|
Cerkiew śś. Apostołów Piotra i Pawła w Rasie
Cerkiew śś. Apostołów Piotra i Pawła w Rasie (serb. Crkva Svetih apostola Petra i Pavla) – najstarsza zachowana cerkiew w Serbii, pochodząca z około IX wieku, położona w Starim Rasie, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Historia
Pod fundamentami cerkwi odkryto kurhan z pochówkiem pochodzącym z epoki brązu, a także pochówek lokalnego arystokraty z VI wieku n.e.[1] i baptysterium z VI wieku[2]. Przy cerkwi działał najstarszy serbski monaster, założony w IX wieku[3], a zachowana świątynia jest najstarsza na terenie dzisiejszej Serbii[4] i Bałkanów[2], pochodzi z VIII[5], IX[6] lub X wieku[2], prawdopodobnie przed przejściem Serbów na chrześcijaństwo[7]. Jej powstanie przypisywano uczniowi św. Pawła – Tytusowi[8]. Świątynia była kościołem biskupów serbskich, ochrzczono w nim żupana Stefana Nemanię[9].
Na początku XIV wieku król Stefan Urosz II Milutin podarował kościołowi staurotekę, obecnie jest ona przechowywana w klasztorze św. Dominika w Dubrowniku[10].
Kościół wraz z kompleksem średniowiecznego Rasu został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1979 roku[11].
Architektura
Kościół znajduje się 2 km na północ od miasta Novi Pazar[11]. Świątynia została wzniesiona na planie czwórliścia(inne języki)[9] z kamienia w stylu protoromańskim, charakterystycznym dla rejonu leżącego nad wschodnim Adriatykiem[12].
Od wschodniej strony do kościoła przylega rotunda z półokrągłą absydą[9]. Ściany rotundy kościoła są pokryte malowidłami[5] z różnych okresów: IX, X, XII i XIII wieku[9]. Jeden z męczenników jest przedstawiony jako postać o zdecydowanym spojrzeniu[13].
Świątynię otacza cmentarz z nagrobkami pochodzącymi z XVIII–XIX wieku[9]. Większość nagrobków jest w kształcie krzyża, zdarzają się także nagrobki w kształcie konturów ludzkiej głowy[11].
Galeria
Przypisy
- ↑ МилаМ. Поповић-Живанчевић МилаМ., Condition of the Cultural and Natural Heritage in the Balkan Region: Proceedings of the Regional Conference Held in Kladovo, Serbia from 23th to 27th October 2006, National Museum in Belgrade, 2007, s. 498, ISBN 978-86-7269-090-3 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ a b c Stari Ras and Sopoćani [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2024-01-13] (ang.).
- ↑ Serbian Orthodox Church: Its Past and Present, Serbian Patriarchy, 1965, s. 11 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ Birgitta Gabriela HannoverB.G.H. Moser Birgitta Gabriela HannoverB.G.H., Serbien: Natur und Kultur zwischen Vojvodina und Balkangebirge, Trescher Verlag, 2017, s. 399, ISBN 978-3-89794-351-3 [dostęp 2024-01-07] (niem.).
- ↑ a b AugustineA. Casiday AugustineA., The Orthodox Christian World, Routledge, 21 sierpnia 2012, s. 131, ISBN 978-1-136-31484-1 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
- ↑ JelenaJ. Bogdanovic JelenaJ., The Framing of Sacred Space: The Canopy and the Byzantine Church, Oxford University Press, 19 czerwca 2017, XX, ISBN 978-0-19-046519-3 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
- ↑ Serb World, Neven Publishing Corporation, 1979, s. 26 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
- ↑ JovanJ. Ilić JovanJ., The Serbian Question in the Balkans, Faculty of Geography, University of Belgrade, 1995, s. 151, ISBN 978-86-82657-01-9 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
- ↑ a b c d e Holy Apostles Peter and Paul Church [online], www.blagofund.org [dostęp 2024-01-13] .
- ↑ DanicaD. Popović DanicaD., Ризница спасења: Култ реликвија и српских светих у средњовековној Србији, Balkanološki institut SANU, 5 czerwca 2018, s. 374, ISBN 978-86-7179-104-5 [dostęp 2024-01-13] (serb.).
- ↑ a b c Church of the Holy Apostles Peter and Paul [online], Atlas Obscura [dostęp 2024-01-13] (ang.).
- ↑ RadovanR. Samardžić RadovanR., MilanM. Duškov MilanM., Serbs in European Civilization, Nova, 1993, s. 93, ISBN 978-86-7583-015-3 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
- ↑ MarthaM. Levine MarthaM., Perception of Beauty, BoD – Books on Demand, 25 października 2017, s. 26, ISBN 978-953-51-3581-4 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
|
|
_3.JPG)
