PROFILPELAJAR.COM

Cesarstwo Wielkiej Japonii
大日本帝國
Dai-Nippon Teikoku
	1890–1947
Godło	Flaga
	Hymn: Kimi ga yo; (Panowanie Jego Cesarskiej Mości);
Ustrój polityczny	Unitarna monarchia absolutna (1868–1889) pod rządami daijō-kan (1868–1885); Unitarna parlamentarna monarchia półkonstytucyjna (1889–1947) Pod okupacją wojskową (1945–1947);
Konstytucja	Konstytucja Meiji
Stolica	Kioto (1868–1869); Miasto Tokio (1869–1943); Tokio (1943–1947)
Data powstania	29 listopada 1890
Data likwidacji	2 maja 1947
Władca	Hirohito (Shōwa)
Premier	Shigeru Yoshida (ostatni)
Powierzchnia	(1942) 7 417 760 km²
Populacja; • liczba ludności	; 97 770 000; (brak daty pomiaru)
Język urzędowy	japoński
Religia dominująca	Shintō (państwo shintō, religia państwowa), buddyzm
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chikanobu Toyohara (1838–1912), *Proklamacja konstytucji*, 1889

Cesarstwo Wielkiej Japonii (jap. dawna pisownia: 大日本帝國, obecna: 大日本帝国 Dai-Nippon Teikoku; Dai-Nihon Teikoku) – oficjalna nazwa państwa japońskiego w okresie od 29 listopada 1890 do 2 maja 1947.

Pierwsza konstytucja

Nazwa Dai-Nippon Teikoku została użyta w tytule konstytucji Meiji przyjętej w 1889 roku (weszła w życie rok później), a której pełna nazwa to: 大日本帝国憲法 Dai-Nippon Teikoku Kenpō^[2]^[3].

Była to pierwsza konstytucja Japonii i jednocześnie pierwsza nowoczesna konstytucja w Azji. Przy jej tworzeniu skorzystano ze wzorów europejskich, ale przystosowano je do japońskich realiów i tradycji. Podstawą stała się konstytucja Prus z 1850 roku, gdyż podkreślano w niej pozycję monarchy, co było oczywiste dla Japończyków widzących „boskiego i nietykalnego” cesarza ponad wszystkim. Tylko „wieczny cesarz z nieprzerwanej od tysięcy pokoleń linii dynastycznej”, pochodzącej od bogini słońca Amaterasu, mógł stać na czele wielkiej japońskiej rodziny^[4].

Godło i herb

Złota, podwójna chryzantema o 16 płatkach (i kolejnych 16, widocznych na zewnętrznej krawędzi), symbol (kamon, herb, 菊の御紋 Kiku no Gomon) cesarza i rodziny cesarskiej (załączona w infoboksie) jest zwyczajowym, a nie oficjalnym godłem państwa^[5].

Na konferencji dotyczącej doskonalenia międzynarodowego systemu transportowego (Paris Conference on Passports & Customs Formalities and Through Tickets), która została zorganizowana przez Ligę Narodów w Paryżu w 1920 roku, przyjęto ujednolicony na szczeblu międzynarodowym styl umieszczania godła narodowego na środku przedniej okładki paszportu (zeszytowego). Ze względu na to, że Japonia nie posiadała godła państwowego, wprowadzono w 1926 roku uproszczony wzór pojedynczej chryzantemy, bez zewnętrznej krawędzi^[5].

Opis

Gwałtowna industrializacja i militaryzacja kraju doprowadziły do uzyskania przez Japonię pozycji mocarstwa. Wynikiem prowadzonej przez państwo polityki ekspansjonizmu i kolonializmu był udział Japonii w licznych wojnach: I wojnie chińsko–japońskiej (1894–1895), wojnie rosyjsko–japońskiej (1904–1905), I wojnie światowej (1915–1918), II wojnie chińsko-japońskiej (1937–1945) oraz II wojnie światowej (1941–1945). Doprowadziły one do powstania rozległego imperium liczącego u szczytu swojej potęgi ponad 7,4 mln km²^[1], obejmującego, poza Wyspami Japońskimi, znaczne obszary w Chinach, Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii. W 1940 roku do władzy doszło skrajnie prawicowe Stowarzyszenie Wspierania Władzy Cesarskiej (Taisei-yokusankai, 1940–1945), co nasiliło japoński imperializm.

