PROFILPELAJAR.COM

Denis Dawydow
ros. Денис Васильевич Давыдов
	; Portret autorstwa George'a Dawe'a, ok. 1828
Imię i nazwisko	Denis Wasiljewicz Dawydow
Data i miejsce urodzenia	27 lipca 1784 ; Moskwa
Data i miejsce śmierci	4 maja 1839 ; Wierchniaja Maza
Narodowość	rosyjska
Język	rosyjski
Dziedzina sztuki	liryka, proza wojenna, bajki, epigramaty, elegie, życiorysy
	Ważne dzieła
	Dniewnik partizanckich diejstwij 1812; Gusarskij pir; Borodinskoje pole;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Denis Wasiljewicz Dawydow (ros. Денис Васильевич Давыдов; ur. 16 lipca^?/27 lipca 1784 w Moskwie, Imperium Rosyjskie – zm. 22 kwietnia^?/4 maja 1839 w Wierchniaja Maza, Imperium Rosyjskie) – rosyjski pisarz wojenny i poeta, generał lejtnant, bohater Wojny Ojczyźnianej 1812, wolnomularz^[1]. Autor utworów głównie o tematyce wojskowej, bajek politycznych, epigramatów i elegii.

Życiorys

W 1801 wstąpił do gwardyjskiego pułku kawalerii armii rosyjskiej, (od 1804 w huzarach). W latach 1806–1812 będąc adiutantem gen. P. Bagrationa, wziął udział w wyprawach wojennych w Niemczech, nad Dunajem, we Francji (1806–07), w Szwecji (1808–09) i Turcji (1809-12). Dowodził także samodzielnymi oddziałami wykazując odwagę i waleczność. Na początku wojny 1812 dowodził Achtyrskim pułkiem huzarów. W sierpniu 1812 zaproponował dowództwu organizowanie walki partyzanckiej. Propozycję przyjęto i na czele oddziału huzarów i kozaków organizował i dowodził partyzantką na tyłach Wielkiej Armii Napoleona. W latach 1813–1814 walczył w Polsce, Niemczech i Francji. Dowodził 12 Achtyrskim Pułkiem Huzarów, a później brygadą kawalerii. W 1815 awansował do stopnia generała majora. Współpracował z M. Orłowem, F. Glinką i A. Bestużewem.

Od 1823 ze stanowiska szefa sztabu korpusu odszedł w stan spoczynku. W latach 1826–27 w służbie wojskowej na Kaukazie. W latach 1825–1827 był aktywny w Persji, a w 1831 walczył przeciw Polakom na Wołyniu pomagając tłumić powstanie listopadowe, za co awansował do stopnia generała dywizji. Od 1832 w stanie spoczynku. Zmarł w maju 1839 w swoim majątku pod Moskwą.

W dziełach sławił zwycięstwo nad Napoleonem. Jako pierwszy przeciwstawił się teorii "mrozu", jako przyczyny zwycięstwa Rosjan w wojnie 1812. Napisał życiorysy: A. Suworowa, M. Kutuzowa, P. Bagrationa. Jako poeta występował od 1803. W wierszach występował przeciw caratowi (Gołowa i nogi, Rieka i zierkało). Sławił także życie huzarów (Gusarskij pir, Borodinskoje pole).

