PROFILPELAJAR.COM

Borzywoj I
	; Václav Ignác Leopold Markovský, Chrzest księcia Borzywoja
	Książę Czech
Okres	od 870; do 889
Poprzednik	Gościwit
Następca	Spitygniew I
	Dane biograficzne
Dynastia	Przemyślidzi
Data urodzenia	852 lub 853
Data śmierci	888/889
Ojciec	Gościwit
Żona	Ludmiła z Psowa
Dzieci	Spitygniew I; Wratysław I
	Multimedia w Wikimedia Commons

Borzywoj I (cz. Bořivoj I.; ur. 852 lub 853, zm. ok. 888/889) – książę Czech 870–889.

Pierwszy historyczny władca czeski z dynastii Przemyślidów. Według legendy potomek Przemysła Oracza i Libuszy.

Pochodzenie

Borzywoj I pochodził z dynastii Przemyślidów. Był synem Gościwita. Nie zachowały się informacje na temat rodzeństwa Borzywoja. Przypuszcza się, że jego siostrą mogła być czeska księżniczka, której weselny orszak został obrabowany w 871 roku, a identyfikowana ze Świętożyzną, żoną Świętopełka I, księcia morawskiego^[1]. Pojawiła się hipoteza, autorstwa Dušana Třeštíka, że Borzywoj I miał brata, którego synem był komes Vok^[2].

Hipoteza, jakoby Borzywoj nie pochodził z dynastii Przemyślidów, ale został osadzony na tronie czeskim przez Świętopełka I Wielkiego, została obalona już w 1946 roku^[3].

Udział w bitwie nad Wełtawą w 872 roku

Za pierwszą wzmiankę o Borzywoju uchodzi zapiska z Annales Fuldenses, które pod 872 roku zanotowały, że wojska niemieckie pobiły pięciu czeskich książąt: Świętosława (Zuentislan), Witysława (Witislan), Hermana (Heriman), Spytymira (Spoitimar) i Mojsława (Moyslan). Na marginesie jednego z kodeksów pojawia się imię jeszcze szóstego czeskiego księcia - "Goriwei", które zwykle odczytuje się jako "Boriwei". Jednak wątpi się, że Borzywoj brał udział w tym starciu, gdyż roczniki mówią o pięciu książętach czeskich; uważa się, że wzmianka o Borzywoju jest późniejszą uwagą marginalną^[4].

Przyjęcie chrztu i jego konsekwencje

Borzywoj I został określony mianem pierwszego chrześcijańskiego księcia Czechów przez Krystiana w Żywocie świętego Wacława, w najstarszym Żywocie świętej Ludmiły (Fuit in provincia Boemorum) oraz w Kronice Kosmasa z Pragi.

Borzywoj I został ochrzczony przez arcybiskupa Metodego na terenie Moraw.

Data chrztu Borzywoja I nie jest pewna. Kosmas z Pragi podał rok 894, jednak jest to niemożliwe, gdyż Metody, który ochrzcił Borzywoja I, zmarł już w 885 roku. Proponuje się rok 884^[5].

Borzywoj powrócił do kraju w towarzystwie kapłana Kaika. Ufundował kościół św. Klemensa, zbudowany w Lewym Hradcu. Wezwanie tego kościoła (Cyryl i Metody odnaleźli na Krymie relikwie tego świętego), a także elementy architektoniczne (patrocinium) wskazują na wpływy morawskie. W tym kościele został osadzony Kaik.

W Czechach doszło do buntu przeciwko Borzywojowi I; buntownicy ogłosili księciem Strojmira. Ich kandydat przebywał na wygnaniu "u Niemców" tak długo, że nawet zapomniał ojczystego języka. Bunt ten był skierowany nie tylko przeciwko nowej wierze, ale i zależności od Świętopełka, księcia morawskiego, w którą popadł Borzywoj. Przypuszcza się, że bunt Strojmira mógł być inspirowany przez bawarskie kręgi kościelno-polityczne, które uważało Czechy za swoją strefę wpływów^[6]. Wniosek tej zdaje potwierdzać się fakt, że dopiero w 895 roku Czechy, w wyniku oddania się Spitygniewa I pod opiekę wschodniofrankijskiego króla Arnulfa z Karyntii, znalazły się w obrębie diecezji ratyzbońskiej. Tzw. tradycja "bawarska", która znalazła odbicie w Żywocie świętego Wacława zwanym Crescente fide oraz w Żywocie świętego Wacława autorstwa Gumpolda z Mantui twierdzi, że pierwszym chrześcijańskim księciem Czechów był Spitygniew I, syn Borzywoja I.

Borzywojowi udało się stłumić bunt; przypuszczalnie stało się to z pomocą Świętopełka I, księcia morawskiego. Po powrocie do Czech Przemyślida pełnił funkcję "namiestnika" z ramienia potężnego sąsiada^[7].

