Conus – rodzaj morskich ślimaków z rodziny stożków (Conidae). Zasiedlają morza i oceany strefy tropikalnej i subtropikalnej.
Systematyka
Rodzaj Conus opisał po raz pierwszy Karol Linneusz w 10. edycji Systema Naturae. Wyróżnił wtedy 37 gatunków[2]. Gatunkiem typowym rodzaju jest stożek marmurowy (Conus marmoreus), którego Linneusz opisał jako pierwszego, używając jako lektotypu okazu z własnej kolekcji[3]. Do roku 2009 rodzaj Conus był uznawany za jedyny rodzaj w rodzinie stożków (Conidae). W roku 2009 ukazała się książka Systematic Classification of Recent and Fossil Conoidean Gastropods, prezentująca nowy podział rodziny – w tym systemie klasyfikacji autorstwa Tuckera i Tenoriego Conus umieszczony jest w podrodzinie Coninae, wraz z 14 innymi rodzajami[4]. W World Register of Marine Species wyróżnionych jest około 600 przedstawicieli rodzaju[5].
Conus parisiensis wykazano ze środkowego eocenu (z Francji, Włoch i Anglii)[6], także Conus sauridons pochodzi z eocenu, jednak z obszaru Florydy. Łącznie do roku 1985 opisano koło tysiąca gatunków kopalnych z rodzaju Conus, prawdopodobnie jednak wiele okazów jest konspecyficznych i błędnie opisanych jako należące do odrębnych gatunków[7].
Zasięg występowania
Większa część przedstawicieli Conus zasiedla morza i oceany strefy tropikalnej i subtropikalnej, z największą różnorodnością gatunków na obszarze Indo-Pacyfiku[8]. Jedynym obecnym w Europie gatunkiem jest Conus ventricosus (dokładniej podgatunek mediterraneus)[9]. Także Conus californicus występuje poza wymienionymi strefami, zasiedlając wybrzeża Kalifornii i Meksyku[10]. Maksymalne zagęszczenie Conus wynosi około 40 osobników na m²[8].
Charakterystyka muszli
Muszle rodzaju Conus cechuje stożkowaty kształt. Muszle są grubościenne i masywne. Otwór muszli jest wąski, podłużny, ograniczony prostą, ostrokrawędzistą wargą. Wrzeciono gładkie. Nie występuje wieczko. Skrętka stożkowata, czasami guzkowana, umiarkowanie wysoka lub płaska, zależnie od gatunku. Powierzchnia muszli gładka lub z delikatnymi, spiralnymi prążkami lub żeberkami. Czasami na brzegu muszli występuje guzkowata krawędź (karina). Ubarwienie muszli bardzo zmienne, zazwyczaj tło przybiera kolor biały, kremowy, różowy lub niebieski albo pośrednie między wymienionymi; wzory zazwyczaj czarne, brązowe, żółte lub pomarańczowe, niekiedy muszla jest jednobarwna. Jej długość wynosi od 1,3 do 21,6 cm[11].
Ciało ślimaka również żywo ubarwione. Noga długa i silna. Syfon długi. Na głowie jedna para długich czułków. Oczy położone w połowie długości czułków[12].
Większość gatunków z rodzaju Conus żyje na małych głębokościach w pobliżu raf koralowych, przebywając w piasku, pod koralowcami. Pożywienie stanowią ryby, mięczaki i inne bezkręgowce bentosowe. Początkowo ślimak lokalizuje zdobycz używają swych chemoreceptorów, łapie ją ssawką, a następnie wystrzeliwuje strzałkę jadową, będącą przekształconą tarką, wprowadzając jad paraliżujący zdobycz. W większości polują nocą, niekiedy o świcie i zmierzchu[11].
Jad ślimaków rodzaju Conus wyodrębniono do grupy zwanej konotoksynami, będącymi grupą neurotoksycznychpeptydów, bogatych w mostki dwusiarczkowe[13]. Toksyny stożków są groźne także dla człowieka, znane są przypadki ofiar śmiertelnych wśród ludzi ukąszonych przez osobniki niektórych gatunków stożków (np. przez stożki geograficzne (Conus geographus)[14].
Przypisy
↑Conus, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑Tucker J.K. & Tenorio M.J.: Systematic Classification of Recent and Fossil Conoidean Gastropods. Hankenheim: ConchBooks, 2009. ISBN 978-3-939767-26-8. Brak numerów stron w książce
↑Wąsowski R. 2000. Przewodnik: muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. Z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, str. 214.
↑Olivera B.M., Teichert R.W.. Diversity of the neurotoxic Conus peptides: a model for concerted pharmacological discovery. „Molecular Interventions”. 7 (5), s. 251-260, 2007. PMID: 17932414.