Udział w II wojnie światowej, który początkowo umożliwiał Japonii znaczną ekspansję terytorialną, ostatecznie zakończył się upadkiem imperium i trwającą siedem lat okupacją kraju przez wojska amerykańskie.

W dniu 3 maja 1947 roku weszła w życie nowa Konstytucja Japonii (日本国憲法 Nihon-koku Kenpō lub Nippon-koku Kenpō), ustawa zasadnicza zwana także Konstytucją Shōwa (昭和憲法 Shōwa-kenpō).

Japońskie posiadłości i terytoria zależne w latach 1872–1945

Azja Wschodnia

Wyspy Riukiu (1872–1945; 1972-)
Wyspy Kurylskie (1875–1945)
Port Arthur (1894–1895; 1905–1945)
Formoza (1895–1945)
Korea (1910–1945)
Karafuto (Sachalin; część południowa: 1905–1945; część północna: 1920–1925)
Kiauczou (1914–1920; 1938–1945)
Kazan Rettō (1891–1945; 1968-)
Mandżukuo (1931–1945)
Mengjiang (1936–1945)
Strefa Kolei Południowomandżurskiej (1905–1935)
Tiencin (1895–1945)
Weihai (1895–1898)
wschodnie Chiny (1937–1945)
Hongkong (1941–1945)

Azja Południowo-Wschodnia

Andamany i Nikobary (1942–1945)
Birma (1942–1945)
Borneo Północne (1942–1945)
Brunei (1942–1945)
Filipiny (1942–1945)
Holenderskie Indie Wschodnie (1942–1945)
Kambodża (1941–1945)
Laos (1941–1945)
Malaje (1942–1945)
Nowa Gwinea Australijska (1942–1944)
Papua (1942–1943)
Sarawak (1941–1945)
Singapur (1942–1945)
Tajlandia (1940–1945)
Timor Portugalski (1942–1945)
Wietnam (1940–1945)
Wyspa Bożego Narodzenia (1942–1945)
Wyspy Paracelskie (1939–1944)
Wyspy Spratly (1941–1945)

Wyspy Oceanu Spokojnego

Attu i Kiska (1942–1943)
Banaba (1942–1945)
Guam (1941–1944)
Karoliny (1914–1944)
Mariany Północne (1914–1944)
Nauru (1942–1945)
Ogasawara (1876–1945; 1968-)
Palau (1914–1944)
Wake (1941–1945)
Wyspy Gilberta (1941–1943)
Wyspy Marshalla (1914–1944)
Wyspy Salomona (1942–1943)

Przypisy

↑ ^a ^b To Rule the Earth.... Internet Archive: Wayback Machine. [dostęp 2011-03-26]. (ang.).
↑ 大日本帝国憲法 (Dai-Nippon Teikoku Kenpō). National Diet Library, 2004. [dostęp 2017-12-30]. (jap.).
↑ Izuru Shimura: 広辞苑. Tokyo: Iwanami Shoten, 1980, s. 1345.
↑ Ewa Pałasz-Rutkowska, Katarzyna Starecka: Japonia. Warszawa: Trio, 2004, s. 46, 47. ISBN 83-88542-84-2.
↑ ^a ^b 外交史料　Q&A パスポート関係. Ministry of Foreign Affairs of Japan. [dostęp 2022-11-03]. (jap.).

Bibliografia

Japanese Empire. Far East Prisoners of War Memorial Church. [dostęp 2011-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-27)]. (ang.).
Index of Colonies and Dependencies – Japan. World Statesmen. [dostęp 2011-03-26]. (ang.).