PolskaCzechyKsięstwo halicko-wołyńskie
Królowie PolskiRóżni książęta
Legendarny:Piast KołodziejHistoryczny:Mieszko I
Jerzy Wilhelm legnicki (męska linia) Karolina Piastówna (żeńska linia)
ok. 960
1675 (męska linia) 1707 (żeńska linia)
1370Śmierć Kazimierza Wielkiego
polskie
książęta krakowscyksiążęta kujawscyksiążęta mazowieccyksiążęta sandomierscyksiążęta wielkopolscyksiążęta wrocławscyksiążęta cieszyńscyksiążęta głogowsko-żagańscyksiążęta legnicko-brzescyksiążęta oleśniccyksiążęta opolscyksiążęta opolsko-raciborscyksiążęta oświęcimscyksiążęta świdnicko-jaworscyksiążęta ziębiccy
Piastowie – pierwsza historyczna polska dynastia panująca. Za jej protoplastę uchodzi legendarny Piast, syn Chościska, rataj spod Gniezna. Według legendy syn Piasta – Siemowit został pierwszym księciem Polan. Kolejnymi byli Lestek i Siemomysł. Pierwszym władcą z dynastii Piastów, którego historyczność nie jest kwestionowana, był Mieszko I.
Piastowie zasiadali na polskim tronie przynajmniej od około 960 roku[a][potrzebny przypis] (choć faktycznie na arenie międzynarodowej jako dynastia zaistnieli po przyjęciu chrztu przez Mieszka I w 966 roku)[potrzebny przypis] do 1370 roku (z przerwą na panowanie Wacława II[b]), kiedy to zmarł Kazimierz III Wielki. Boczne linie Piastów utrzymały się na Mazowszu (do 1526 roku), na Śląsku zaś - linia senioralna (do 1675 roku).
Od pokolenia synów Bolesława III Krzywoustego[1] Piastów dzieli się na linie: śląską (wywodzącą się od Władysława II Wygnańca), wielkopolską (wywodzącą się od Mieszka III Starego) oraz małopolską, mazowiecką i kujawską (wywodzące się od Kazimierza II Sprawiedliwego).
Określenie Piastowie pochodzi od imienia domniemanego protoplasty dynastii – Piasta.
Istnieją hipotezy, że nazwa piast (lub piastun) była określeniem urzędu pełnionego, zapewne dziedzicznie, przez członków rodu – urzędu, do którego obowiązków należało opiekowanie się (piastowanie) potomstwem księcia czy też jego domem. Zwolennicy tej hipotezy wskazują na analogię frankońskich Karolingów, którzy odsunęli od władzy Merowingów, u których pełnili dziedzicznie urząd majordoma (piastuna); podobnie Piastowie w osobie Siemowita (syna, wnuka lub prawnuka Piasta), mieli odsunąć od władzy księcia Popiela, panującego plemieniu Polan.
Pojęcie Piastowie i wywodzenie całej dynastii polskiej od Piasta zawdzięczamy historiografom i genealogom na dworze legnicko-brzeskiej linii Piastów śląskich.
Pierwsi, legendarni przedstawiciele dynastii Piastów, Siemowit, Lestek i Siemomysł, władali plemieniem Polan. Teoria ta jest uznawana za główną wizję dziejów Polski, ale warto także wspomnieć, że istnieje także hipoteza alternatywna, w myśl której pierwsi Piastowie pochodzili z najemnej drużyny skandynawskiej i odsunęli od władzy lokalną władzę gnieźnieńską (czego echem ma być legenda o Popielu)[2]. Za twórcę polskiej państwowości i pierwszego władcę Polski z dynastii Piastów uważa się Mieszka I. Ten władca też jako pierwszy z dynastii przyjął w 966 roku chrzest. Bolesław I Chrobry, syn i następca Mieszka I, był pierwszym władcą Polski, który dostąpił koronacji (1025). Prestiż dynastii na arenie międzynarodowej podniosło małżeństwo Mieszka II Lamberta, syna i następcy Bolesława Chrobrego, z Rychezą, po kądzieli wnuczką cesarza Ottona II.
