Bosak punktowany

Bosak punktowany
Abax carinatus
(Duftschmid, 1812)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

dzierowate

Nadplemię

Pterostichitae

Plemię

Pterostichini

Podplemię

Molopina

Rodzaj

bosak

Podrodzaj

Abax (Abacopercus)

Gatunek

bosak punktowany

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Bosak punktowany[1] (Abax carinatus) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1812 roku przez Caspara Erasmusa Duftschmida pod nazwą Carabus carinatus[2]. Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[3][4]:

  • Abax carinatus carinatus Duftschmid, 1812
  • Abax carinatus sulcatus Fiori, 1899

Morfologia

Chrząszcz o wydłużonym, szeroko-owalnym ciele długości od 12,9[5] do 18 mm[6][7], ubarwiony w całości lśniąco czarno, włącznie z czułkami i całymi odnóżami[1][5][6]. Przedplecze ma bruzdę wzdłuż środka[1] oraz szerokie dołki przypodstawowe z gęsto rozmieszczonymi, grubymi punktami i zmarszczkami. Pokrywy mają całkowicie obrzeżone podstawy[7][5][6], kanciaste do ząbkowatych barki[7], wyraźnie i gęsto punktowane rzędy[7][5] i pozbawione są chetoporów (punktów szeczecinkowych) przytarczkowych[5]. Międzyrzędy pokryw bywają od płaskich (rzadko) do mniej lub bardziej żeberkowato wyniesionych; u samców są bardziej niż u samic zakrzywione[7]; siódmy jest przynajmniej w barkach kilowato wyniesiony[7][6]. U podgatunku A. c. sulcatus międzyrzędy w pobliżu szwu są częściowo wyniesione kilowato[7]. Skrzydła tylnej pary są uwstecznione[5]. Stopy cechują się ostatnim członem od spodu nagim[6][5].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony od nizin po góry, ale głównie na wyżynach i pogórzach, a na nizinach znajdowany sporadycznie, a w górach osiągający rzędne 750 m n.p.m. Zasiedla lasy, doliny rzeczne i pastwiska[5][8][1]. Postacie dorosłe aktywne są od wiosny do jesieni i stanowią stadium zimujące. Zarówno za dnia, jak i nocą polują na bezkręgowce, zwłaszcza owady i ślimaki[1].

Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest z Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej anatolijskiej części Turcji[3][9]. A. c. sulcatus jest endemitem północnych Włoch[3][10].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Abax carinatus – Bosak punktowany. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-02-17].
  2. ↑ Caspar Erasmus Duftschmid: Fauna Austriae, oder Beschreibung der österreichischen Insekten für angehende Freunde der Entomologie. Zweyter Theil. Linz und Leipzig: Akademische Buchhandlung, 1812, s. 66.
  3. ↑ a b c Y. Bousquet, Pterostichini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 469-470, ISBN 87-88757-73-0.
  4. ↑ Wolfgang Lorenz, Abax (Abacopercus) carinatus (Duftschmid, 1812), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-17].
  5. ↑ a b c d e f g h Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 248, 288-289.
  6. ↑ a b c d e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 61-69, 262-267.
  7. ↑ a b c d e f g Von Arved Lompe: Gattung: Abax Bonnelli 1810. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-02-17].
  8. ↑ Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
  9. ↑ Wolfgang Lorenz, Abax carinatus carinatus (Duftschmid, 1812), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-17].
  10. ↑ Wolfgang Lorenz, Abax carinatus sulcatus A.Fiori, 1899, O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-17].