Budynek siłowni Huty Bobrek

Budynek siłowni Huty Bobrek
Zabytek: nr rej. A/1329/84 z 7 listopada 1984[1]
Ilustracja
Widok od południa (2018)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Bytom-Bobrek

Adres

ul. Konstytucji 61[2]

Typ budynku

elektrownia

Styl architektoniczny

neoromanizm

Kondygnacje

1

Ukończenie budowy

1900, 1907

Pierwszy właściciel

Huta Julia

Położenie na mapie Bytomia
Mapa konturowa Bytomia, na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek siłowni Huty Bobrek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek siłowni Huty Bobrek”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Budynek siłowni Huty Bobrek”
Ziemia50°20′31,9″N 18°52′18,5″E/50,342194 18,871806
Multimedia w Wikimedia Commons

Budynek siłowni Huty Bobrek – dwuczęściowy budynek elektrowni wzniesiony w 1900 i 1907 roku w Bytomiu-Bobrku, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Historia

Siłownia, tj. zakładowa elektrownia[3], została wzniesiona na przestrzeni lat 1900–1907[3] na potrzeby Huty Julia[2]. Budynek południowy wzniesiono w 1900 roku[2][4], a budynek północny w 1907 roku[2] (według innego źródła w 1913 lub 1914 roku[4]). Siłownia mieściła się w budynku północnym[4], który od lat 70. XX wykorzystywano jako wydział elektryczny[4]. W części południowej była sala zborna i wydział rachuby[4]; od lat 50. XX wieku przestrzeń była wykorzystywana jako świetlica, a od lat 70. XX wieku przeznaczono ją na szatnię[4].

7 listopada 1984 roku obiekt wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa katowickiego (numer w rejestrze: A/1329/84)[1]. Obiekt obecnie należy do przedsiębiorstwa Koksownia Bytom, jest przygotowywany pod siedzibę muzeum koksownictwa.

Architektura

Siłownia Huty Bobrek to dwa połączone budynki[2] wzniesione z cegły[2], w stylu neoromańskim[2] (w jednolitej dekoracji[4]), na planie wydłużonego prostokąta[2][4] (o długości około 108 m), przy czym budynek południowy jest nieco węższy[2]. Budynki niepodpiwniczone, wzniesione na podmurówce, jednokondygnacyjne[4], nakryte dachem dwuspadowym[2] o konstrukcji stalowej z wiązarów systemu Polonceau z doświetleniem kalenicowym[4].

Elewacje nieotynkowane[4], główna elewacja rozdzielona gzymsem na dwie kondygnacje[4], duże okna w prostokątnych polach zamknięte pełnym łukiem z archiwoltą[4], nad nimi arkady utworzone z szeregu poczwórnych okien[4] z kolumienkami poniżej fryzu arkadowego[2]. Elewacje boczne udekorowane ceramicznymi kształtami, podzielone lizenami[4]. Obie części zabezpieczono za pomocą stalowych ściągów przed szkodami górniczymi[4]. Od strony zachodniej i północnej znajdują się przyległe późniejsze przybudówki[4].

We wnętrzu znajdowała się aparatura zasilana gazem wielkopiecowym[2]; zastosowane prądnice były wyposażone w koła zamachowe w obudowach o średnicy około 15 metrów[2].

Galeria

  • Huta Julia, z lewej budynek siłowni
    Huta Julia, z lewej budynek siłowni
  • Południowy budynek siłowni
    Południowy budynek siłowni
  • Elewacja południowo-wschodnia (2011)
    Elewacja południowo-wschodnia (2011)
  • Elewacja południowo-wschodnia (2014)
    Elewacja południowo-wschodnia (2014)
  • Poczwórne okna w głównej elewacji (2018)
    Poczwórne okna w głównej elewacji (2018)
  • Boczna elewacja części północnej (2018)
    Boczna elewacja części północnej (2018)

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 25 [dostęp 2021-03-20].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Siłownia huty „Bobrek” w Bytomiu. [w:] Szlak Zabytków Techniki [on-line]. Śląska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2021-03-20].
  3. ↑ a b Bytomskie huty żelaza i cynku na dawnych mapach i fotografiach = Beuthener Eisen- und Zinkhütten auf alten Karten und Fotos. Jarosław A. Krawczyk, Przemysław Nadolski, Maciej Skalski (oprac.). Bytom: ROCOCO, 2005. ISBN 83-86293-43-8.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Jacek Owczarek i inni: Wstępne sprawozdanie z inwentaryzacji obiektów przemysłowych w województwie śląskim. Katowice: 2012-01, s. 27.

5.https://muzeumkoksu.pl/