Wprawdzie większość władców z dynastii Piastów pozostawiało kilku synów, jednak do trwałego podziału dynastii na kilka linii doszło dopiero w 1138 roku po śmierci Bolesława III Krzywoustego. Jednocześnie wydana przez tego władcę ustawa sukcesyjna zapoczątkowała w Polsce okres rozbicia dzielnicowego.
W literaturze genealogicznej do pierwszych Piastów zalicza się przedstawicieli dynastii do pokolenia dzieci Bolesława III Krzywoustego oraz (ze względów praktycznych) potomstwo jednego z jego synów – Bolesława IV Kędzierzawego.
Spuściźnie Pierwszych Piastów jest poświęcone Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Linia Piastów śląskich wywodzi się od Władysława II Wygnańca (1105–1159), księcia krakowskiego (senioralnego) i śląskiego. Od najstarszego syna Władysława, Bolesława I Wysokiego, wywodzi się linia wrocławska, z której później wyodrębniły się linie:
Z kolei od Mieszka Plątonogiego, drugiego syna Władysława II Wygnańca, wywodzi się linia raciborska. Podział tej linii na kolejne datuje się od pokolenia synów Władysława opolskiego. Tak więc wyodrębniły się linie:
Dzielnicą senioralną z tej linii Piastów władali: Władysław II Wygnaniec, Mieszko Plątonogi, Henryk I Brodaty, Henryk II Pobożny, Bolesław Rogatka (często pomijany w zestawieniach władców dzielnicy senioralnej[3]) i Henryk IV Probus.
Linia Piastów wielkopolskich wywodzi się od Mieszka III Starego (zm. 1202), księcia wielkopolskiego. Spośród jego synów jedynie Odon doczekał się męskiego potomstwa. W linii męskiej Piastowie wielkopolscy wygaśli na Przemyśle II, zamordowanym w 1296 roku, zaś w linii żeńskiej na jego siostrze stryjecznej, Jadwidze (zm. 1339).
Dzielnicą senioralną z tej linii Piastów władali: Mieszko III Stary, Władysław Laskonogi i Przemysł II. Ten ostatni został koronowany 26 czerwca 1295 r. i był tym samym czwartym królem Polski w ogóle, a pierwszym od czasów Bolesława II Szczodrego.
Linia Piastów małopolskich wywodzi się od Kazimierza II Sprawiedliwego (1138–1194), księcia krakowskiego, a później także mazowieckiego. Spośród jego synów dwóch doczekało się potomstwa – Leszek Biały (kontynuator linii małopolskiej) i Konrad I mazowiecki (założyciel linii mazowieckiej). W linii męskiej Piastowie małopolscy wygaśli na Bolesławie Wstydliwym, zmarłym w 1279 roku. Ostatnią Piastówną małopolską była Salomea (późniejsza błogosławiona), zmarła w 1268 roku.
Z tej linii Piastów w dzielnicy senioralnej, a później krakowskiej panowali Kazimierz II Sprawiedliwy, Leszek Biały i Bolesław V Wstydliwy. Należy zaznaczyć, że dzielnica senioralna była dzielnicą dziedziczną Piastów małopolskich.
Starsza linia Piastów mazowieckich wywodzi się od Bolesława IV Kędzierzawego i wygasła na jego synu Leszku (zm. 1186), który przekazał swoją dzielnicę Kazimierzowi II Sprawiedliwemu (zm. 1194).
Młodsza linia Piastów mazowieckich wywodzi się od Konrada (zm. 1247), księcia mazowieckiego, syna Kazimierza II Sprawiedliwego. Spośród jego synów męskiego potomstwa doczekali się Kazimierz I kujawski (założyciel linii Piastów kujawskich) oraz Siemowit I, który kontynuował linię mazowiecką.
Linię mazowiecką dzieli się na dwie linie:
Spośród przedstawicieli tej linii dzielnicą krakowską władał Konrad I mazowiecki.
