią długów od żydowskich lichwiarzy. Jej urzędnicy uciskali poddanych, obawiano się też gniewu królowej^[1]^[2]^[5]^[4]. W oczach potomnych reputacja Eleonory jednak uległa zmianie: opisywano ją jako osobę pobożną i stawiano jako wzór cnotliwej żony^[2].

Zmarła, gdy mimo choroby podróżowała z mężem na północ Anglii^[2]. Jej wnętrzności pochowano w katedrze w Lincoln^[3]^[4], a ciało zostało sprowadzone z Lincoln do Londynu i pochowane w Opactwie Westminsterskim (serce umieszczono w londyńskim kościele dominikanów)^[3]^[4]. Dla uczczenia jej pamięci zrozpaczony Edward I wystawił w dwunastu miejscach postoju orszaku z ciałem zmarłej żony monumentalne gotyckie iglice, zwane krzyżami Eleonory^[2]^[3]^[4].

Dzieci

Ze związku Eleonory z Edwardem pochodziło piętnaścioro lub szesnaścioro dzieci, spośród których tylko pięć córek i najmłodszy syn przeżyło dzieciństwo^[1]^[3]^[4]:

Eleonora (1269–1298), żona hrabiego Bar Henryka III;
Joanna (1272–1307), urodzona w Akce, żona Gilberta de Clare, hrabiego Hertford, a następnie Ralfa de Monthermer, barona Monthermer (małżeństwo to rozwścieczyło ojca, ponieważ Ralf był zwykłym rycerzem^[3]);
Małgorzata (1275–po 1333), żona księcia Brabancji Jana II;
Maria (1279–1332), benedyktynka w klasztorze Amesbury (jej wstąpienie do klasztoru pod wpływem babki Eleonory z Prowansji wywołało konflikt między Eleonorą i jej teściową^[2]);
Elżbieta (1282–1316), żona hrabiego Holandii Jana I, a następnie Humphreya de Bohun, hrabiego Hereford i Essex;
Edward (1284–1327), urodzony w budowanym zamku w Caernarfon podczas wyprawy wojennej Edwarda I do Walii^[4], następca Edwarda I jako król Anglii.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Anne Crawford: Eleanor of Castile (c. 1240–1290). W: A Historical Dictionary of British Women. London: Europa Publications Limited, 2005, s. 312–313. ISBN 0-203-40390-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Elizabeth Norton: She Wolves: The Notorious Queens of England. Stroud: The History Press, 2014, s. 113–124. ISBN 978-0-7524-6921-8. [dostęp 2016-12-29].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h J.S. Hamilton: The Plantagenets: History of a Dynasty. London - New York: Continuum, 2010, s. 51–52, 62–63, 90. ISBN 978-1441-15712-6. [dostęp 2016-12-29].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Michael Prestwich: Edward I. Berkeley - Los Angeles: University of California Press, 1988, s. 9–11, 78–79, 104, 123–126, 226, 316–317. ISBN 0-520-06266-3. [dostęp 2016-12-29].
↑ Michael Prestwich: Plantagenet England 1225–1360. Oxford: Oxford University Press, 2007, s. 137, 417. ISBN 978-0-19-922687-0. [dostęp 2016-12-29].