Wybrana twórczość

Liryka

1802 – Son (ros. Сон)
1803:
- Gołowa i Nogi (ros. Голова и Ноги)
- Byl ili basnia, kak kto choczet nazowi (ros. Быль или басня, как кто хочет назови)
1804
- Orlica, Turuchtan i Tietieriew (ros. Орлица, Турухтан и Тетерев)
- Burcowu. Prizywanie na punsz (ros. Бурцову. Призывание на пунш)
- Burcowu ("W dymnom pole, na biwakie...") (ros. Бурцову («В дымном поле, на биваке…»))
- Gusarskij pir (ros. Гусарский пир)
1807:
- Mudrost. Anakrieonticzeskaja oda (ros. Мудрость. Анакреонтическая ода)
- Dogowory (ros. Договоры)
1808:
- "Powiedaj podwigi usatogo gieroja..." (ros. «Поведай подвиги усатого героя…»)
- Cziż i Roza. Basnia (ros. Чиж и Роза. Басня)
1810:
- Grafu P.A. Stroganowu (ros. Графу П.А. Строганову)
- Plemiannice (ros. Племяннице)
- "Jesli b bogi miłoserdija..." (ros. «Если б боги милосердия…»)
1811:
- K portrietu NN (ros. К портрету NN)
- Moja piesnia (ros. Моя песня)
- 1811-go godu (ros. 1811-го году)
- W albom (ros. В альбом)
1812:
- Towariszczu 1812 goda na puti w armiju (ros. Товарищу 1812 года на пути в армию)
- K portrietu Bonapartie (ros. К портрету Бонапарте)
1813 – K Je.F. S-nu, ubieżdawszemu mienia napisat' jemu czto-nibud' (ros. К Е.Ф. С-ну, убеждавшему меня написать ему что-нибудь)
1814:
- Elegija I ("Woz'mitie miecz – ja niedostoin brani!...") (ros. Элегия I («Возьмите меч — я недостоин брани!...»))
- Elegija II ("Pust' boga-mstitiela moguczaja rika...") (ros. Элегия II («Пусть бога-мстителя могучая рука…»))
1815:
- Elegija III ("O miłyj drug, ostaw' ugadywat' drugich...") (ros. Элегия III («О милый друг, оставь угадывать других…»))
- Piesnia ("Ja lublu krowawyj boj...") (ros. Песня («Я люблю кровавый бой…»))
- Drugu-powiesie (ros. Другу-повесе)
- W.A. Żukowskomu (ros. В.А. Жуковскому)
- "Achtyrskije gusary..." (ros. «Ахтырские гусары…»)
- K mojej pustynie (ros. К моей пустыне)
- Elegija IV ("W użasach wojny krowawoj...") (ros. Элегия IV («В ужасах войны кровавой…»))
- (ros. «Гераков! прочитал твоё я сочиненье…»)
1816:
- Elegija V ("Wsio ticho! i zaria bagrianoju stopoj...") (ros. Элегия V («Всё тихо! и заря багряною стопой…»))
- Elegija VI ("O ty, smuszczonnaja prisutstwijem moim...") (ros. Элегия VI («О ты, смущённая присутствием моим…»))
- Otwiet na wyzow napisat' stichi (ros. Ответ на вызов написать стихи)
- Rieszytielnyj wieczer (ros. Решительный вечер)
1817:
- Elegija VII ("Niet! połno probiegat' s ułybkoju lubwi...") (ros. Элегия VII («Нет! полно пробегать с улыбкою любви…»))
- Niewiernoj (ros. Неверной)
- Piesnia starogo gusara (ros. Песня старого гусара)
- Łogika pjanogo (ros. Логика пьяного)
- Wolnyj pieriewod iz Parni (ros. Вольный перевод из Парни)
1818:
- Gusar (ros. Гусар)
- Na monumient Pożarskogo (ros. На монумент Пожарского)
- Elegija VIII ("O, poszczadi! Zaczem połszebstwo łask i słow...") (ros. Элегия VIII («О, пощади! Зачем волшебство ласк и слов…»))
- Elegija IX ("Dwa raza ja wam ruku żał...") (ros. Элегия IX («Два раза я вам руку жал…»))
1820:
- Nadpis' k soczinienijam G.*** (ros. Надпись к сочинениям Г.***)
- Epigramma ("Ostra twoja, konieczno, szutka...") (ros. Эпиграмма («Остра твоя, конечно, шутка…»))
1822 – Epitafija (ros. Эпитафия)