Linia Piastów kujawskich wywodzi się od Kazimierza I (zm. 1267), księcia kujawskiego. Z tej linii Piastów dzielnicę krakowską opanował najpierw Leszek Czarny w 1279 roku po śmierci Bolesława Wstydliwego, a później po śmierci Wacława III jego przyrodni brat Władysław I Łokietek w 1306 roku, który w 1320 roku został koronowany na króla Polski. Po śmierci Łokietka w 1333 roku kolejnym królem Polskim został jego syn Kazimierz III Wielki. Ten jednak zmarł w 1370 roku, nie pozostawiając legalnego męskiego potomka, a polską koronę odziedziczył jego siostrzeniec Ludwik, król Węgier z dynastii Andegawenów (boczna linia Kapetyngów).
Linia Piastów kujawskich wymarła w linii męskiej na Władysławie Białym w 1388 roku.
Za ostatniego męskiego przedstawiciela dynastii Piastów uchodzi Jerzy Wilhelm, książę brzesko-legnicki zmarły 21 listopada 1675 w Brzegu. Ostatnią Piastówną była Karolina (zm. 1707), księżniczka legnicka.
Jerzego Wilhelma przeżył jego stryj hrabia August legnicki (August von Liegnitz), zmarły w 1679 w swym majątku Kantorowice (Kantersdorf) w księstwie brzeskim. Pochodził on jednak z małżeństwa morganatycznego i nie miał praw do nazwiska i spadku. Innym sugerowanym ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Piastów, jednak również bez prawa do tronu czy nazwiska, był baron von und zu Hohenstein – Ferdynand II zmarły 3 kwietnia 1706, wnuk Wacława Gotfryda, naturalnego syna przedostatniego księcia cieszyńskiego Adama Wacława z jego pozamałżeńskiego związku z ochmistrzynią Małgorzatą Kostlachówną.
W Monumentum Piasteum, legnickiej nekropolii (ukończonej w 1679 i znajdującej się przy kościele św. Jana) ostatnich książąt piastowskich znajduje się panteon całej tej dynastii. Wewnętrzna kompozycja skupia się wokół centralnej kopuły jej kompozycji malarskiej, wokół której rozmieszczono sceny z najstarszych dziejów Polski i Śląska. Dopełnieniem całości jest łaciński napis, przepełniony dynastyczną dumą historyczną, który brzmi:
Bogu, Opiekunowi szczątków i pobożnym cieniom Domu Piastowskiego ten pomnik poświęcono, który wziął początek z Piasta w roku 775 ery Chrystusowej, dał Sarmacji 24 królów i licznych panujących Śląskowi 123 książąt, kościołowi 6 arcybiskupów i biskupów, Północy religię, naukę, urządzenia państwowe, świątynie, szkoły, miasta, zamki i mury obronne, dzięki władcom pobożnym, szlachetnym, świętym, dzielnym i łaskawym. Germanię ocalił od nawały tatarskiej, który na Chrystianie najlepszym i jego synu Jerzym Wilhelmie ostatnim, lecz w zasługach najpierwszym dnia 21 listopada 1675 roku przy wielkim żalu Ojczyzny, Europy i cesarza równo po dziewięciu stuleciach skończył się i zasłużył, aby Ludwika, księżna anhalcka, ostatnia matka Piastów pomnik ten zbudowała przodkom i pradziadom, jako też potomnym, małżonkowi, synowi, sobie i pozostałej córce Karolinie księżnej holsztyńskiej roku Chrystusowego 1679, płacząc nad urnami tych, z których każdy mając cnotę za herolda, a świat Północy za pomnik niczego by nie potrzebował, gdyby wcześniej od głazów nie milkło zapomnienie i niewdzięczność śmiertelnych.
Wewnętrzne przesłanie artystyczne Monumentum Piasteum odzwierciedlają słowa polskiego historyka sztuki Michała Rożka:
Legnickie mauzoleum, któremu już w roku 1679 przydano pompatyczne miano Monumentum Piasteum, jest nie tylko nekropolią ostatnich Piastów z linii brzesko-legnickiej, lecz przede wszystkim pomnikiem dynastycznym całej piastowskiej familii. Wystrój artystyczny został bez reszty podporządkowany tej idei. Zatem stanowi on panteon rodziny Piastów, będąc także znakomitym przykładem nieustannych związków Śląska z macierzą[4].
