Czernica

wieś
Pałac w Czernicy
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	karkonoski
Gmina	Jeżów Sudecki
Liczba ludności (III 2011)	740[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	58-521[3]
Tablice rejestracyjne	DJE
SIMC	0189753
Położenie na mapie gminy Jeżów Sudecki Czernica
Położenie na mapie Polski Czernica
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Czernica
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego Czernica
50°58′41″N 15°42′54″E/50,978056 15,715000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Czernica (niem. Langenau^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Jeżów Sudecki, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich.

W latach 1954–195x wieś należała i była siedzibą władz gromady Czernica, po jej zniesieniu w gromadzie Bystrzyca. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa jeleniogórskiego.

Wieś jest malowniczo położona w Górach Kaczawskich w dolinie rzeki Chrośnicki Potok (Lipki), u stóp Chrośnickich Kop (Czernicka Góra)^[5].

Jedna z teorii pochodzenia nazwy wywodzi ją od długości miejscowości. Ciągnie się ona wzdłuż drogi na przestrzeni ponad 4 km (stąd jej przedwojenna nazwa: Langenau).

W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Langenow^[6][7].

Czernica po raz pierwszy została wzmiankowana w roku 1305, w Księdze Uposażeń Biskupstwa Wrocławskiego^[8], w dokumencie z roku 1399 wymieniony był miejscowy proboszcz. Pierwszy włodarzami wsi był ród von Langenow. W roku 1543 ówcześni właściciele – Schaffgotschowie wybudowali i otoczyli fosą renesansowy dwór, który był następnie kilkukrotnie modernizowany (w roku 1892 kupił go Friedrich von Klitzing i przebudował w jedną z najnowocześniejszych rezydencji na Dolnym Śląską, z centralnym ogrzewaniem i elektrycznością^[9]).

W roku 1573 we dworze odbyła się część dysputy teologicznej Matthiasa Flaciusa Illyricusa (ucznia Melanchtona) z miejscowymi pastorami, którzy mieli w niej zwyciężyć.

W czasie wojny trzydziestoletniej dwór bezskutecznie oblegali lisowczycy – mniej szczęścia mieli okoliczni mieszkańcy, których kilkudziesięciu zostało zabitych. Z kolei w roku 1937 wieś stała się znana z powodu rzekomej inwazji UFO – przez kilka miesięcy niezidentyfikowane maszyny latające krążyły nad miejscowością, a jedna miała runąć na ziemię. Do dzisiaj nie wiadomo, czy nie były to próby jakichś niemieckich maszyn^[10].

Pod koniec II wojny światowej w Czernicy ukryto zbiory Muzeum Mozartowskiego i inne śląskie muzykalia, które prawdopodobnie zostały zagarnięte przez wkraczającą na te tereny Armię Czerwoną.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[11]:

• Kościół św. Michała Archanioła w Czernicy, katolicki parafialny z XIII w., przebudowany w XIV i XVIII w. Wewnątrz drewniany, późnorenesansowy ołtarz z 1605-1615, renesansowa chrzcielnica z XVI/XVII w, w kruchcie, ambona z 1615, empora z 12 obrazami ze scenami ze Starego Testamentu z 1615, późnorenesansowe stalle, chrzcielnica z herbami (od lewej): von Hochberg, von Lest^[12], von Axleben von Magnus, von Stosch^[13]. W prezbiterium renesansowe nagrobki rycerskie, m.in.:
• Melchera von Loebena (zm. 1561)^[14]
• Magdaleny von Kittlitz (zm. 1588), córki Baltazara II, żony Balthasara Schaffgotscha (ślub 1549)
  • ojcowskie, von: Kittlitz, Promnitz, Knobelsdorff, Lamminger
  • matczyne, von: Loeben, Schaffgotsch, Bischofswerdt, Schwenckfeld^[15].

W kaplicy obok kruchty nagrobki dziecięce z pocz. XVII w. Na południowym murze zewnętrznym barokowe epitafia^[16]

• 
  von Hochberg
• 
  von Lest
• 
  Axleben von Magnus
• 
  von Stosch

• cmentarz (nieczynny)
• ogrodzenie z bramą
• zespół pałacowy, z XVI-XIX w.:
  • pałac, pochodzący z XVI w., który po kolejnej przebudowie w drugiej połowie XIX wieku utrzymuje styl neorenesansowy. Będące obecnie własnością prywatną założenie pałacowo-parkowe zostało poddane gruntownej renowacji. Blasku nabrały interesujące wnętrza, w szczególności pochodzące z roku 1563 malowidła ścienne pałacowej kaplicy^[17]. Ogrodzony kamiennym murem 5-hektarowy, teraz pielęgnowany park posiada wiele dendrologicznych okazów i stanowi znakomity przykład tego typu zabytków w Kotlinie Jeleniogórskiej. Do roku 1945 pałac znajdował się w rękach rodziny von Klitzing, później przejęło go Okręgowe Przedsiębiorstwo Handlu Opałem, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych, a obecnie jest własnością prywatną.
  • tzw. kaplica z fragmentami polichromii z XVI w.
  • park
• dom nr 4, z XVIII w., przebudowany w XIX w.

inne zabytki:

• kościół ewangelicki (z 1740 r., wieża z 1914 r.), została z niego już tylko wieża z dzwonnicą

• 
  Kościół św. Michała Archanioła w Czernicy
• 
  Wieża dawnego kościoła ewangelickiego.

• Czernica