1826:
- Tost na obiedie doncow (ros. Тост на обеде донцов)
- Partizan. Otrywok (ros. Партизан. Отрывок)
- Pri widie Moskwy, wozwraszczajas' s piersidskoj wojny (ros. При виде Москвы, возвращаясь с персидской войны)
- Połusołdat (ros. Полусолдат)
1827:
- Otwiet żenatym gienierałam, służaszczim nie na wojnach (ros. Ответ женатым генералам, служащим не на войнах)
- Wieczer w ijunie (ros. Вечер в июне)
1829:
- Zajcewskomu, poetu-moriaku (ros. Зайцевскому, поэту-моряку)
- Borodinskoje pole. Elegija (ros. Бородинское поле. Элегия)
- Na smiert' NN (ros. На смерть NN)
- S.A. K<uszki>noj (ros. С.А. К<ушки>ной)
- Duszen'ka (ros. Душенька)
- NN ("Wy choroszy! – Kasztanowoj wołnoj...") (ros. NN («Вы хороши! — Каштановой волной…»))
- Jej (ros. Ей)
1830:
- Otwiet (ros. Ответ)
- Gieroju bit', biwakow, traktirow i b... (ros. Герою битв, биваков, трактиров и б…)
1832:
- Gusarskaja ispowied' (ros. Гусарская исповедь)
- Poeticzeskaja żenszczina (ros. Поэтическая женщина)
- Gołodnyj pios (ros. Голодный пёс)
1833 – NN ("Woszła – kak Psicheja, tomna i stydliwa...") (ros. NN («Вошла — как Психея, томна и стыдлива…»))
1834:
- Posle razłuki (ros. После разлуки)
- Wals (ros. Вальс)
- "O, kto, skaży ty mnie, kto ty..." (ros. «О, кто, скажи ты мне, кто ты…»)
- Romans ("Nie probużdaj, nie probużdaj...") (ros. Романс («Не пробуждай, не пробуждай…»))
- I moja zwiozdoczka (ros. И моя звёздочка)
- Rieczka (ros. Речка)
- Zapiska, posłannaja na bale (ros. Записка, посланная на бале)
- "Czto polzy mnie w twojom sowietie..." (ros. «Что пользы мне в твоём совете…»)
- "Ja was lublu tak, kak lubit' was dołżno..." (ros. «Я вас люблю так, как любить вас должно…»)
- Na gołos russkoj piesni (ros. На голос русской песни)
- "W byłyje wriemiena ona mienia lubiła..." (ros. «В былые времена она меня любила…»)
- "Unieslis' niewozwratimyje..." (ros. «Унеслись невозвратимые…»)
- Romans ("Żestokij drug, za czto muczenje?..") (ros. Романс («Жестокий друг, за что мученье?..»))
1835 – 25 oktiabria ("Ja nie ropszczu. Ja wozniesion sud'boju...") (ros. 25 октября («Я не ропщу. Я вознесён судьбою…»))
1836:
- "Ja pomniu – głuboko..." (ros. «Я помню — глубоко…»)
- Wyzdorowlenije (ros. Выздоровление)
- "Mierinos sobakow stał..." (ros. «Меринос собакой стал…»)
- "Niet, każetsia, tiebie nie sużdieno..." (ros. «Нет, кажется, тебе не суждено…»)
- Uczonyj razgowor (ros. Учёный разговор)
- Czełobitnaja (ros. Челобитная)
- Sowriemiennaja piesnia (ros. Современная песня)
Nadpis' k portrietu kniazia Pietra Iwanowicza Bagrationa (ros. Надпись к портрету князя Петра Ивановича Багратиона)
Listok (ros. Листок)
Sczatliw, kto zapłatił szczedrotoj za szczedrotu..." (ros. «Счастлив, кто заплатил щедротой за щедроту…»)
Wieczernij zwon (ros. Вечерний звон)
Masza i Misza. Szutka (ros. Маша и Миша. Шутка)
Bogomołka (ros. Богомолка)
"Kak budto Diogien, s zażżonnym fonariom..." (ros. «Как будто Диоген, с зажжённым фонарём…»)
Na K... (ros. На К…)
Na niego że (ros. На него же)

Publicystyka

Wstriecza s wielikim Suworowym (ros. Встреча с великим Суворовым)
Wstriecza s fieldmarszałom grafom Kamienskim (ros. Встреча с фельдмаршалом графом Каменским)
Wospominanije o sprażenii pri Priejsisz-Ejłau (ros. Воспоминание о сражении при Прейсиш-Эйлау)
Tilzit w 1807 g. (ros. Тильзит в 1807 г.)
Dniewniki partizanskich diejstwij (ros. Дневники партизанских действий)
Zapiski o polskoj kampanii 1831 g. (ros. Записки о польской кампании 1831 г.)
Moroz li istriebił francuzskuju armiju (ros. Мороз ли истребил французскую армию)
Pieriepiska s Walter-Skottom (ros. Переписка с Вальтер-Скоттом)
Zamieczanija a niekrołogiju N.N. Pajewskogo (ros. Замечания на некрологию H.H. Раевского)