W kościele św. Klary i św. Jadwigi we Wrocławiu znajduje się Mauzoleum Piastów Śląskich.
Orzeł piastowski – herb dynastyczny kilku linii Piastów. Początkowo funkcjonował jako herb śląskiej linii Piastów. Po raz pierwszy jako godło książęce pojawia się na pieczęci konnej Kazimierza opolsko-raciborskiego w 1222[5]. Później stopniowo był przejmowany jako herb przez kolejne linie Piastowskie, najpóźniej pojawił się na pieczęciach książąt mazowieckich, bo dopiero po 1271[5] W XIII w. Przemysł II przyjmuje srebrnego orła ukoronowanego jako godło swego państwa, funkcjonuje on od tamtej pory obok herbów osobistych królów[5].
Obecnie symbol orła piastowskiego znajduje się w herbach wielu miast (np.: Wrocławia, Zgorzelca, Środy Śląskiej, Bolesławca) i regionów.
Opis herbu:
W ciągu 800 lat istnienia rodu (IX–XVII wiek) znanych jest 591 przedstawicieli, tj. 310 mężczyzn (w tym 218 panujących) i 281 kobiet[c].
Piastowie i Piastówny nosili imiona[d]:
Znanych jest 328 małżeństw Piastów. Ród zawierał najczęściej związki matrymonialne z przedstawicielami[e][f]:
Stan duchowny wybrało 27 mężczyzn i 58 kobiet (łącznie 85 osób)
Dwóch przedstawicieli rodu było arcybiskupami:
Dziewięciu zaś biskupami:
trzech było mnichami (Bezprym, Zbigniew i Władysław Biały) trzech przeorami joannitów (Mieszko bytomski – Węgry, Siemowit cieszyński – Polska, Czechy, Morawy, Austria, Rupert II – Polska, Czechy i Morawy) dwóch zaś członkami zakonu krzyżackiego (Konrad VII Biały i Henryk I ziębicki) Wreszcie ośmiu mogło się pochwalić niższymi urzędami kościelnymi
Kobiety były w 29 przypadkach ksieniami w klasztorach i 28 mniszkami.
Zanotowano sześć porzuceń kariery duchownej wśród mężczyzn (Bezprym, Zbigniew, Konrad I głogowski, Henryk mazowiecki, Bolesław IV legnicki, Jan I Oświęcimski), oraz dwa porzucenia kariery duchownej wśród kobiet (Elżbieta wrocławska i Elżbieta cieszyńska).
Piastówny były ksieniami w:
mniszkami zaś:
Mężczyźni na króla Polski koronowali się sześciokrotnie:
Kobiety królowymi były czternastokrotnie[h]:
w bitwie[i]
zamachy i morderstwa
otrucia
wypadki
هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يناير 2010) بلاد الشهوم تعديل مصدري - تعديل بلاد الشهوم هي بلدة عمانية تقع في الشمال الشرقي من سلطنة عُمان. وتقع في الجهة الشمالية الشرقية من مركز ولاية عبري، وتبعد عن
Hostess of the Palácio da Alvorada, usually the president's wife This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: First Lady of Brazil – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2017) (Learn how and when to remove this template message) First Lady of BrazilCurrentRosângela Lula da Silvasince 1 January 2023Styl…
For other uses, see Chalk Farm (disambiguation). This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Chalk Farm – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (Apr…
Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW • CAPES • Google (N • L • A) (Março de 2022) País fictício (O Rato Que Ruge (1959)) Grande FenwickDucado de Grande Fenwick (Brasão de Armas do Ducado de Grande Fenwick) Divisa Nacional: Nay Yea Em Português: Hino nacional: Men of Fenwick Símbolo nacional: Feriado na…
