Cerkiew Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Starej Grzybowszczyźnie

Cerkiew Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Zabytek: nr rej. A-336 z dnia 07.02.2011.
cerkiew filialna
Ilustracja
Cerkiew od frontu (po ostatnim remoncie)
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Miejscowość

Stara Grzybowszczyzna

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Diecezja

białostocko-gdańska

Wezwanie

Narodzenia św. Jana Chrzciciela

Wspomnienie liturgiczne

24 czerwca/7 lipca;
20 lipca/2 sierpnia;
29 sierpnia/11 września

Położenie na mapie gminy Krynki
Mapa konturowa gminy Krynki, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Stara Grzybowszczyzna, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Stara Grzybowszczyzna, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Stara Grzybowszczyzna, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Stara Grzybowszczyzna, cerkiew”
Ziemia53°12′49,2″N 23°42′05,6″E/53,213667 23,701556

Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzcicielaprawosławna cerkiew filialna. Należy do parafii Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Ostrowiu Północnym, w dekanacie Sokółka diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Cerkiew od południa (stan przed remontem)

Świątynia znajduje się w lesie niedaleko wsi Stara Grzybowszczyzna.

Budowla murowana, posiadająca od frontu wieżę oraz kopułę nad centralną częścią nawy.

Cerkiew została wzniesiona z inicjatywy Eliasza Klimowicza, miejscowego charyzmatycznego przywódcy religijnego. Rozpoczął on budowę cerkwi w 1904, po dwóch latach kwestowania wśród wiernych. Jednak budowę świątyni przerwała I wojna światowa. Po powrocie z bieżeństwa w 1919, zgodę na dokończenie budowy od władz II Rzeczypospolitej Klimowicz uzyskał dopiero w 1926. Została ona ukończona i wyświęcona w 1929. Po zaproponowaniu Eliaszowi wstąpienia do zakonu, w celu jurysdykcji świątyni notarialnie przepisał on cerkiew na Prawosławny Konsystorz z Grodna. Jednak w lipcu 1934 podczas uroczystych postrzyżyn Klimowicza doszło do zatargu z biskupem Antoniuszem z Grodna, w efekcie którego Klimowicz cerkiew zamknął, zmusił mnichów do opuszczenia świątyni i skierował do sądu pozew o prawa własności do cerkwi. Na początku 1938 Klimowicz wygrał proces o cerkiew i sprzedał ją za 500 złotych katoliczce z Sokółki Marii Soroczyńskiej, która świątynię przekazała rzymskokatolickiej Kurii Metropolitalnej w Wilnie. Obiekt został przejęty przez siostry zakonne, a w budynku cerkwi urządzono rzymskokatolicką kaplicę[1]. W czasie II wojny światowej cerkiew przejęli prawosławni.

W latach 2011–2012 dokonano gruntownego zewnętrznego remontu cerkwi (odnowiono elewację, kopułę i krzyże, wzmocniono konstrukcję i wymieniono pokrycie dachu, wykonano nową stolarkę okienną i drzwiową)[2]. Po zakończeniu prac cerkiew została poświęcona 7 lipca 2012 (w uroczystość patronalną) przez biskupa supraskiego Grzegorza.

Świątynię wpisano do rejestru zabytków 7 lutego 2011 pod nr A-336[3].

W pobliżu cerkwi znajduje się niewielki czynny cmentarz prawosławny.

Główne święta obchodzone w cerkwi

Przypisy

  1. Roman Pawłowski, Tadeusz Słobodzianek: Żywot proroka Ilji czyli krajobraz po końcu świata. labodram.home.pl. [dostęp 2017-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-01)].
  2. Szlak tatarski – Remont cerkwi w Starej Grzybowszczyźnie [dostęp: 15.05.2013.]
  3. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
  4. Informacje o nabożeństwach w cerkwi

Linki zewnętrzne