Bligia pospolita

Bligia pospolita
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

mydleńcowate

Rodzaj

bligia

Gatunek

bligia pospolita

Nazwa systematyczna
Blighia sapida K. D. Koenig
Ann. Bot. (König & Sims) 2:571, t. 16-17. 1806
Synonimy
  • Cupania sapida Voigt
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Bligia pospolita (Blighia sapida) – gatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych, spokrewniony z liczi chińskim i longanem. Pochodzi z zachodnich obszarów tropikalnej Afryki, lecz jest uprawiany w wielu obszarach o klimacie tropikalnym[4]. Nazwę zawdzięcza kapitanowi Blighowi, który wprowadził ją do uprawy na Jamajce. Angielska nazwa ackee pochodzi z afrykańskiego języka twi.

Morfologia i biologia

Pokrój
Wiecznie zielona roślina o jednopłciowych kwiatach z pięcioma białawo-zielonymi płatkami.
Owoce
O kształcie gruszkowatym, dojrzałe w kolorze pomarańczowym. Dojrzałe owoce otwierają się samoistnie, ukazując trzy błyszczące czarne nasiona, otoczone białym lub żółtawym miąższem. Niedojrzałe owoce są trujące. Spożycie może wywoływać hipoglikemię i tzw. jamajską chorobę wymiotną.
Kwiaty
Zamknięty owoc
Bligia z rybą, tradycyjne danie jamajskie

Zastosowanie

Bligia pospolita uprawiana jest w zachodniej Afryce i w rejonie Karaibów, zwłaszcza na Jamajce[5]. Ze względu na zawartość wielu składników odżywczych, zwłaszcza kwasów tłuszczowych, kwasu stearynowego, witaminy A i białka, dojrzałe owoce znajdują powszechne zastosowanie w kuchni jamajskiej. W kuchni tej owoce ackee są szczególnie często podawane jako dodatek do solonej ryby (tradycyjne danie ackee and saltfish)[6]. Puszkowane owoce są w dużych ilościach eksportowane.

Suszone nasiona i łupina owocu są wykorzystywane do celów medycznych. W niektórych krajach afrykańskich owoce używane są do produkcji mydła.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
  3. ↑ Blighia sapida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
  5. ↑ J.G. Vaughan, C.A. Geissler: Rośliny jadalne. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001, s. 108. ISBN 83-7255-326-2.
  6. ↑ John Ayton, An A-Z of Food and Drink, Oxford University Press, 2002.

Linki zewnętrzne