IFA W50 LAW50 LA W50 Hersteller: Automobilwerke Ludwigsfelde Produktionszeitraum: 1965–1990 Vorgängermodell: IFA S4000-1 Nachfolgemodell: IFA L60 Technische Daten Bauformen: Frontlenker Motoren: R4-Dieselmotor4 VD 14,5/12-1 SRW; 6,56 l Leistung: 81–92 kW Länge: 5300 mm Breite: 2500 mm Höhe: 2630 mm Radstand: 3200 mm Wendekreis: 14,2 m Nutzlast: 5,3 t zul. Gesamtgewicht: 9,8[1] bis 10,2[2] t Der W50 (Werdau 50 dt) ist ein zwische…
Luge nos Jogos Olímpicos de Inverno de 2010 Individual masc fem Duplas misto As competições do individual feminino do luge nos Jogos Olímpicos de Inverno de 2010 foram disputadas no Whistler Sliding Centre em Whistler, Colúmbia Britânica, em 15 e 16 de fevereiro. Medalhistas Ouro GER Tatjana Hüfner Prata AUT Nina Reithmayer Bronze GER Natalie Geisenberger Resultados As duas primeiras corridas ocorreram em 15 de fevereiro, às 17h e 18h30 (UTC-8). No dia 16 ocorreram as duas corridas finai…
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Major Havoc – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2016) (Learn how and when to remove this template message) 1983 video gameMajor HavocAmerican arcade flyerDeveloper(s)Atari, Inc.Publisher(s)Atari, Inc.Designer(s)Owen RubinMark CernyProgrammer(s)Ow…
Mécleuves Mécleuves (Frankreich) Staat Frankreich Region Grand Est Département (Nr.) Moselle (57) Arrondissement Metz Kanton Le Pays messin Gemeindeverband Metz Métropole Koordinaten 49° 3′ N, 6° 16′ O49.04256.27Koordinaten: 49° 3′ N, 6° 16′ O Höhe 192–292 m Fläche 12,88 km² Einwohner 1.187 (1. Januar 2020) Bevölkerungsdichte 92 Einw./km² Postleitzahl 57245 INSEE-Code 57454 Vorlage:Infobox Gemeinde in Frankreich/Wartun…
The NEG Micon M700 wind turbine at the Great River Energy headquarters in Maple Grove Great River Energy is an electric transmission and generation cooperative in the U.S. state of Minnesota; it is the state's second largest electric utility, based on generating capacity, and the fifth largest generation and transmission cooperative in the U.S. in terms of assets.[citation needed] Great River Energy was formed in 1999 when Cooperative Power Association and United Power Association merged…
قرية بطاش - قرية - تقسيم إداري البلد اليمن المحافظة محافظة المحويت المديرية مديرية ملحان العزلة عزلة المعازبة السكان التعداد السكاني 2004 السكان 124 • الذكور 64 • الإناث 60 • عدد الأسر 21 • عدد المساكن 17 معلومات أخرى التوقيت توقيت اليمن (+3 غرينيتش) تع…
Suburb of Sydney, New South Wales, AustraliaLewishamSydney, New South WalesAerial photograph of Lewisham in the 1930s showing from left, the railway line, Lewisham Hospital and Petersham ParkMapPopulation4,060 (SAL 2021)[1]Postcode(s)2049Elevation22 m (72 ft)Area0.64 km2 (0.2 sq mi)Location7 km (4 mi) south-west of Sydney CBDLGA(s)Inner West CouncilState electorate(s) Summer Hill NewtownFederal division(s)Grayndler Suburbs around Lewisham: Haberfie…
Parody recital of the English alphabetThe Cockney Alphabet is a recital of the English alphabet intended to parody the way the alphabet is taught to small working class children. The ostensible humour comes from forming unexpected words and phrases from the names of the various letters of the alphabet, mocking the way people from East London speak. Cockney is a name given to the working class of East London by the middle and upper classes.[1][2] Clapham and Dwyer version A Surrea…
