Borowa

Borowa widziana z Góry Zamkowej (2016)
Państwo	Polska
Położenie	Wałbrzych, Jedlina-Zdrój
Pasmo	Sudety, Góry Wałbrzyskie, Góry Czarne
Wysokość	853 m n.p.m.
Wybitność	223 m
Położenie na mapie Sudetów Borowa
50°43′22,73″N 16°18′16,09″E/50,722981 16,304469
Multimedia w Wikimedia Commons

Borowa, Góra Czarna (niem. Schwarze-Berg, Schwarzeberg, Schwartzenberg) – szczyt w Sudetach Środkowych o wysokości 853,3 m n.p.m.^[1]; najwyższy szczyt Gór Czarnych i całych Gór Wałbrzyskich. Jest również najwyższym (granicznym) punktem w granicach administracyjnych Wałbrzycha oraz Jedliny-Zdroju.

Borowa, jak większość najwyższych szczytów Gór Wałbrzyskich, jest wyraźną kulminacją – ma dużą wysokość względną i strome stoki; przez to wydaje się wyższa niż w rzeczywistości, zaś dzięki swoim trapezoidalnym kształtom jest łatwo rozpoznawalna od strony Kotliny Wałbrzyskiej oraz Pogórza Wałbrzyskiego (od strony północnej, północno-zachodniej). Stanowi jedną z dominant krajobrazowych w okolicy, choć nie tak wyraźną jak pobliski Chełmiec.

W drugiej połowie XX wieku na szczycie stała drewniana wieża triangulacyjna. Składała się z dwóch części: pomostu dla obserwatora i stanowiska dla teodolitu. Nie wiadomo, kiedy została rozebrana^[2].

Góra zbudowana jest ze skał wylewnych – czerwonych ryolitów (potocznie nazywanych porfirami) oraz ich tufów i ciemnych trachybazaltów (znanych też jako melafiry), będących świadectwem dawnej działalności wulkanicznej.

Nazwę Borowa wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Schwarzer-Berg^[3][4]. Pomimo tego w niektórych publikacjach, mapach czy przewodnikach można spotkać się z nazwą Czarna, Góra Czarna lub Wielka Czarna.

Szczyt zaliczany jest do Korony Sudetów, Korony Sudetów Polskich oraz Korony Gór Dolnego Śląska^[5]. Do Korony Gór Polski^[6] zaliczony został pobliski Chełmiec, który podczas ustalania Korony uważany był za wyższy, ze względu na to, że instrumenty pomiarowe umieszczono na wieży widokowej.

Przeważa głównie monokultura świerkowa, co doprowadziło do zubożenia środowiska glebowego i jego znacznego zakwaszenia. Przez to gęstość runa leśnego i skład florystyczny, przy wysokim stopniu zwarcia drzew, są obecnie bardzo ubogie. Dlatego od kilku lat prowadzona jest na tym terenie gospodarka leśna mająca na celu sukcesywną przebudowę drzewostanu leśnego. Na południowych zboczach, na miejscu dawnych wyrębów, wyrosła tyczkowina brzozowa.

W 1998 roku utworzono Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich, który swoim zasięgiem objął masyw Borowej.

Borowa

Do wczesnych lat dziewięćdziesiątych na szczycie była polana, skąd przybyli turyści mogli podziwiać panoramę. Niestety wraz z upływem lat polana zarosła, a podziwianie widoków stało się niemożliwe^[7].

 Osobny artykuł: Wieża widokowa na Borowej.

W 2017 na szczycie wzniesiono ponad 16-metrową konstrukcję wieży widokowej ze stali, drewna i betonu. Otwarcie nastąpiło 14 grudnia 2017 r.^[8]

Oprócz tego do dyspozycji turysty oddano drewnianą wiatę turystyczna, ławki, stojaki na rowery oraz tablice informacyjne.

Wałbrzych Główny – Borowa– Przełęcz pod Borową – Przełęcz Kozia – Platforma Widokowa pod Drużyną – Przełęcz Szybka

Rozdroże pod Dłużyną – Przełęcz Szybka – Kamieńsk – Przełęcz Kozia – Ścieżka przez mękę – Borowa – Rozdroże ptasie – Kamionka – Rozdroże nad Starym Glinikiem – Glinik Stary (pętla autobusowa)^[9]

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1
• Krzysztof Radwański, Marcin Szymczak (red.): Atlas gór Polski. Sudety. Karpaty. Góry Świętokrzyskie. Warszawa: ExpressMap, 2008, s. 347. ISBN 978-83-7546-020-9.
• Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9. Brak numerów stron w książce
• Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich. Skala 1:40 000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2006

• Lista najwyższych szczytów w Polsce