Dzietrzniki – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Pątnów.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dzietrzniki. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie sieradzkim.
Wieś znajduje się 11 km na południe od Wielunia, na skraju dużego kompleksu leśnego. Przez obrzeża wsi przebiega droga krajowa nr 43 łącząca Częstochowę z Wieluniem oraz wybudowana w 1926 linia kolejowa nr 181 relacji Herby Nowe – Wieluń Dąbrowa. W Dzietrznikach znajduje się stacja kolejowa na której zatrzymują się pociągi osobowe.
Integralne części wsi
Integralne części wsi Dzietrzniki[3][4]
SIMC |
Nazwa |
Rodzaj
|
0709299 |
Izdebki |
część wsi
|
0709313 |
Koziochy |
część wsi
|
0709320 |
Kusa Strona |
część wsi
|
0709336 |
Młyny |
część wsi
|
0709342 |
Rogatki |
część wsi
|
Historia
Dzietrzniki są jedną z najstarszych wsi ziemi wieluńskiej. Wspomina się już o Zirsnici w dokumencie z 1210 roku jako jednej z włości nadanych przez Władysława Odonica klasztorowi cystersów w Przemęcie, osady na pograniczu wielopolsko-śląskim. W 1381 miejscowość wymieniona jako "Dzierssniki, Derszinky, Dersniky, Dziesniki"[5] .
Dzierżniki, czyli dzisiejsze Dzietrzniki były wsią służebną ziemi wieluńskiej (obok takich miejscowości jak Bobrowniki, Cieśle, Czastary, Komorniki, Kowale, Rudniki, Łagiewniki czy Sokolniki). Nazwa Dzietrznik powstała w okresie średniowiecza (X-XIV wiek) i najprawdopodobniej wywodzi się od prasłowiańskiego słowa dьrgati (międlić, czesać, dzierzgać), co sugeruje, że była to osada, w której dzierzgacze międlili len, czyli przeciągali przez żelazny grzebień w celu usunięcia główek z nasionami) i w ten sposób oczyszczali włókna.
Po raz kolejny wieś Dzietrzniki w dokumentach wspomniana została w 1381 roku. W 1393 roku król polski Władysław II Jagiełło nadał wieś klasztorowi oo. paulinów z Wielunia, zwalniając sołtysa i kmieci od wszystkich danin i powinności z wyjątkiem dawania ćw. owsa. W 1412 przeor klasztoru paulinów w Wieluniu zapłacił 20 grzywien sołtysowi Henrykowi za zrzeczenie się sołectwa. W 1511 wieś liczyła 3,5 łana, a w 1518 sześć łanów. W 1520 mieszkańcy płacili kanonikom wieluńskim dziesięcinę z ról osiadłych i opustoszałych oraz z trzech młynów, a z folwarku miejscowemu plebanowi. We wsi w tym roku 4 łany należały do plebana. Byli karczmarze, zagrodnicy oraz trzej młynarze. W 1564 do zamku wieluńskiego mieszkańcy dawali po ćw. owsa, każda wartości 8 groszy. W 1552 we wsi gospodarowało 22 kmieci. Stały w niej 2 młyny, a także karczma, do której przynależało 1/4 łana. W 1553 miejscowość liczyła 5 łanów[5] .
Od XV wieku był tu drewniany kościół, w którym funkcję proboszcza pełnił zawsze przeor z Wielunia. Ostatni drewniany kościół (z sobotami), konsekrowany w 1625, przetrwał do 16 maja 1905.
Zabytki
W 1900 rozpoczęto budowę obecnego neogotyckiego murowanego kościoła pw. Najświętszego Serca Jezusa. Projektantem świątyni był inżynier powiatowy z Wielunia, Józef Szrajer. Budowę kościoła ukończono w 1908.
Na cmentarzu w Dzietrznikach (na lewo od wejścia) jest zachowany w stanie szczątkowym grób 30. powstańców, poległych w bitwie pod Kluskami w dniu 22 kwietnia 1863, wśród nich Teodor Suchorski – właściciel Smaszkowa.
Przypisy
Bibliografia
- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Dzietrzniki”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 78-79.
Linki zewnętrzne
Wsie |
|
---|
Kolonia |
|
---|
Osady |
|
---|
Części wsi |
- Duży Bieniec
- Grabowszczyzna
- Izdebki
- Koziochy
- Krzewie
- Kusa Strona
- Malęda
- Mały Bieniec
- Mątewki
- Młyny
- Pątnówek
- Piaski
- Polaki
- Prusaki
- Pustkowie
- Rogatki
- Strugi Pątnowskie
- Syberia
- Trajków
|
---|