2022 American film by Shawn Levy The Adam ProjectOfficial promotional posterDirected byShawn LevyWritten by Jonathan Tropper T.S. Nowlin Jennifer Flackett Mark Levin Produced by David Ellison Dana Goldberg Don Granger Shawn Levy Ryan Reynolds Starring Ryan Reynolds Walker Scobell Mark Ruffalo Jennifer Garner Catherine Keener Zoe Saldaña CinematographyTobias SchliesslerEdited by Dean Zimmerman Jonathan Corn Music byRob Simonsen[1]Productioncompanies Skydance 21 Laps Entertainment Maximum…
King of the Khmer Empire Harshavarman IKing of the Khmer EmpireReign910 – 923PredecessorYasovarman ISuccessorIshanavarman IIDied923HouseVarman DynastyFatherYasovarman IMotherJayadeviReligionHinduism Baksei Chamkrong, temple of Harshavarman Harshavarman I (Khmer: ហស៌វរ្ម័នទី១; or Rudraloka, died in 923) was an Angkorian king who reigned in 910–923 CE. He is mentioned by David P. Chandler, who is one of the foremost western scholars of Cambodia's modern history.[1…
United States historic placeTivoli TheatreU.S. National Register of Historic Places Show map of TennesseeShow map of the United StatesLocation709 Broad StreetChattanooga, TennesseeCoordinates35°2′52″N 85°18′37″W / 35.04778°N 85.31028°W / 35.04778; -85.31028Built1919-1921ArchitectR. H. Hunt; Rapp and RappArchitectural styleBeaux ArtsMPSReuben H. Hunt Buildings in Hamilton County TRNRHP reference No.73001779[1]Added to NRHPApril 11, 1973 T…
Indian actor Abhi BhattacharyaBhattacharya in 1984 (Boulder, Colorado)Born(1921-11-20)20 November 1921Rajshahi, Bengal Presidency, British IndiaDied11 August 1993(1993-08-11) (aged 71)Bombay, Maharashtra, IndiaOccupationActorYears active1947–1993 Abhi Bhattacharya (20 November 1921 – 11 August 1993) was an Indian actor of Hindi and Bengali cinema, who is most remembered for his roles in films of the 1950s and the 1960s, such as Yatrik (1952), Jagriti (1954), Anuradha (1960), Subarn…
Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW • CAPES • Google (N • L • A) (Abril de 2023) João da Mata Machado João da Mata Machado 1° Presidente da Câmara dos Deputados do Brasil Período 1 de junho de 1891 até 31 de outubro de 1891 Antecessor(a) Poder Legislativo fechado Sucessor(a) Bernardino José de Campos…
This article is about 2003 Tamil film. For other uses, see Jayam. 2003 Indian filmJayamDirected byM. RajaWritten byPrasanna Kumar (dialogues)Story byTejaBased onJayam (Telugu)Produced byM. VaralakshmiEditor MohanStarringJayam RaviSadhaGopichandCinematographyR. RathnaveluEdited byEditor MohanMusic byR. P. PatnaikProductioncompanyM. L. Movie AartsRelease date 21 June 2003 (2003-06-21) Running time162 minutesCountryIndiaLanguageTamil Jayam (transl. Victory) is a 2003 Indian Tam…
Olivia Rodrigo awards and nominationsRodrigo in 2021Awards and nominationsAward Wins Nominations American Music Awards 1 7Apple Music Awards 3 3APRA Awards 0 1ARIA Charts 3 3ARIA Music Awards 0 1ASCAP Pop Music Awards 4 4Asia Pop 40 3 3Billboard Women in Music 1 1Billboard Music Awards 7 13Bravo Otto 0 1Brit Awards 1 2Cannes Lions International Festival of Creativity 0 1Ciclope Festival Awards 0 2Danish Music Awards 1 2GAFFA Awards Denmark 0 1GAFFA Awards Norway 0 1GAFFA Awards Sweden 1 1Gaygala…
Hong Kong politician and academic For the composer and pianist, see Anthony Cheung (composer). This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Anthony Cheung – news · newspapers · books · scholar ·…
Lokasi Pengunjung: 18.119.109.119