Po zwycięstwie w wojnie domowej Borzywoj I zbudował drugą świątynię na ziemiach czeskich - był nią kościół Najświętszej Marii Panny w Pradze. Badania archeologiczne wskazują na to, że kościół został wzniesiony wcześniej niż praski gród^[8]. Jednak, jak sądzą czescy badacze, był to tradycyjny teren kultowy, a na terenie przyszłego grodu istniało pogańskie miejsce zwane przez Kosmasa Żiżi^[9].

Siedziba Bolesława I znajdowała się w Lewym Hradcu; dawniej sądzono, że po wybudowaniu kościoła Najświętszej Marii Panny Borzywoj przeniósł swoją siedzibę do Pragi. Obecnie uważa się, że nastąpiło to za panowania jego syna Spitygniewa I^[10].

Data zgonu

Borzywoj I zmarł w wieku 36 lat. Sama data zgonu pozostaje dyskusyjna. Jeden z roczników podaje rok 801; metodą kombinacji paleograficznych próbuje się go odczytywać jako 891.

W literaturze pojawiają się też inne daty zgonu Borzywoja I: 888-893^[11] i ok. 894^[12].

Małżeństwo i potomstwo

Najpóźniej w 875 roku Borzywoj poślubił Ludmiłę, córkę Sławibora, księcia pszowskiego lub milczańskiego. Z tego małżeństwa pochodziło dwóch synów: Spitygniew I i Wratysław I.

Przypisy

↑ Zob. H. Łowmiański, Początki Polski, t. 4, s. 404.
↑ Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Przemyślida (+999), s. 35-36.
↑ Zob. G. Labuda, Borzywoj, s. 152.
↑ Labuda, Borzywoj, s. 152.
↑ G. Labuda, Organizacje państwowe Słowian zachodnich w okresie kształtowania się państwa polskiego, s. 58; G. Labuda, Borzywoj, s. 152; H. Łowmiański, Początki Polski, t. 4, s. 415
↑ Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 140.
↑ Dušan Třeštík, Počatky Přemyslovců, Praha 1997, s. 337; I. Panic, Ostatnie lata Wielkich Moraw, Katowice 2000, s. 79-80.
↑ Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 135-136.
↑ Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 136-137.
↑ Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 136.
↑ H. Łowmiański, Początki Polski, t. 4, s. 416.
↑ W. Dworzaczek, Genealogia, tabl. 81.

Bibliografia

Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959, tablica 81.
Labuda G., Borzywoj, Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 1, 1961, s. 152.
Labuda G., Organizacje państwowe Słowian zachodnich w okresie kształtowania się państwa polskiego, [w:] Początki Państwa Polskiego. Księga Tysiąclecia, t. 1, Poznań 1962.
Łowmiański H., Początki Polski, t. 4, Warszawa 1970.
Panic I., Ostatnie lata Wielkich Moraw, Katowice 2000, s. 79-80.
Sobiesiak J. A., Bolesław II Przemyślida (+999). Dynasta i jego państwo, Kraków 2006.

[1] Zob. H. Łowmiański, Początki Polski, t. 4, s. 404.

[2] Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Przemyślida (+999), s. 35-36.

[3] Zob. G. Labuda, Borzywoj, s. 152.

[4] Labuda, Borzywoj, s. 152.

[5] G. Labuda, Organizacje państwowe Słowian zachodnich w okresie kształtowania się państwa polskiego, s. 58; G. Labuda, Borzywoj, s. 152; H. Łowmiański, Początki Polski, t. 4, s. 415

[6] Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 140.

[7] Dušan Třeštík, Počatky Přemyslovců, Praha 1997, s. 337; I. Panic, Ostatnie lata Wielkich Moraw, Katowice 2000, s. 79-80.

[8] Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 135-136.

[9] Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 136-137.

[10] Zob. J. A. Sobiesiak, Bolesław II Pobożny (+999), s. 136.

[11] H. Łowmiański, Początki Polski, t. 4, s. 416.

[12] W. Dworzaczek, Genealogia, tabl. 81.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

PROFILPELAJAR.COM

Borzywoj I

Pochodzenie

Udział w bitwie nad Wełtawą w 872 roku

Przyjęcie chrztu i jego konsekwencje

Data zgonu

Małżeństwo i potomstwo

Przypisy

Bibliografia

Read other articles:

Pierrotage

An Béal Bocht

A Chump at Oxford

List of Pirates of the Caribbean video games

Torneo di Wimbledon 1994 - Doppio misto

Lake Clifton Eastern High School

艾哈迈德·塞古·杜尔

土库曼斯坦总统

西遊記大結局之仙履奇緣

Lubiń, Kościan County

Master (2021 film)

21 octobre

Alpe Adria Cup

Upacara

Kurt Weill

Dorset dialect

Sid McMath

كارل ريتر (مخرج أفلام)

IOS 15

Roll of arms